De Bank of England moest op woensdag noodmaatregelen aankondigen om de dump van de Britse pond een halt toe te roepen. Er heerst paniek op de meest liquide financiële markt ter wereld, de valutamarkt. Achter de paniek gaat een systeemcrisis schuil: een dramatische daling van Europese valuta ten opzichte van de dollar. Een analyse.
Niet alleen de pond, ook de euro laat het afweten ten opzichte van de dollar, en dat al meer dan een jaar. Dalende valuta’s vreten aan de rendementen van beleggers en specialisten denken dat de ontwaarding van deze valuta ten opzichte van de dollar vooralsnog de bodem niet zal bereiken.
‘Ondanks een meer offensieve ECB en de sterke stijging van de dollar in de loop van 2022 verwachten wij dat de dollar stevig blijft ten opzichte van de euro met het potentieel voor een verdere stijging’, zegt Andrea Siviero, investment strateeg bij Ethenea. Hij verwacht niet dat het huidige patroon in de euro-dollar wisselkoers snel zal veranderen.
Het scenario van een verzwakkende wereldwijde groei en grote geopolitieke onzekerheid blijft volgens Siviero steun bieden aan de dollar. De munt profiteert van een offensieve Amerikaanse centrale bank en een veerkrachtige Amerikaanse economie.
De US Dollar Index, de maatstaf voor de sterkte van de Amerikaanse dollar ten opzichte van een mandje van zes invloedrijke valuta’s (de euro, de pond, de yen, de Canadese dollar, de Zweedse kroon en de Zwitserse frank), pluste het afgelopen jaar ruim 21 procent en verkeert, in tegenstelling tot de rest van de markt, in een duidelijk bullmarkt scenario.
Op woensdag tikte de index een prijs van ruim 114 dollar aan om vervolgens iets te dalen naar 112 dollar. Het oude record van 115 dollar dateert uit mei 2002.
Tanende euro komt niet alleen door dollarkracht
Thomas Mayer, voormalig hoofdeconoom van Deutsche Bank Group en oprichter van onderzoeksinstituut Flossbach von Storch, ziet dat de valutamarkt geen vertrouwen meer heeft in de vastberadenheid van de ECB om de Fed te volgen in de bestrijding van de inflatie, ‘terwijl de inflatie notabene aan weerszijden van de Atlantische Oceaan even hoog is’.
Vorige maand stegen de Amerikaanse prijzen met 8,3 procent ten opzichte van augustus vorig jaar. In de Eurozone bedroeg de inflatie vorige maand 9,1 procent. Een minder daadkrachtige ECB zal volgens Mayer op middellange termijn voor hogere inflatie zorgen in Europa dan in de VS.
‘De ECB ligt aan de ketting van de eurolanden met hoge schulden, die met insolventie worden bedreigd als de rente sterk stijgt’, vertelt Mayer. Terwijl de Fed haar beleidsrente sinds maart met 250 basispunten verhoogde, wordt de ECB ernstig vertraagd door de zwakke economische situatie in de muntunie en een toename van de spreads op staatsobligaties binnen de eurozone, zogeheten marktfragmentatie.
Daardoor zal volgens Mayer de rente in de VS in de nabije toekomst waarschijnlijk sneller en sterker stijgen en zal het renteverschil tussen de VS en de eurozone waarschijnlijk nog groter worden’, schrijft hij in een persbericht. Volgens hem is de sterke dollar slechts gedeeltelijk verantwoordelijk voor de tanende euro.
Zwak Europa
Niets wijst er volgens Mayer momenteel op dat de zwakte van de euro ook veroorzaakt zou kunnen zijn door de vrees voor een ineenstorting van de euro. ‘De markten geloven nog steeds in de belofte van voormalig ECB-president Mario Draghi dat de ECB alles zal doen om de euro te behouden. Maar Draghi is met pensioen bij de ECB en binnenkort ook in Italië. Zijn feitelijke en waarschijnlijke opvolgers zijn minder geloofwaardig’, aldus Mayer.
Siviero concludeert: ‘Geteisterd door de energiecrisis en het afnemende vertrouwen zal de economie van de eurozone de komende kwartalen waarschijnlijk in een recessie belanden. Door de hoge staatsschulden en de duidelijke regionale verschillen blijft het verkrappingstraject van de ECB een zeer lastig proces. Een strakker ECB-beleid kan op korte termijn enige verlichting brengen voor de gehavende euro, maar het is onwaarschijnlijk dat dit het huidige patroon van een zwakke euro zal ombuigen.’
Kanarie in de kolenmijn
Volgens Bruno Verstraete, partner bij de Zwitserse vermogensbeheerder Lakefield Partners AG, is er pas weer een moment van ommekeer te voorzien in de euro-dollar koers als de Fed overduidelijk genoeg (of teveel) renteverhogingen heeft doorgevoerd. Het bijkopen van dollars heeft volgens Verstraete nu enkel nog zijn als de groeiverwachtingen tussen Europa en Amerika verder oplopen in het voordeel van de VS.
Verstraete ziet een duidelijke verschuiving is van monetaire stimulus naar fiscale stimulus waarbij regeringen de burgers ondersteunen. ‘Dat gaat ten koste van de begrotingen en veroorzaakt nog grotere problemen met de staatsschuld. Dit in combinatie met een (weliswaar voor inflatie gecompenseerde) hogere rente kan een heel gevaarlijke situatie worden in landen met een te hoge schuld zoals bijvoorbeeld Italië’, zegt Verstraete in een antwoord op vragen vanuit Investment Officer.
De pond in paniek
Maar, de problemen in Italië zijn alweer oud nieuws nu de Bank of England wederom monetair stimuleert door langjarige obligaties op te kopen. Het doel: de vrije val van de Britse pond stoppen.
‘Wat er in Engeland gebeurt is een exponent van het probleem dat ik zojuist omschreef’, stelt Verstraete. ‘De centrale bank staat op de rem. De regering geeft gas. Markten panikeren over staatsschuld en dumpen de valuta.’
Ray Dalio, oprichter en voorzitter van hedgefonds Bridgewater Associates, schrijft de paniekverkopen van Britse obligaties, financiële activa en de valuta toe aan het feit dat de markt heeft ingezien dat het grote aanbod van schuld dat door de regering moet worden verkocht, vele malen groter is dan de vraag. ‘Ik kan niet begrijpen dat degenen die achter deze stap zaten, dat niet begrepen hebben. Het suggereert incompetentie’, schrijft hij op zijn LinkedIn pagina.
Dalio verwijt de Britse regering dat het opereert als de regering van een opkomend land. ‘Ze produceert te veel schuld in een valuta waar wereldwijd geen grote vraag naar is. Ik hoop, maar betwijfel, dat andere beleidsmakers die meer geld uitgeven dan ze binnenhalen zodat ze veel schuld moeten verkopen waar geen voldoende vraag naar zal zijn bij de huidige lage of negatieve reële rente zullen inzien dat ze een soortgelijk resultaat riskeren (als in het VK). Beleggers zullen dit inzien’, aldus Dalio, één van ‘s werelds meest invloedrijke beleggers.
Gerelateerde artikelen op Investment Officer: