Op het moment van schrijven staat de ‘mother of all equity indices’, de S&P 500 Index, dik 4 procent lager dan de top van begin april. Uiteraard wordt dit deels gedreven door de toenemende spanningen in het Midden-Oosten.
Daar word je natuurlijk niet echt vrolijk van. Maar er is nog een belangrijke reden waardoor de koersen wat onder druk staan. De rente nadert weer de 5 procent en daar begint de gevarenzone.
Oeps
Na drie tegenvallende inflatierapporten hebben de markten de hoop op drie renteverlagingen verloren. Tel daarbij op de wederom sterke banengroeicijfers en de beter dan verwachte detailhandelsverkopen en de voorspellingen van rentes boven de 6 procent vliegen je om de oren.
Nu mag je in financiële markten niets zomaar uitsluiten. Wie had ooit gedacht dat de olieprijs op bijna 38 US dollar negatief zou sluiten, bijna vier jaar geleden? Ik niet. Maar een rente van 6 procent betekent onherroepelijk een recessie. We hebben recentelijk een aantal voorbeelden gehad die meer dan suggereren dat het bij 5 procent aan alle kanten gaat piepen en kraken.
Maart vorig jaar steeg de Amerikaanse 2-jaars rente voor het eerst sinds 2007 boven de 5 procent uit. Het directe gevolg was een regionale bankencrisis, waarbij slechts vijf banken kopje onder gingen. Maar die vertegenwoordigden wel veruit de grootste hoeveel assets die gepaard ging (meer dan 500 miljard dollar) met die faillissementen.
Foutje, bedankt!
In september 2022 kwamen toenmalig premier Liz Truss en haar minister van Financiën met het ‘briljante’ plan om een aankondiging te doen om de belastingen (voor de rijken overigens) te verlagen zonder enig compensatie elders in de begroting. Deze unfunded belastingverlaging zorgde voor een piek in de 2-jaars Britste staatsrente van bijna 5 procent. En uiteindelijk moest de Bank of England eraan te pas komen om het amateurisme van de regering te compenseren. Met een paar flinke aankoopprogramma’s, want dat is wat centrale banken tegenwoordig doen als de rente te hoog is, werd de rentepiek een halt toegeroepen. Maar toen stond het water al aan de lippen van de Britse pensioen- en verzekeringssector, want die kon de snelle rentestijging niet behappen.
En dan is er natuurlijk nog Italië, waar de rente al jaren kunstmatig laag wordt gehouden door de ECB. Het is geen toeval dat de Italiaanse 10-jaars rente in oktober vorig jaar steeg tot 4,98 procent, het hoogste punt sinds 2012, toen Italië net aan een gedwongen Eurozone-exit was ontsnapt.
Geef het tijd
Nu is er één factor die er op termijn voor zou kunnen zorgen dat economieën wel met 5 procent rente overweg kunnen, en dat is tijd. Tijd geeft alle partijen de kans om aan de nieuwe situatie te wennen. Maar met torenhoge schuldenratio’s is de kans aanzienlijk dat er partijen bezwijken. Een fout die mijns inziens veel wordt gemaakt is wijzen op het feit dat bijvoorbeeld de Verenigde Staten nu net zo veel rente betalen - gemeten als percentage van het bbp - als in de jaren negentig.
Dat klopt, maar toen werd er ook een stuk minder uitgegeven aan gezondheidzorg, sociale voorzieningen en andere verplichte overheidsuitgaven. Daarnaast wijst het gedrag van centrale banken sinds de Grote Financiële Crisis erop dat ze de risico’s van faillissementen en mogelijk systeemrisico liever niet afwachten. En dan is de oplossing zoals zo vaak: lagere rentes.
Jeroen Blokland is oprichter en manager van het Blokland Smart Multi-Asset Fund en oprichter van True Insights, een platform dat onafhankelijke multi-asset beleggingsresearch levert. Blokland was daarvoor hoofd multi-assets bij Robeco. Zijn grafiek van de week verschijnt elke donderdag op Investment Officer.