Wanneer je een studie financiële economie afrondt, word je ondergedompeld in water met concepten zoals “efficiënte markten”, “rationele beleggers” en “zeepbellen”. Fama won in 2013 de Nobelprijs van Economie omdat hij deze concepten aan elkaar kon koppelen. Zijn punt was dat de beurs een efficiënte markt is (dus alle informatie zit in de prijs vervat), de “gemiddelde belegger” is rationeel, en zeepbellen bestaan niet. Is dit wel zo?
Zoals jullie uiteraard weten, komt er steeds meer bewijs dat gedrag een belangrijke factor is. Beleggers zijn namelijk niet altijd rationeel. Zo vinden mensen, gemiddeld gezien, 1 procent verlies erger dan het genot van 1 procent winst (prospect theory). Of mensen neigen veel meer naar beleggingen die in het oog springen, die een rendement hebben ver van het gemiddelde (salience). Of mensen gaan onder- of overreageren op bepaald nieuws (underreaction). Dit maakt het voor actieve beleggers net interessant. Als je gebruik kunt maken van deze kennis, kan je munt slaan uit de inefficiënties in de markt.
Wat echter al deze bovenstaande voorbeelden aantoont, is dat iedereen van dezelfde informatie start. We kunnen misschien ons anders gedragen wanneer we verlies zien (prospect theory), of wanneer we bepaalde informatie verwerken (salience), iedereen ziet steeds dezelfde informatie. Samen met Robbe Van Tillo toon ik aan dat deze aanname grote gevolgen kan hebben.
We focussen ons op Selection Neglect, een concept waarbij iemand een beperkte dataset ziet, maar er vanuit gaat dat dit de volledige informatie is. In eerste instantie hebben we 500 Amerikaanse beleggers aangesproken. Daarna hebben we 60 professionele beleggers uit de Benelux bevraagd. De resultaten waren nagenoeg gelijk.
In een experiment kregen de participanten een van de volgende schermen te zien. Voor een bepaalde “Asset A” waren er twee transacties de afgelopen 12 maanden. In Conditie 1 lieten we enkel deze twee transacties zien. In Conditie 2 gingen we benadrukken dat er slechts twee transacties waren (maar dus niet hoeveel transacties er niet waren). In Conditie 3 toonden we hoeveel onsuccesvolle transacties er waren.
Dit is eigenlijk hetzelfde wat we in financiële markten zien. Wanneer een aandeel een dag niet verhandeld wordt, gaat dat er nooit uitdrukkelijk staan. Het enige wat je kan zien, zijn de koersen waar het tegen verhandeld werd. Je moet als belegger verder nadenken om te zien dat er geen handel was. Dit is Selection Neglect: je gaat je gedragen alsof je niets mist.
De volgende stap was dan vragen wat de mensen verwachtte van deze Asset A voor de komende twaalf maanden. Wat vinden we?
- Enkel mensen in Conditie 3 verwachtte een significant lager toekomstig rendement.
- Mensen in Conditie 2 en 3 verwachtte een significant hoger risico.
- Enkel mensen in Conditie 3 waren minder zelfzeker over hun keuze.
- Maar iedereen voelde zich even geïnformeerd.
Met andere woorden: dit toont perfect aan waarom er zeepbellen zijn. Omdat mensen deze informatie niet correct verwerken (Conditie 1 en 2), zijn ze meer zelfzeker dan beleggers die de informatie kunnen verwerken (Conditie 3). Ze verwachtten een hoger rendement en lager risico. Dus ze zijn sneller geneigd om dit Asset te kopen, en daardoor de prijs de hoogte in te jagen.
All-in all, dit toont aan dat financiële markten eerder niet efficiënt zijn, dat beleggers zich irrationeel kunnen gedragen en dat jouw huiswerk maken duidelijk zin heeft!
Gertjan Verdickt is assistent professor in Finance bij de University of Auckland en columnist bij Investment Officer.