Hoera, de gasprijs blijft dalen. Afgelopen vrijdag daalde de prijs zelfs onder 50 euro MWh. Dat is nog altijd bijna drie keer zo hoog als voor de pandemie, maar veel lager dan de 340 euro MWh in augustus. Een veel lagere gasprijs is goed nieuws. Niet alleen beperkt het het koopkrachtverlies voor huishoudens, het vermindert ook het concurrentienadeel dat onze bedrijven lijden. In Europa is de gasprijs veel meer gestegen dan in de VS.
Tegelijk hoor ik geluiden dat het jammer is dat de prijsprikkel om over te schakelen op duurzame energie hierdoor vermindert. Het maakt onze klimaatambities moeilijker realiseerbaar. Het is bepaald niet politiek-correct, maar van die klimaatambities snap ik niets. We willen zo snel mogelijk naar ‘net zero’. Europa moet het eerste ‘klimaatneutrale’ continent worden. Wij, Nederlanders, willen binnen Europa zelfs vooroplopen.
Het lijkt soms alsof we denken dat het een wedstrijd is, wie is het eerst bij ‘net-zero’? Als je werkelijk wilt dat de wereldwijde uitstoot van CO₂ daalt, dan moet je natuurlijk niet alleen naar jezelf kijken. Onze uitstoot is sinds 1990 met zo’n 13 procent gedaald terwijl de mondiale uitstoot ongeveer 63 procent is gestegen.
Volgens cijfers van Our World in Data was de EU in 2021 verantwoordelijk voor 8,0 procent van alle CO2-uitstoot in de wereld. Nederland voor 0,38 procent. De wereldwijde uitstoot nam de afgelopen 20 jaar jaarlijks met iets minder dan 2 procent toe. Als wij morgen geen CO₂ zouden uitstoten, dan doet de toename van de mondiale uitstoot deze binnen drie maanden teniet.
Wat ik wil zeggen is dat wij op de mondiale uitstoot een verwaarloosbare invloed hebben. Hoewel velen ‘het klimaat willen redden’ dient gezegd dat wij in ons eentje het klimaat echt niet zullen redden. We hebben er geen invloed op, hoe graag we dat ook zouden willen.
Waar we wel invloed op hebben is op onze eigen economie en in het bijzonder onze concurrentiepositie. Daarop plegen we een soort langzame harakiri door onze burgers en bedrijven eenzijdig lasten op te leggen die het uiteindelijke doel niet naderbij brengen.
Vergis je niet. Er zijn enkele miljarden mensen op de wereld die snakken naar een hogere levensstandaard. Goedkope en betrouwbare energie is de sleutel om die te bereiken. Het mondiale energieverbruik zal de komende decennia blijven stijgen.
‘Weg uit fossiel’ en niet meer investeren in exploratie voordat we nieuwe bronnen hebben is een fatale strategie. Elk jaar gaat zo’n 5 procent aan productiecapaciteit van olie en gas verloren door uitputting van bestaande velden. De groei van duurzame bronnen is onvoldoende om dat gat op te vullen. Als je ophoudt met investeren in fossiel zullen tekorten ontstaan. De afgelopen maanden hebben we een voorproefje gekregen van wat er dan gebeurt.
Doordat we geen gas meer uit Rusland willen, dreigden tekorten. In allerijl kochten we elders in de wereld LNG. We hadden nog geluk dat het energieverbruik in China daalde vanwege de vele lockdowns. Daardoor konden we een deel van de LNG die voor China bestemd was kopen. Dat gebeurde dus wel tegen torenhoge prijzen. De Amerikanen en producenten uit andere landen lachten in hun vuistje.
Maar goed, we kregen de voorraden gevuld en komen glansrijk door de winter. Wij al lang blij. Wie minder blij waren, waren landen als Pakistan die door onze koopwoede en absurd hoog opgelopen prijzen volledig van de markt werden gestoten. Inmiddels hebben de Pakistani hun plan getrokken. Ze gaan van het gas af, net als wij, maar dan met heel andere plannen. De Pakistani vinden de gasmarkt veel te onbetrouwbaar geworden. Ze schakelen over op kolen. Die zijn er in overvloed en je kunt ze van meer landen betrekken dan gas en olie. Voor de CO₂ uitstoot niet gunstig.
Dat gaat op veel grotere schaal gebeuren wanneer we stoppen met de exploratie naar olie en gas. De prijzen daarvan zullen oplopen en er ontstaan mogelijk tekorten. Veel opkomende landen zullen in toenemende mate hun toevlucht nemen tot kolen. Het is de logische consequentie van ons eigen beleid. Is dat echt wat we willen?
Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Investment Officer over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics.