Sinds de introductie van fractional trading eind 2019, bieden grote brokers zoals Robinhood, Fidelity en Interactive Brokers beleggers de mogelijkheid om met minimale bedragen te investeren in aandelen zoals Tesla en Berkshire Hathaway A, die eerder ontoegankelijk waren voor retailbeleggers met beperkte middelen.
Fractional trading (FT), of het kunnen verhandelen van minder dan één volledig aandeel, is een ingrijpende innovatie die de drempel voor toegang tot hooggeprijsde aandelen aanzienlijk heeft verlaagd. In hun studie analyseren Da, Fang en Lin de impact van FT op handelsactiviteit en prijspatronen op de Amerikaanse aandelenmarkten.
De auteurs tonen aan dat de mogelijkheid om fractionele aandelen te kopen vooral kapitaalbeperkte beleggers heeft aangetrokken, veelal millennials en Gen Z-investeerders. Door gebruik te maken van transactiedata over ‘off-exchange one-share trades’ – een maatstaf die fractional trading weerspiegelt – documenteren zij een scherpe toename in het aantal kleine transacties, met name bij hooggeprijsde aandelen. Via een analyse stellen zij vast dat hooggeprijsde aandelen een stijging van 138,7 procent in het dagelijkse aantal minieme transacties kenden na de brede uitrol van FT. Deze trend is het sterkst zichtbaar bij aandelen met lage institutionele participatie, wat onderstreept dat retailinvesteerders de drijvende kracht zijn achter deze dynamiek.
Figure: Number of Off-Exchange One-Share Trades for High- vs. Low-Priced Groups
Hoewel FT de toegankelijkheid vergroot, brengt het ook markteffecten met zich mee die relevant zijn voor institutionele beleggers. Een belangrijk gevolg is dat gecoördineerde minieme aankopen – vooral tijdens periodes van verhoogde aandacht, bijvoorbeeld naar aanleiding van nieuws of prijsschommelingen – aanzienlijke prijsdruk kunnen veroorzaken. De studie laat zien dat hooggeprijsde aandelen die opvallen in lijsten zoals Robinhood’s ‘Top Movers’ of die een piek in Google zoekvolume ervaren, sinds de introductie van FT onderhevig zijn aan grotere prijsstijgingen, gevolgd door correcties. In een periode van vijf handelsdagen na dergelijke aandachtsevents behalen deze hooggeprijsde aandelen gemiddeld zeven basispunten lagere rendementen dan hun laaggeprijsde tegenhangers, wat wijst op tijdelijke prijseffecten veroorzaakt door retailactiviteit.
De auteurs vinden bovendien dat fractional trading het ontstaan van ‘meme stocks’ en bubbels heeft gefaciliteerd. Aan de hand van GameStop illustreren zij hoe een toename in tiny trades parallel liep aan de explosieve koersstijging tijdens de trading frenzy van januari 2021. Breed empirisch onderzoek toont aan dat de kans op bubbelvorming sinds de introductie van FT 21 procent hoger ligt voor hooggeprijsde aandelen dan voor laaggeprijsde aandelen. Dit effect manifesteert zich vooral bij aandelen met lage institutionele participatie en wordt versterkt in bedrijven die financieel kwetsbaarder zijn of waarvan financiers gevoelig zijn voor koersbewegingen.
De studie levert suggestief bewijs voor een feedbackmechanisme: als retailbeleggers gecoördineerd een aandeel kopen via fractionele handel, stijgt de koers; financiers interpreteren deze stijging mogelijk als een positief signaal, verlagen financieringsdrempels en versterken zo de waarderingsspiraal. De kans op bubbels neemt vooral toe bij bedrijven die frequent besproken worden op sociale mediaplatformen zoals Reddit’s r/wallstreetbets, bij bedrijven met lagere kredietratings, en bij bedrijven waarvan financiers sneller reageren op prijsstijgingen.
Voor institutionele beleggers biedt deze studie belangrijke inzichten. Fractional trading heeft de samenstelling van marktparticipanten veranderd door de toetreding van een nieuwe generatie retailbeleggers die, ondersteund door technologische innovaties en sociale media, in staat zijn om gezamenlijk en snel significante prijseffecten te veroorzaken, zelfs in traditioneel moeilijk bereikbare aandelen. Hoewel de onderliggende transacties klein zijn, blijkt hun cumulatieve impact aanzienlijk genoeg om tijdelijke marktinefficiënties te creëren en prijsvolatiliteit te verhogen. Dit vraagt om waakzaamheid bij het interpreteren van prijssignalen, vooral bij hooggeprijsde aandelen die onder retailaandacht komen te staan.
Bovendien kan de opkomst van FT de traditionele waarderingsmechanismen onder druk zetten, vooral in periodes waarin marktsentiment sterk gedreven wordt door sociale media in plaats van fundamentele bedrijfsinformatie. Institutionele spelers moeten daarom hun analysemethoden aanpassen door, naast traditionele metrics zoals fundamentals en flows, ook rekening te houden met de mate van retailbetrokkenheid en sociale media-activiteit rond bepaalde aandelen.
De auteurs positioneren FT als de belangrijkste innovatie in retailtoegang sinds de afschaffing van minimumlotgrootte-vereisten (‘odd lot trading’) en voorzien dat de invloed van fractionele handel zal blijven groeien naarmate jongere beleggers dominanter worden op de markten. Hoewel FT de marktparticipatie democratiseert, vergroot het ook de kans op inefficiënties en bubbels, vooral wanneer nieuwe beleggersgroepen collectief handelen op basis van aandacht in plaats van fundamentele analyse. Voor institutionele investeerders is het cruciaal deze veranderende marktstructuur te begrijpen en in hun strategieën te verwerken.
Gertjan Verdickt is assistent professor in Finance bij de University of Auckland en columnist bij Investment Officer.