Steeds meer signalen wijzen er op dat de Republikeinen vandaag de verkiezingen kunnen winnen. Dat is het meest optimale scenario voor beleggers. Bij een Republican Sweep krijgen we lagere belastingen, deregulering en nog meer overheidsinvesteringen. Toch is het gat tussen de Republikeinen en de Democraten niet groot genoeg om nu al een winnaar aan te wijzen. Daarmee neemt de kans toe dat na de verkiezingen een escalerende onenigheid ontstaat over de uitslag.
Daarnaast is het zelfs mogelijk dat de verkiezingsslag zorgt voor een recessie. In een typische recessie valt de economie als het ware van een klif. Meestal is daarvoor een externe schok vereist, zoals de aanslagen van 11 september of de val van Lehman. Na de verkiezingen zijn er ten minste drie externe schokken mogelijk.
Stijgende rente
Als er sprake is van een Republican Sweep is het waarschijnlijk dat de rente in de Verenigde Staten verder stijgt. Als die rentestijging beperkt blijft tot zo’n 20 basispunten en vooral een reactie zou zijn op de hogere nominale groei onder de Republikeinen, is er niet zoveel aan de hand. Als de rente echter veel harder stijgt vanwege zorgen over de begroting en de oplopende staatsschulden, dan kan een sterk stijgende rente invloed krijgen op de Amerikaanse economie.
Op dit moment gaat 17 procent van de Amerikaanse begroting op aan rente op de staatsschuld. Dat is meer dan 1.000 miljard dollar per jaar en veel meer dan de Amerikanen aan defensie uitgeven. Als dat bedrag verder stijgt, dan wordt automatisch de begrotingsruimte verder beperkt. Overigens lijkt de rente in de Verenigde Staten op dit moment eerder te laag dan te hoog.
Ondanks de vele renteverhogingen door de Fed, lijkt de Amerikaanse economische groei eerder te versnellen dan af te zwakken. Waarschijnlijk moeten zowel de reële rente als de inflatieverwachtingen omhoog om op een neutraal niveau te komen.
Sterk stijgende importtarieven
Een sterke stijging van de importtarieven zal zorgen voor een recessie. Importtarieven zijn in de eerste plaats een extra belasting op de Amerikaanse consument. Bedrijven die veel van hun producten uit China halen, zullen het moeilijk krijgen.
Walmart, de grootste werkgever van de Verenigde Staten, kan wel stoppen met de slogan “everyday low prices” omdat 80 procent van wat bij Walmart in de schappen ligt, afkomstig is uit China. Nu wordt regelmatig een tarief van 60 procent genoemd, waar het gaat om goederen uit China. Toch is het onwaarschijnlijk dat dit tarief wordt ingevoerd.
Scott Bessent, een van de beoogde ministers van Financiën onder Trump en voormalig cio van Soros fund management, ziet het tarief van 60 procent als een maatregel om China tot onderhandelen te dwingen. Dat is het grote verschil tussen de Democraten en de Republikeinen. De Democraten hebben sinds de bijeenkomst in Anchorage laten zien dat ze niets met China te maken willen hebben, de Republikeinen onder Trump zijn veel meer uit op een deal.
Het risico is alleen dat de onvoorspelbare Trump zijn poot te lang stijf zal houden, waardoor dit de Amerikaanse economie raakt. De jaren dertig hebben wel laten zien dat dit soort protectionisme niet zorgt voor meer inflatie, maar wel degelijk een recessie kan veroorzaken.
Begrotingsevenwicht
Het grootste risico op een recessie is wanneer vandaag Kamala Harris wint en de Republikeinen het Congres in handen krijgen. Telkens wanneer dit het geval is, gaan Republikeinen namelijk opeens de nadruk leggen op het bereiken van een begrotingsevenwicht.
Dat was zo in de jaren negentig met Clinton als president. Republikeins Speaker of the House Newt Gingrich bevroor toen de uitgaven van de Amerikaanse overheid. Na de Grote Financiële Crisis, toen Obama president was, deed Republikein John Boehner hetzelfde, gesteund door de Tea Party. Onder Clinton was het resultaat een begrotingsoverschot, redelijk uniek in de Amerikaanse geschiedenis. Onder Obama zorgde dit voor de lagere economische groei in het Nieuwe Normaal.
Het probleem dit keer is dat het Amerikaanse begrotingstekort is opgelopen tot 7 procent van het bbp. Het streven naar het zo snel mogelijk bereiken van een begrotingsevenwicht betekent dan onherroepelijk een recessie.
Conclusie
Direct na de verkiezingen mag het Federal Open Market Committee een rentebesluit nemen. Na het banenrapport van afgelopen vrijdag is er geen discussie meer of de rente met een kwartje omlaag gaat, ondanks de verstorende invloed van orkanen en stakingen.
Ook zou het vreemd zijn als de Federal Reserve, die tijdens de campagne de rente met een half procent heeft verlaagd, nu opeens stopt met het verlagen van de rente. Dan zou het lijken alsof de Fed zich bemoeit met de politiek. Voor het monetaire beleid zou het goed zijn als het Congres een andere politieke kleur heeft dan de president, want zowel een Republican Sweep als een Democratic Sweep betekenen waarschijnlijk een verder oplopend begrotingstekort.
Het goede nieuws in het geval van een eventuele toenemende kans op een recessie, is dat de Federal Reserve voldoende ruimte heeft om de rente verder te verlagen. Daarmee zou een recessie alsnog voorkomen kunnen worden of zouden de gevolgen kunnen worden verzacht. Zo’n extreme rentedaling zal de markten niet onberoerd laten.
Han Dieperink is chief investment officer bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.