ABN Amro zou er goed aan doen om transparant te zijn over de kosten van haar mandaatfondsen. ‘Het is nu onduidelijk hoeveel ABN er zelf aan verdient. Dat vind ik geen goede zaak.’
Dat zegt mede-oprichter Jasper Haak van consultancybureau AF Advisors. Hij reageert in een gesprek op uitspraken van Alen Zeljkovic van ABN Amro eerder tegenover Fondsnieuws. Die stelde onder meer dat het kostenaspect nooit de belangrijkste drijfveer is geweest om een breed assortiment mandaatfondsen op te tuigen.
Haak denkt daar anders over. ‘Kijk je historisch naar de argumenten vóór mandaatfondsen, hier in Nederland maar ook elders, dan is dit veelal toch het verdienmodel geweest. Dat is bij ABN Amro ook zeker het geval geweest. Je koopt institutioneel in, waarbij een deel van het kostenvoordeel zelf wordt behouden en een deel wordt doorgezet naar klanten.’
Kostenniveaus private banks te hoog
Of dat laatste ook bij ABN Amro gebeurt, is dus de vraag. Haak denkt dat hier ‘beperkt’ sprake van is, zeker aangezien de dienstverlening sinds het gebruik van de mandaatfondsen twee keer in prijs is verlaagd. Maar dat is in zijn ogen nog niet genoeg.
‘Ik ben van mening, en ik denk velen met mij, dat de huidige kostenniveaus van private banks nog steeds te hoog zijn en op de lange termijn niet houdbaar. Neem je ter vergelijking een sophisticated portefeuille van een individueel DC-product van een PPI, dan betaal je daar gemiddeld 45 basispunten voor en dan heb je alles. Bij ABN Amro betaal je al snel 1,5 tot 2 procent. ING en Rabo zitten daar overigens onder.’
Van de additionele dienstverlening zoals fiscale optimalisatie of de mogelijkheid om in vastgoed te beleggen, maken niet alle private banking klanten volgens Haak gebruik. ‘Ook al nemen ze deze dienstverlening niet af, dan betalen ze nog steeds dezelfde fee voor hun beleggingen.’
ABN Amro: rendement is belangrijkste
Zeljkovic stelde dat de klant vooral geïnteresseerd is in het behaalde rendement, en goede dienstverlening nu eenmaal een prijskaartje heeft. ‘Dat mag wel zo zijn’, reageert Haak, ‘maar dat rendement is volledig onzeker, terwijl de kosten een vast gegeven zijn. Maak dan een model waarbij je de kosten verlaagt als je geen outperformance behaalt.’
Niet dat zo laag mogelijke kosten de oplossing is, want dan krijg je volgens hem ‘of iets passiefs of iets dat niet goed is’, maar wees er wel transparant over. ‘De hele asset managementindustrie heeft er de mond van vol, maar ik vind dit gewoon onvoldoende.’
ABN Amro heeft inmiddels meer dan 40 fondsen die worden beheerd door externe beheerders. Onlangs maakte de bank bekend de fondsen ook beschikbaar te stellen voor haar adviesklanten, waardoor het etiket ‘onafhankelijk advies’ komt te vervallen.
Haak noemt het gebruik van mandaatfondsen voor advies ‘minder logisch’ dan voor beheer. ‘Een belangrijk nadeel van mandaatfondsen is dat ze leiden tot potentiële conflicterende belangen, zeker als je er extra aan verdient. Bij advies is er een perverse prikkel om de eigen fondsen als eerste aan te bieden.’
Uiteindelijk zal het wel de kant opgaan dat banken volledige openheid van zaken geven over de kosten van dit soort fondsen, waarbij het kostenvoordeel volledig ten goede komt van de klant, denkt de consultant. Dan houdt niets de opmars van mandaatfondsen nog tegen.
Want de voordelen van het gebruik van mandaatfondsen door private banks zijn evident: Het vergroot het universum, het eigen ESG-beleid kan geïmplementeerd worden, het verschaft inzicht in alle holdings, het waarborgt de liquiditeit, bespaart een hoop transactiekosten en het biedt de mogelijkheid om eigen service providers aan te stellen.
‘Ook kun je er beter de bovenkant van de markt mee bedienen. Voor bijvoorbeeld een groep ultra high net worth-klanten met specifieke eisen kan een mandaatfonds een uitkomst zijn.’
Dat private banks bezig zijn met mandaatfondsen of ander type huisfondsen verbaast Haak overigens niet. ‘Banken hebben de afgelopen jaren veel gestandaardiseerd. Modelportefeuilles zijn zo groot en daardoor log geworden, dat je dat met klassieke beleggingsfondsen niet meer efficiënt kan doen. Grote institutionele beleggers werken daar ook niet mee.’
Schaal is nodig voor mandaatfonds
Mandaatfondsen zijn echter niet voor alle private banks weggelegd. Haak stelt dat er flink wat schaal voor nodig is. ‘Onder de 10 miljard euro beheerd vermogen zou ik er nooit aan beginnen, anders is er iemand duurder uit.’
Waar mandaatfondsen onder private banks aan een opmars bezig zijn, zijn ze bij pensioenfondsen, verzekeraars en PPIs al langer gemeengoed. Aegon bijvoorbeeld laat haar aandelenfondsen beheren door BlackRock, ASR heeft een Sicav met BNP Paribas onder de motorkap en de PPI van Brand New Day belegt met eigen fondsen door in indexfondsen van Vanguard.
Overigens geldt het provisieverbod voor dit soort instituten niet, en kunnen hier nog altijd kick-backs worden ontvangen. ‘Hier heb je dus ook nog geen volledige transparantie.’