Economie, liquiditeit en waardering zijn factoren op basis waarvan beleggers een goede inschatting kunnen maken ten aanzien van de toekomstige rendementsontwikkeling. Waardering is een belangrijk bepalende factor voor het rendement op lange termijn, terwijl op kortere termijn de factoren als economie en liquiditeit een grote rol spelen.
Denk bij economie over de vraag of er een recessie komt of niet. Bij liquiditeit speelt het monetaire beleid een centrale rol. Toch zijn deze drie factoren soms onvoldoende om het rendement op de financiële markten te verklaren. Er is namelijk nog een alles overstijgende factor en dat de verklaring daarvoor is dat mensen zich organiseren door elkaar verhalen te vertellen.
Nu lijkt het tijdperk van de grote verhalen op basis van religie en/of ideologie voorbij, maar de kunst om verhalen te vertellen is juist gestegen tot een nieuw hoogtepunt. Marketeers kunnen dankzij alle data steeds beter analyseren welke verhalen aanslaan en welke niet. De technologie van het mobiele internet maakt het mogelijk dat verhalen acuut wereldwijd viraal gaan en dat heeft ook een sterke invloed op de beurs.
In de afgelopen jaren heeft ook de wetenschap zich gestort op het nieuwe vakgebied van de narrative economics. Beleggers maken keuzes op basis van zo’n narratief en daarmee worden andere fundamenten vaak genegeerd. Een hype is een typisch gevolg van zo’n narratief. Dankzij de grote belofte in de verre toekomst hebben beleggers veel voor over voor de specifieke aandelen betrokken bij zo’n hype.
Generatieve kunstmatige intelligentie
Dit jaar is kunstmatige intelligente, specifiek generatieve kunstmatige intelligentie de oorzaak van de hype. Nu is kunstmatige intelligentie niet nieuw en het staat ook niet op zichzelf. Mogelijk gemaakt door Big Data en Cloud Computing profiteert kunstmatige intelligentie van al die data, bijvoorbeeld data die wordt verzameld dankzij het Internet-of-Things. Dankzij de nieuwste mobiele communicatie (5G) en technieken als virtuele en toegevoegde realiteit zijn veel nieuwe toepassingen mogelijk met een sterk disruptieve werking op zo’n beetje elke bedrijfstak.
Het biedt ook veel toegevoegde waarde voor robotica en automatiseringsprocessen. De oorzaak van deze hype is het programma ChatGPT dat eind vorig jaar live ging. Niet dat de technologie achter ChatGPT nu zo spectaculair is, maar ineens begrijpen beleggers veel beter het potentieel van kunstmatige intelligentie. Wie eind vorig jaar een goede inschatting had gemaakt van het narratieve potentieel van ChatGPT had nu eenvoudig de beurs kunnen verslaan.
Achteraf verklaren is altijd makkelijk. Het handjevol aandelen dat profiteert van de verdere uitrol van ChatGTP vormt bovendien een soort veilige haven voor beleggers in onzekere tijden. Per saldo verklaart de koersstijging van deze aandelen dit jaar een groot deel van het totale rendement op aandelen.
Verdisconteringsmechanisme
Themabeleggers proberen in essentie te voorspellen welke narratieven in de toekomst aanslaan. Nu is dat niet zonder risico’s, een foute manier om in thema’s te beleggen als men er veel over leest in de media. De beurs is namelijk een verdisconteringsmechanisme en als verhalen breed worden uitgemeten in de pers, is het te laat om in te stappen. Zo was er iets meer dan een jaar geleden veel vraag naar defensie-aandelen vanwege de Russische inval in Oekraïne. Vanaf maart vorig jaar, dus enkele dagen na de Russische inval, zijn deze aandelen per saldo vrijwel onveranderd.
Enkele jaren geleden was er ook veel te doen over Cybersecurity, maar veel van deze aandelen staan nog altijd onder de top die twee jaar geleden is neergezet. Vaak worden dergelijke thema’s aangezet op de top van de Gartner hypecycle en dat is vrijwel altijd een recept voor teleurstellingen. Dat is ook meestal het moment dat cliënten de vraag stellen of zie in een bepaald thema moeten beleggen. Dat betekent echter wel dat dit instrument van Gartner nuttig kan zijn om mogelijk hypes in een vroeg stadium te identificeren. Verder is het van belang om bij de selectie van thema’s in de toekomst te kijken.
Lang geleden, eind 2005, heb ik samen met mijn toenmalige collega’s een investment case gebouwd voor Vietnam. Het land steeg sterk in de ranglijsten van ‘ease-of-doing-business’ en in 2006 waren stonden er meerdere punten op de agenda – waaronder een bezoek van president Bush – waardoor er meer aandacht zou komen voor Vietnamese aandelen. In 2006 was Vietnam met 160 procent de best presterend beurs ter wereld.
Robotica-thema
Vele jaren later heb ik mijn bijdrage geleverd bij het aanzetten van het Robotica-thema en één van de overwegingen was dat de Financial Times begin dat jaar had aangekondigd dat ze in de zomer vele weken specials zouden uitbrengen over robotica. Dat zorgde voor extra aandacht van beleggers en daarmee voor stijgende koersen. Een narratief moet gevoed worden met verhalen en wie de agenda goed bestudeerd heeft dan een streepje voor. Het draait dus om inzicht en kennis van toekomstige publicaties die het narratief voeden. Niks glazen bol, gewoon kijken wat er in de toekomst op de agenda staat.
Nu is zoiets uitzoeken redelijk arbeidsintensief. Gelukkig hoef ik veel van dat werk niet meer zelf te doen, daar kan tegenwoordig ChatGPT bij helpen. Volgens ChatGPT zijn de thema’s voor de tweede helft hernieuwbare energie, kunstmatige intelligentie, digitale betalingen, medische technologie, duurzaam beleggen en infrastructuur/smart cities.
Risico is wel dat als straks iedereen ChatGPT gebruikt om thematische beleggingen te selecteren, een groot deel van de koersstijging snel worden verdisconteerd. Gelukkig is er nog menselijke intelligentie vereist voor de uiteindelijke selectie, maar het is dan wel de gecombineerde kennis van een journalist en een marketeer, want die weten het best welke narratieven in de toekomst zullen aanslaan.
Han Dieperink is chief investment strategist bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Zijn bijdragen op Investment Officer verschijnen op dinsdag.