Het provisieverbod heeft maar een beperkt effect gehad op de verschuiving van advies naar execution only-beleggen, dat zegt de Autoriteit Financiele Markten.
Op een bijeenkomst voor journalisten dinsdagmorgen op het kantoor van de AFM in Amsterdam werden cijfers gepresenteerd waaruit bleek dat eind december 2013, dus vlak voor de ingang van het provisieverbod, 76 procent van de cliënten zelf belegde (dit komt overeen met 40 tot 45 procent van het belegde vermogen).
12 procent van de beleggers maakte gebruik van een adviseur en nog eens 12 procent had zijn vermogen in beheer gegeven.
‘Het is niet zo dat iedereen nu uit advies weg gaat, maar het is wel zo dat al een heel groot deel van de beleggers execution only belegde. Het weglopen was al aan de gang’, zei hoofd toezicht op financiële ondernemingen Tim Mortelmans.
Eind 2012 belegde volgens de AFM zo’n 70 tot 72 procent van de klanten zijn geld zelf. Hierbij moet echter wel worden opgemerkt dat een deel van de verschuiving in 2013 ook al het gevolg van het provisieverbod is geweest.
Een aantal partijen is immers in 2013 al begonnen met het communiceren en invoeren van nieuwe prijzen waardoor er in 2013 ook al is voorgesorteerd op de komst van het provisieverbod in 2014.
Nieuwe verhoudingen
De AFM heeft vervolgens gekeken hoe de verhoudingen tussen advies, beheer en execution only zich bij private banks en bij zelfstandige vermogensbeheerders ontwikkeld heeft. Bij private banks was de verdeling advies, beheer en execution only eind 2013 35 procent, 53 procent en 12 procent.
Eind juni dit jaar was het aandeel van advies geslonken tot 29 procent en zat 57 procent in beheer en 14 procent in execution only. Bij onafhankelijke vermogensbeheerders bleef het aandeel van adviesklanten stabiel op 15 procent. Beheer groeide van 77 naar 79 procent. Execution only nam af van 8 tot 6 procent.
Bij beide typen partijen is volgens de toezichthouder geen sprake geweest van echte uitstroom van klanten.
Uit onderzoek van het Britse fondshuis Schroders uitgevoerd door TNS Nipo bleek onlangs dat bijna een op de vijf beleggers met een belegbaar vermogen van tenminste 50.000 euro als gevolg van het provisieverbod besloten heeft zijn vermogen geheel of gedeeltelijk zelf te gaan beleggen.
In reactie daarop zei de AFM toen echter al dat ook voor het provisieverbod al een groot deel van de beleggers zelf belegde en dat een verschuiving van advies naar execution only op zich begrijpelijk is in het licht van het belang van kosten voor de realisatie van rendement en ook in relatie tot de eerdere bevindingen van de toezichthouder over de kwaliteit van beleggingsadvies.
Begin dit jaar concludeerde de AFM dat de kwaliteit van de beleggingsdienstverlening in Nederland onder de maat is.
Turbo’s
Volgens de AFM is de vraag nu echter wel ‘of we iets met dat grote aantal zelfbeleggers moeten’. ‘In principe zijn mensen die execution only-beleggen natuurlijk zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ze maken, maar je kunt iedereen op een platform overal bij laten, of misschien toch hier en daar borden ophangen met “Pas op” en bepaalde groepen bijvoorbeeld geen toegang geven tot turbo’s. Ik zeg niet dat dit moet, maar wel dat we hierover nadenken’, aldus Mortelmans.
Hij zei ook dat er op de markt steeds meer digitale tooling verschijnt om klanten te helpen bij het bouwen van een eigen beleggingsportefeuille. Dit sluit volgens Mortelmans aan bij een behoefte van klanten. De AFM is een groot voorstander van dit soort ‘execution only-plus’ dienstverlening.
En in principe is het volgens de toezichthouder ook geen probleem als er dienstverlening ontstaat tussen execution only en advies in. Het gaat er volgens de toezichthouder om dat het duidelijk is voor de klant wat voor dienstverlening hij afneemt en wat niet. Vooral wat iets niet is, wordt volgens Mortelmans nog al eens niet duidelijk genoeg vermeld.