Politici zouden bankensector extra strenge regels willen opleggen met het oog op landelijke verkiezingen.
Eigenaren van kleine en middelgrote private banken in Zwitserland maken zich zorgen over de volgens hen negatieve houding die de Zwitserse politiek inneemt ten opzichte van de bankensector.
President Christoph Gloor van de Zwitserse vereniging van private banken ABPS en mede-eigenaar van La Roche Privatbank, luidde daarom deze maand de noodklok. ‘Onze politiek draagt niet bij aan een goed klimaat voor de banken. Ook de scherpere Europese regels maken het moeilijk. Maar in eigen land kunnen we er wellicht nog wat invloed op uitoefenen.’
Jacht op belastingontduikende burgers
De financiële sector is goed voor 10,3 procent van het nationale inkomen en 210.000 banen: 6 procent van de Zwitserse werkgelegenheid. Banken brengen 10 procent van de belastinginkomsten in. Van de driehonderd Zwitserse banken is ongeveer de helft een private bank. Samen met de grootbanken UBS en Credit Suisse beheren ze volgens de Zwitserse vereniging van banken $ 5500 mrd aan vermogen, gelijk verdeeld over Zwitsers en niet-Zwitsers.
Nadat najaar 2008 de financiële crisis in alle hevigheid was losgebarsten en grootbank UBS door de overheid gered moest worden, zijn ook de kleinere exclusieve Zwitserse private banken in de problemen geraakt. Dit omdat Amerikaanse en Europese overheden de jacht openden op belastingontduikende burgers, van wie een flink deel zijn geld in Zwitserland had gestald. Die klanten moesten noodgedwongen vertrekken en de bewuste banken werden voor het blok gezet: of meewerken en volledige openheid van zaken geven over de cliënten of de kans op een hevige juridische strijd.
25 private banken stopten sinds 2008 hun activiteit of moesten noodgedwongen fuseren. Volgens Bruno Patusi, hoofd wealth en asset management bij EY (voorheen Ernst & Young) in Zwitserland, is de verwachting dat ‘de komende drie jaar nog een significant aantal banken zal verdwijnen’.
De verhouding tussen kosten en inkomen is volgens hem in 2013 voor kleine banken flink verslechterd. ‘De meerderheid van de banken heeft in een groeiende markt te maken met een vermindering van het beheerd vermogen. En de Zwitserse overheid werkt aan regulering die stringenter zal zijn dan de Europese.’
Onaantrekkelijk vestigingsklimaat
Banken vrezen dat de Zwitserse overheid het vestigingsklimaat voor hen te onaantrekkelijk gaat maken. Dit omdat de publieke opinie zich tegen de banken heeft gekeerd en er in 2015 landelijke verkiezingen zijn. Zo is er het plan om klanten extra te beschermen door hen de mogelijkheid te geven hun bank aan te klagen waarbij de bewijslast meteen bij de bank komt te liggen.
Volgens Gloor van de ABPS gaat dat veel te ver: ‘Bij onze kleine banken draait alles om vertrouwen. Hoe kan een bank een klant nog bedienen als hem continu de dreiging van een rechtszaak boven het hoofd hangt?’ Gloor en zijn collega’s vrezen ‘catastrofale consequenties’ voor de branche, de banen en het land. ‘Een aantal buitenlandse banken is al vertrokken.’
De ‘private bankers’ kozen voor hun noodkreet Bellevue Palace in het centrum van Bern. Dit vijfsterrenhotel naast het parlement is ooit opgericht door een vermogende particulier maar werd in 1976 genationaliseerd toen het dreigde te worden verkocht aan buitenlanders.
Gloor vreest dat de Zwitserse overheid in haar perfectiedrang te veel zaken gecontroleerd wil zien en dat de kosten daarmee uit de hand lopen. ‘Ook kleine en middelgrote banken moeten juristen en “compliance officers” aanstellen. Dat is een beangstigende situatie.’ Daarnaast vreest hij een ‘belastingsysteem dat verlammend gaat werken’ en hekelt hij het feit dat nu al vier jaar over nieuwe wetgeving wordt gesproken. ‘De tijd dringt.’
Uitwisseling gegevens
De private banken leggen zich wel neer bij een eventuele automatische uitwisseling van gegevens met EU-landen om te zorgen dat er geen zwart geld wordt geparkeerd in Zwitserland. Maar ze zijn nog niet zo zeker van de toegang tot klanten in EU-landen omdat er wordt gesproken over de verplichting in ieder land een kantoor te openen: iets wat voor de kleine banken onmogelijk is.
Omdat wereldwijd het aantal rijken stijgt, groeit de markt voor private banking. In tegenstelling tot grotere concurrenten als UBS en Julius Bar missen de kleine banken delen van die groei, omdat ze niet actief zijn in de groeimarkten zoals Azië en Zuid-Amerika. Ze blijven gericht op Zwitserland en de EU en op mensen van elders die bereid zijn langs te komen voor hun bankzaken.
Volgens Patusi blijft Zwitserland ook zonder echt bankgeheim aantrekkelijk: ‘de lange traditie, de politieke stabiliteit, veel talentvolle bankiers en universiteiten met kennis, de sterke economie en sterke munt zullen vermogen aan blijven trekken. Ook in onze buurlanden vertrouwen veel vermogenden hun eigen overheid niet en brengen geld hiernaartoe.’
Openheid
Zwitserse private banken geven langzaam maar zeker hun geheimen prijs. Lombard Odier, Pictet en Mirabaud hebben per 1 januari hun ‘unlimited liability’-structuur veranderd in een ‘corporate partnership’. Voor de partners neemt daardoor het risico op persoonlijke aansprakelijkheid, voorheen gezien als een teken van hun betrouwbaarheid, af. Ook moeten de banken als gevolg van de structuurwijziging hun resultaten openbaar maken.