‘Ik kwam, ik zag, ik overwon’, schreef Julius Ceasar volgens de overleveringen in 47 voor Christus in een brief aan de Romeinse Senaat. 2072 jaar later verstuurt Donald Trump berichten met een vergelijkbare strekking via Truth Social.
De Amerikanen hebben, naar verluidt, met veertien GBU-57 bommen geprobeerd het Iraanse nucleaire programma een halt toe te roepen en volgens Trump is dat uitstekend gelukt. Deze ‘bunker busters’, overigens gemaakt door Boeing, kunnen zich kennelijk 60 meter diep de grond in boren en daar tot ontploffing komen. Je kunt er maar beter uit de buurt blijven.
Trump geeft Iran een schouderklopje
De vraag is of Trump gelijk heeft. Een alternatieve analyse suggereert dat het Iraanse nucleaire programma slechts enkele maanden is teruggeworpen. De reactie van Iran vind ik opmerkelijk. Ze vuurden een paar raketten op Israël en kondigden die keurig van tevoren aan. Trump gaf ze daarvoor een schouderklopje, wat ze kennelijk tevreden accepteerden. Wel kwam er retoriek dat ze de vijand nagenoeg op de knieën hebben, maar de onzinnigheid van die opmerking suggereert dat ze niet willen escaleren. Verder sluiten ze de Straat van Hormuz niet af en zijn ze bereid te onderhandelen. Zou er dan toch eindelijk vrede en stabiliteit gloren voor de regio?
De meeste commentaren van deskundigen op het gebied van internationale politieke verhoudingen betwijfelen het. Misschien hebben ze gelijk, maar ik realiseer me dat het verdienmodel van dergelijke deskundigen eruit bestaat te melden dat de wereld almaar gevaarlijker wordt. Door te betogen dat het wel op z’n pootjes terecht zal komen, zijn ze al snel een dief van hun eigen portemonnee. Hoe gevaarlijker de wereld wordt gepercipieerd, des te meer vraag er is naar de beschouwingen van zulke geopolitieke deskundigen.
Voor de wereldeconomie en voor beleggers in het bijzonder is vooral van belang wat de invloed van het conflict is op de olieprijs. Die liep duidelijk, doch niet alarmerend, op toen Israël begon met het aanvallen van Iraanse doelen. Door de ‘Blitzkrieg’ van Trump is de olieprijs inmiddels weer terug naar het eerdere niveau. Voor Europa geldt bovendien dat de dollar dit jaar – vooral sinds begin maart – behoorlijk is gedaald. In euro noteert de olieprijs momenteel bijna 30 procent lager dan een jaar geleden en ruim 20 procent lager dan aan het begin van het jaar. Dat geeft een welkome impuls aan de Europese conjunctuur en zal de inflatie verder drukken.
Twee scenario’s
In onzekere tijden is het verstandig in scenario’s te denken. Hier liggen er twee voor de hand. In het eerste komt er stabiliteit en blijft de olieprijs rond het huidige niveau of zakt die nog wat. Beleggers hoeven zich dan weinig zorgen te maken over Iran en kunnen zich richten op de vraag hoe kunstmatige intelligentie de arbeidsproductiviteit en de winstgevendheid van bedrijven op korte en op langere termijn zal beïnvloeden. Vooral de Amerikaanse aandelenmarkt prijst wat dat betreft behoorlijk wat optimisme in. Ik deel dat optimisme op basis van de regel dat we de gevolgen van zulke vernieuwingen op korte termijn doorgaans overschatten, maar de gevolgen op de wat langere termijn juist schromelijk onderschatten.
In het alternatieve scenario slaat Iran onverwacht vinnig van zich af, sluit de Straat van Hormuz af – ook al beperken ze dan wellicht ook hun eigen exportvolume – en stijgt de olieprijs. Als die stijging maar fors genoeg is en de veel hogere olieprijs aanhoudt, komt de economie in een recessie. Bedrijfswinsten raken dan juist in de verdrukking, wat pleit voor een voorzichtige beleggingsstrategie.
Omdat deze scenario’s elkaar uitsluiten, zal een belegger toch een keuze moeten maken. Voorlopig wijst niets erop dat de olieprijs binnen afzienbare tijd fors zal stijgen. Sterker nog, binnen OPEC+ is een behoorlijke hoeveelheid ongebruikte productiecapaciteit beschikbaar en de organisatie is juist bezig de productie geleidelijk op te voeren. Toch blijven de onzekerheden aanzienlijk. Het kan goed gaan, maar het kan ook verkeerd gaan. Net zoals voor Trump geldt voor beleggers dat het ofwel ‘vini, vidi, vici’ is of ‘ik kwam, ik zag het niet goed en verloor’.
Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Investment Officer over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics.