Het ACATIS AI Global Equities fonds is one to watch voor stockpickers en fondsbeheerders, die vrezen dat op een dag kunstmatige intelligentie hun baan overbodig maakt. ‘In bijna de helft van de gevallen selecteert het model bedrijven die wij niet kennen en waarschijnlijk veel andere fondsmanagers ook niet.’
Voorlopig is de kans klein dat het UWV binnenkort wordt overspoeld met werkloze aandelenanalisten. De prestaties van het ACATIS AI Global Equities fonds geven namelijk nog geen eenduidig antwoord wie het beter aandelen kan selecteren: het menselijk brein of een zelflerende computer die die intelligentie nabootst. De in 2017 gelanceerde strategie, waarbij machine learning en kunstmatige intelligentie de fondsmanager van vlees en bloed vervangt, liet underperformance zien in de eerste drie jaar van haar bestaan en in de twee jaren erna outperformance.
‘Het vertrouwen was bij aanvang wellicht te groot in onze kunstmatige intelligentiemodellen’, blikt Kevin Endler, head of AI & quantitative portfolio management bij Acatis Investment terug. De Duitse beleggingsboetiek met circa twaalf miljard euro onder beheer is gespecialiseerd in waardebeleggen op basis van het gedachtegoed van Benjamin Graham en Warren Buffett. ‘Kunstmatige intelligentie schiet in nauwkeurigheid nog tekort in sommige analyses’, vervolgt hij. ‘Als je ChatGPT drie keer vraagt naar een overzicht van de R&D-uitgaven van een bedrijf in de afgelopen tien jaar krijg je drie keer een licht afwijkend antwoord.’
In 2019 werd daarom besloten om kunstmatige intelligentie en deep learning te laten focussen op taken, die aangetoond toegevoegde waarde kunnen leveren in de aandelenselectie. Zoals analyse van het woordgebruik en de toon van het bedrijfsmanagement in analistencalls, na publicatie van de kwartaal- en jaarcijfers. In juli van hetzelfde jaar volgde met een gemodificeerd computermodel een herlancering van de strategie, die niet direct zijn vruchten afworp. Pas in 2021 en 2022 was het rendement voor aftrek van kosten beter dan dat van de benchmark, de MSCI World Index.
Kunstmatige intelligentie
Sinds mei van dit jaar beschikt het ACATIS AI Global Equities fonds, dat een vijfsterren rating heeft bij Morningstar, ook over een vergunning van de AFM en wordt het in Nederland aangeboden. In opzet is de strategie simpel. Een zelflerend computermodel dat voortdurend wordt gevoed met nieuwe data selecteert in ontwikkelde landen vijftig bedrijven in bijna alle sectoren, uitgezonderd de financiële sector en vastgoedsector. Door het complexe karakter van deze bedrijfstakken schiet kunstmatige intelligentie hier namelijk nog tekort, zegt Endler.
Het beleggingsuniversum bestaat uit tienduizenden bedrijven in ontwikkelde landen met een marktkapitalisatie van minimaal een miljard euro. De aandelenselectie vindt zoveel mogelijk regio- en sectorneutraal plaats. In de portefeuille weegt elk aandeel voor maximaal 2,5 procent mee. Door ESG-criteria mee te nemen in de aandelenselectie beschikt het fonds over een artikel 8-status. ‘De belangrijkste vraag die het model op basis van de fundamentals moet beantwoorden, is welk bedrijf in de komende 18 maanden zal outperformen. De kunstmatige intelligentiel stelt op basis van miljoen vergelijkingen tussen bedrijven in dezelfde sectoren een top- en floplijst samen.’
Op de toplijst prijken enkele bekende namen zoals ASML of het modemerk Prada, maar wat opvalt is het grote aantal relatief onbekende smallcaps, zoals de Amerikaanse brandkranenfabrikant Mueller Water Products of het Zweedse Elekta, dat toestellen en software maakt voor radiotherapie. Is kunstmatige intelligentie beter in staat om interessante bedrijven onder de radar te vinden dan de fondsmanager van vlees en bloed? Endler sluit het niet uit: ‘In de helft van de gevallen selecteert het model bedrijven, die onze discretionaire portfoliomanagers niet kennen en die waarschijnlijk ook door andere fondsbeheerders over het hoofd worden gezien. Het zijn vaak zeer winstgevende bedrijven met een gezonde kasstroom.’