Private equity is niet langer een puur Angelsaksisch fenomeen in de financiële dienstverlening – het heeft zich stevig genesteld in het Nederlandse vermogensbeheerlandschap, met gevolgen die veel verder reiken dan aanvankelijk verwacht.
De consolidatiegolf die de Amerikaanse RIA-markt (Registered Investment Advisors) al jaren in zijn greep houdt, heeft nu ook Nederland bereikt. Wat begon als voorzichtige interesse in een handvol gespecialiseerde vermogensbeheerders, blijkt een fundamentele transformatie van de gehele Nederlandse financiële adviessector te zijn. Het omvat niet alleen traditioneel vermogensbeheer, maar ook accountancy, investment consultancy, belastingadvies, financiële planning, de notaris met estate planning, pensioenzaken, hypotheekbemiddeling en diverse andere financiële specialismen.
Inmiddels zijn meer dan 227 private equity-partijen actief op de Nederlandse markt – een verrassend hoog aantal dat de omvang van de consolidatiemogelijkheden blootlegt. Bijna driekwart van deze partijen bestaat uit Nederlandse investeerders, terwijl 63 partijen buitenlandse spelers zijn.
Accountancy als katalysator
De meest zichtbare manifestatie van deze trend speelt zich af in de accountancysector, waar private equity een ware storm heeft veroorzaakt. Sinds september 2022 hebben er al 31 investeringen plaatsgevonden, goed voor een totaalbedrag van 1,3 miljard euro. Het marktaandeel van private-equity-partijen bij accountantsorganisaties is inmiddels gestegen tot bijna 25 procent – een percentage dat nog steeds hard groeit.
Maar accountancy blijkt slechts het begin. Deze kantoren fungeren als ideale platforms voor verdere expansie naar aanpalende financiële diensten. Private-equity-partijen nemen bewust accountantskantoren over om ze vervolgens uit te breiden met belastingadvies, bedrijfsadvies, en andere financiële specialismen – precies het platform-model dat in de VS zo succesvol is gebleken.
Derde pijler als goudmijn
Parallel aan consolidatie in vermogensbeheer en accountancy, positioneren private-equity-partijen zich strategisch in de Nederlandse pensioenmarkt. Met de derde pijler als enige overgebleven grote aftrekpost in het Nederlandse belastingstelsel, vormen pensioenverzekeringen en -beleggingen een aantrekkelijk doelwit voor consolidatie.
De logica is helder: wie controle heeft over pensioenadvies, heeft toegang tot de langetermijnbesparingen van Nederlandse consumenten. In een tijd waarin traditionele bancaire spaarproducten nauwelijks rendement opleveren, wordt pensioenadvies de sleutel tot de vermogensbeheermarkt van de toekomst.
Fiscale prikkels versterken de trend
De Nederlandse fiscaliteit werkt als een magneet voor consolidatie op het gebied van financieel advies. Een belegger in Nederlandse staatsobligaties betaalt dit jaar meer box-3-heffing dan het daadwerkelijke rendement op die staatspapieren oplevert. Deze fiscale realiteit drijft consumenten naar complexere beleggingsvormen en professioneel financieel advies – precies waar private-equity-platforms op anticiperen.
Deze platforms kunnen schaalvoordelen bieden in belastingoptimalisatie, complexe beleggingsstrategieën en juridische structuren die individuele adviseurs simpelweg niet kunnen matchen. Bovendien zijn er steeds meer vermogende particulieren die onder andere vanwege de fiscaliteit vertrekken uit Nederland. Daar past een integrale aanpak bij.
Vacuüm dat grootbanken achterlaten
De consolidatiegolf wordt versneld door de terugtrekkende beweging van Nederlandse grootbanken. Waar banken vroeger particulieren met een paar ton welkom heetten voor persoonlijk financieel advies, hebben ze de drempels de afgelopen jaren systematisch verhoogd. Banken hebben vastgesteld dat kleinere beleggers mede door de gevolgen van de kredietcrisis voor banken niet meer voldoende rendabel zijn en daarom in extreem dure beheermandaten worden ondergebracht. Het gevolg is dat mensen met een belegbaar vermogen van 50.000 euro tot 250.000 euro – een groep die volgens het CBS uit ruim anderhalf miljoen mensen bestaat – niet meer in aanmerking komen voor persoonlijk advies bij grootbanken en het moet doen met standaardoplossingen.
Deze strategische terugtrekking creëert een enorm vacuüm in de markt. Waar traditioneel de bank de eerste financieel adviseur was voor de Nederlandse middenklasse, ontstaat nu een gat dat private equity-gedreven platforms perfect kunnen opvullen.
Internationale precedenten bieden inzicht
De Nederlandse ontwikkeling volgt patronen die elders al zichtbaar waren. In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben private-equity-partijen hele sectoren van financieel advies geconsolideerd, vaak met spectaculaire rendementscijfers als resultaat.
Nederland is een kleinere, meer homogene markt die sneller tot een oligopolie kan komen. Waar de Amerikaanse RIA-markt met tienduizenden adviseurs nog jaren van consolidatie voor de boeg heeft, kan de Nederlandse markt binnen een decennium gedomineerd worden door een handvol grote platforms. Deze platforms combineren financiële slagkracht met technologie. Nieuwe adviseurs zullen zich daardoor eerder daarbij aansluiten dan bij een zelfstandige adviseur.
De Nederlandse consument zal uiteindelijk profiteren van professionelere dienstverlening, betere technologie en vaak lagere kosten door schaalvoordelen. Maar de prijs is het einde van de kleinschalige, persoonlijke financieel adviseur zoals we die kenden.
Private equity heeft de Nederlandse financiële adviesketen definitief ontdekt. En net als in Amerika, zal het landschap er over vijf jaar fundamenteel anders uitzien dan vandaag. Deze golf is niet meer te stoppen.
Han Dieperink is chief investment officer bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.