Betekent het gebruik van mandaatfondsen het einde van de open architecture in de beleggingsdienstverlening? ‘Nee, dit is juist het begin van een verbeterde versie daarvan’, stelt Alen Zeljkovic, hoofd products & solutions van ABN Amro.
In gesprek met Fondsnieuws bespreekt Zeljkovic behalve het gebruik van mandaatfondsen ook de harmonisatie van de beleggingsproposities, de trend van advies naar beheer en de integratie van ESG-criteria.
Vorig jaar voegde ABN Amro de Nederlandse en buitenlandse private bankingactiviteiten samen, waarmee de bank een enorme efficiencyslag maakte. Onderdeel van de harmonisatie was dat de marktleider in eigen land afstapte van het geven van onafhankelijk advies, zoals Fondsnieuws onlangs meldde.
Net als in het buitenland kunnen de adviesklanten voortaan ook kiezen voor de eigen mandaatfondsen, die tot dan toe alleen voor vemogensbeheer werden ingezet.
De harmonisatie had echter veel meer om het lijf dan alleen dat. ‘Uitgangspunt was het breder ter beschikking stellen van onze expertise en producten aan onze klanten. Zo hebben we vorig jaar voor het eerst een private equity product gelanceerd in Duitsland, Frankrijk én Nederland, hebben we duurzaam vermogensbeheer ook in het buitenland geïntroduceerd, en kunnen Nederlandse klanten nu gebruikmaken van onze Art Services in Frankrijk, een afdeling die helpt bij het taxeren van kunst of het belenen ervan’, vertelt het hoofd products & solutions.
Modelportefeuilles
Ook besloot ABN Amro om de zelfstandig opererende vermogensbeheerafdelingen in de verschillende landen samen te voegen. Dat leidde ertoe dat de asset allocatie, benchmarks, risicoprofielen en modelportefeuilles in alle landen nu hetzelfde zijn, al kan de invulling van de portefeuilles verschillen afhankelijk van de lokale beschikbaarheid van een product of fonds.
Van centralisatie van de beheerafdelingen is overigens geen sprake. Zeljkovic (foto): ‘We hebben niet iedereen bij elkaar gezet is in Amsterdam, maar kijken per land naar de beste mensen en die vormen dan samen een team. Zo hebben we nu nog maar één aandelenteam bestaande uit Fransen, Duitsers en Nederlanders die op verschillende locaties kunnen zitten. Dat is een grote verandering.’
Vermogensadvies
Vermogensbeheer lijkt in Nederland sinds de invoering van Mifid II terrein te winnen van advies. Zeljkovic zegt die beweging ook te zien. ‘Hoe kleiner je bent, hoe lastiger het is geworden om vermogensadvies op een goede manier aan te bieden, waardoor je ziet dat er partijen zijn, in Nederland maar evengoed in het buitenland, die afstand nemen van vermogensadvies. Wij doen dat nadrukkelijk niet, omdat wij wel degelijk een vraag zien naar dit bedieningsconcept, en kunnen dat mede dankzij die harmonisatie effectief aanbieden. Dat is een voordeel van ons schaalvoordeel.’
Of er bij ABN desalniettemin een beweging van advies naar beheer is? ‘Dat heeft heel erg met marktomstandigheden te maken. Als de markten het een tijd lang heel goed doen, zie je dat klanten advies soms erbij gaan nemen omdat ze denken “dat kan ik zelf ook”. Na een moeilijke periode op de markten zie je dat klanten het dan weer fijn vinden om het beheer te delegeren aan een professional. Ze zien dan meer de toegevoegde waarde van beheer dan in andere omstandigheden. Meer in het algemeen ziet men vermogensbeheer wel meer als een natuurlijk iets dan tien jaar geleden.’
Mandaatfondsen
Voor zowel beheer als advies zijn nu mandaatfondsen beschikbaar, dat zijn eigen fondsen waarbij het beheer aan een externe manager is uitbesteed. Het assortiment is de afgelopen jaren fors uitgebreid, naar meer dan 40 nu. Volgens Zeljkovic is het kostenaspect nooit de belangrijkste drijfveer geweest om ze in het leven te roepen.
‘De insteek van onze mandaatfondsenrange is dat we wij zagen dat er geen breed assortiment beschikbaar was van goede oplossingen voor onze klanten. Niet omdat er opeens een provisieverbod kwam, want wij hadden al mandaatfondsen vele jaren daarvoor. Mandaatfondsen gebruiken wij waar we geen toegevoegde waarde zien van het reguliere assortiment.’
Dat reguliere aanbod is minder groot dan wel eens gedacht wordt, zegt het hoofd products & solutions. ‘Er zijn tienduizenden beleggingsfondsen, maar ze hebben niet allemaal een registratie in Nederland, of in Europa, en zijn niet toegankelijk voor retailbeleggers. Veel kundige asset managers zitten bovendien in Amerika, die denken over Europa door alle regelgeving: Laat maar.’
En dan is er nog het liquiditeitsaspect. Spelers als ABN Amro hebben door hun omvang een belemmering, zegt Zeljkovic. ‘Als je een bepaald fonds adviseert of op je aanbevelingslijst zet, moet je te allen tijde goed kunnen in- of uitstappen. Dat kan bij fondsen kleiner dan een half miljoen een probleem worden. Zo bezien is het werkelijke universum slechts het topje van de ijsberg.’
Liquiditeit gewaarborgd
Bij mandaatfondsen is de liquiditeit gewaarborgd omdat nooit meer de complete portefeuille verkocht hoeft te worden, maar alleen de ‘brains’ van de portefeuille kunnen veranderen. ‘Bovendien krijg je toegang tot producten waar je anders niet in kan beleggen. En omgekeerd biedt je partijen toegang tot een markt die ze anders hadden laten liggen. We werken overigens nadrukkelijk niet met preferred suppliers.’
Het gebruik van mandaatfondsen betekent dus geenszins het einde van de open architecture, bezweert Zeljkovic. ‘Het is juist het begin van open architecture 2.0.’
ESG-integratie
Hoe de portefeuilles ook ingericht worden - ABN Amro biedt haar klanten meerdere mogelijkheden - nieuwe beheerklanten krijgen sinds twee jaar standaard de duurzame versie aanbevolen. Veruit de meeste klanten nemen dat advies ook over. Bestaande klanten zijn nog wat moeilijker over te halen, zei Vincent Triesschijn, directeur duurzaam beleggen bij de bank, begin dit jaar tegenover Fondsnieuws.
Toch zullen ESG-criteria op den duur worden geïntegreerd in álle beleggingsportefeuilles verwacht Zeljkovic. ‘Ergens in de komende jaren gaan we de balans opmaken, en ons de vraag stellen: is duurzaam beleggen nog het enige dat we gaan doen. We willen dat besluit nemen in overleg met onze klanten, en niet dogmatisch zeggen “gij zult”. Op dit moment is het productaanbod nog steeds niet 100 procent dekkend. Maar met de ontwikkeling die je ziet bij asset managers, in Brussel met onder meer een taxonomie over wat duurzaamheid is en wat niet, is dat wel een versneller in deze industrie. Dan kan het heel snel gaan. Over drie tot vijf jaar zou het zover kunnen zijn.’