Hij liet er afgelopen woensdag geen onduidelijkheid over bestaan: de Amerikaanse officiële rente gaat omhoog, en wel snel en stevig. Fed-voorzitter Powell zei dat de Amerikaanse economie harder groeit dan wat op lange termijn houdbaar is, dat de werkgelegenheid nu al maximaal is en dat de inflatie boven de doelstelling ligt.
De economie behoeft geen ondersteuning meer van de beleidsmakers. Powell zei nog net niet dat de economie dient te worden afgeremd, maar dat is wel de logische conclusie.
Het begrotingsbeleid wordt vanzelf restrictief doordat steunmaatregelen aflopen en niet worden herhaald. Ook de ondersteuning die het monetaire beleid aan de economie geeft, is niet meer nodig. De Fed moet daarom stoppen met obligatieaankopen en de officiële rente naar het niveau brengen dat economen ‘neutraal’ noemen. De rente geeft dan noch een stimulans, noch enige remming op de conjunctuur. En misschien moet de rente wel naar boven ‘neutraal’, restrictief in het economenjargon, om de economie af te remmen en de inflatie te beperken.
Hoe hoog is neutraal?
De leden van het beleidscomité van de Fed denken dat de officiële rente op lange termijn 2,3-2,5 procent zal zijn. Waarschijnlijk geeft dat een goede indicatie van wat het comité neutraal acht. Dat belooft wat! Reken even mee. De beleidsrente van de Fed staat nu op 0,0-0,25 procent.
In december dacht een meerderheid van de leden van het beleidscomité dat de rente in 2022 met 75bp zou worden verhoogd, ofwel drie stappen van de gebruikelijke 25bp. Maar daarmee kom je nog niet in de buurt van neutraal! De officiële rente zal sneller en aanmerkelijk meer verhoogd worden dan de Fed in december voorzag.
De aandelenmarkt doorstaat de eerste fase van een proces van renteverhogingen doorgaans zonder problemen. Toch daalden aandelenkoersen scherp tijdens de persconferentie van Powell en is het in de daaropvolgende dagen – toegegeven, het is nog wel erg kort dag – niet veel beter geworden. Waar maken aandelenbeleggers zich precies zorgen over?
Het gevaar van ‘policy mistakes’
Er is één ding waaraan aandelenmarkten een hekel hebben: recessies. Waar ze juist van houden, is een impliciete garantie van de centrale bank dat een substantieel koersverlies zal worden beantwoord met een lagere rente. Wat dat laatste betreft, ontnam Powell beleggers alle hoop. Eigenlijk zei hij impliciet dat de Fed te laat begint met het verkrappen van het beleid omdat men de inflatiedreiging heeft onderschat. Het rentebeleid moet zich nu met ferme stappen volledig richten op het bedwingen van de inflatie.
Hoe sterk kan de Fed de rente verhogen zonder dat de economie in een recessie zakt? Een lange periode met een lage rente heeft de kwetsbaarheid van de economie voor renteverhogingen waarschijnlijk vergroot doordat het aangaan van schuld aantrekkelijk was. Het recente verleden geeft helaas weinig vertrouwen dat de Fed die les heeft getrokken. In 2018 koelde de economie zienderogen af terwijl de Fed doorging met het verhogen van de rente, die historisch gezien bepaald niet hoog was.
De 10-jaars rente daalde vervolgns stevig vanaf november 2018, maar de officiële rente ging verder omhoog. Het was niet voor het eerst dat de Fed de boodschap van de markt te lang negeerde. In de zomer van 2019 zag de Fed zich gedwongen de officiële rente alsnog spoorslags te verlagen.
Momenteel is de Amerikaanse 10-jaars rente ca. 1,8 procent. Hoewel deze rente het laatste half jaar is gestegen, is het absolute niveau opmerkelijk laag, gegeven een aantal factoren waardoor je een hogere kapitaalmarktrente zou verwachten. Zo is de inflatie 7 procent en zouden obligatiebeleggers daarvoor gecompenseerd moeten worden.
Verder weet iedereen dat de Fed binnenkort stopt met obligatieaankopen en dat er een reeks renteverhogingen aankomt. Kennelijk concludeert het collectieve intellect van marktparticipanten dat de economie een veel hogere rente niet kan verdragen. Volgens mij is de boodschap van de markt: “Fed, met een hele reeks renteverhogingen riskeer je een recessie!”
Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Fondsnieuws over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics.