De marktinfrastructuur functioneert goed tijdens deze crisis, ondanks de toegenomen volatiliteit. Wel houdt de AFM de handel, transacties en belangrijke marktpartijen extra goed in de gaten, net zoals de liquiditeit van asset managers.
Dat zei Laura van Geest donderdagochtend in de online presentatie van het AFM-jaarverslag over 2019. ‘Het is een tijd vol vragen en onzekerheden, ook op economisch vlak. We stevenen af op een recessie, die lang duurt en hevig wordt. Dat raakt de markten waar wij toezicht op houden’, aldus de AFM-voorzitter.
In sommige gevallen is de liquiditeitspositie van asset managers onder druk komen te staan, ervaart Van Geest. ‘Instellingen kunnen bij grote outflows of bij slecht functionerende onderliggende markten hun fondsen sluiten of andere liquiditeitsmaatregelen nemen. Dat is een paar keer gebeurd, maar gelukkig niet zoveel.’
Toezichthouders en overheden zetten volgens Van Geest samen alles op alles om de gevolgen van de crisis voor de economie zoveel mogelijk te verzachten. De taak van de AFM hierin is om het financiële systeem in de lucht te houden en zo efficiënt mogelijk te laten werken. Intussen geven verschillende marktpartijen bij de toezichthouder aan dat ze mee willen denken over manieren om goed door de crisis te komen. Banken kunnen bijvoorbeeld soepeler zijn met betalingsregelingen en een betaalpauze aanbieden op lopende leningen.
De AFM kijkt nadrukkelijk mee, aldus Van Geest. ‘Het belang van de klant moet juist nu centraal staan. We waarderen het dat dit soort partijen meedenken met klanten en komen met tijdelijke oplossingen, maar we zeggen ook: wees helder, er mogen geen verborgen kosten zijn en voorkom dat je de kredietwaarderigheid van een klant niet onnodig schaadt. Het is niet de bedoeling dat wat nu een oplossing lijkt, straks een veel groter probleem oplevert.’
Uitstel van uitvraag informatie
Zelf heeft de toezichthouder ook wat coulance ingebouwd, bijvoorbeeld door de uitvraag bij onder toezicht staande instellingen waar mogelijk te temporiseren. Ook rondom verslaggeving is de AFM wat schappelijker door uitstel te verlenen - in samenspraak met de internationale toezichthouder.
Over het besluit van de AFM om geen ban in te voeren op shortselling, zei bestuurslid Hanzo van Beusekom donderdagochtend dat de AFM de monitoring van shortselling sterk heeft geïntensiveerd, om te zien of de hoeveelheid shortposities sterk toenam en of er geloofwaardige geruchten de markten in werden gebracht om koersen te beïnvloeden. Beide niet het geval, aldus het bestuurslid. ‘Daarbij helpt een ban niet echt. De spreads nemen dan toe en de liquiditeit neemt af.’
Over de invloed van de crisis op het toezichtswerk van de AFM in de toekomst, schrijft Van Geest in het voorwoord van het jaarverslag dat het te vroeg is om een precies beeld te schetsen van de implicatie, maar te weten dát de implicaties er zijn. ‘Nieuwe fenomenen om te bestuderen, nieuwe problemen om te adresseren.’
Verloop bij de AFM
Een aandachtspunt voor de AFM is het hoge verloop. Weliswaar is ten opzichte van 2018 sprake van een daling: 14 procent ten opzichte van 15 procent, maar het percentage blijft hoog. Van Geest legt de reden bij de hoogconjunctuur, een periode waarin veel mensen van baan wisselen, en bij het feit dat de AFM schoksgewijs is gegroeid.
‘Dat neemt niet weg dat we er wel aandacht aan geven. Een van de dingen waar we op inzoomen is het te hoge verloop binnen de eerste twee jaar van een nieuwe werknemer. Dan moet je constateren dat er een verkeerde match was. Daar kijken we nu naar.’
Execution only: ruimte voor verbetering
Over online advies omgevingen merkt de AFM in haar jaarverslag op dat er ‘ruimte voor verbetering’ is bij de execution-only omgevingen van beleggingsondernemingen. De manier waarop deze beleggingsondernemingen consumenten online begeleiden bij hun keuze voor complexe, vaak onbekende producten moet naar een hoger niveau concludeert de toezichthouder op basis van in 2019 uitgevoerd onderzoek. De bewuste beleggingsondernemingen zijn aangesproken om nodige aanpassingen door te voeren.
In een toelichting tijdens de online persconferentie van donderdagochtend zei AFM-bestuurslid Jos Heuvelman dat aanbieders moeten borgen dat de juiste producten bij de juiste mensen terechtkomen. ‘Bij execution only zit daar geen interventie tussen. Wij willen voorkomen dat grote risico’s terechtkomen bij de mensen die dat niet kunnen dragen. De verandering die moet komen, zit hem vooral in de distributie.’
Digitale marketing
Daarnaast beseft de AFM dat organisaties voor het vermarkten van hun financiële producten steeds meer uitwijken naar digitale kanalen, waarbij ze zich kunnen richten op specifieke doelgroepen of personen. ‘Dat maakt ons toezicht hierop complexer’, aldus de AFM, die in 2019 gesprekken heeft gevoerd met marketeers, deskundigen, marktpartijen en buitenlandse toezichthouders om onderzoek te kunnen doen naar digitale marketing rond financiële producten en diensten.
Daarnaast heeft de toezichthouder nog onderzoek gedaan naar robo-advies - en dan voornamelijk rond het borgen van de zorgplicht - en informatiebeveiliging.
Meer achtergronden op Fondsnieuws: