Vier invloedrijke brancheorganisaties hebben afgelopen week scherpe kritiek geuit op het Europese plan voor een investeringsunie. Ook grote fondshuizen en fondsenfederaties maken zich zorgen: de weg naar een geïntegreerde kapitaalmarkt is volgens hen politiek én praktisch nog lang niet begaanbaar.
Commissaris Maria Luís Albuquerque presenteerde het Savings & Investment Union-plan in maart als een herstart van de Europese kapitaalmarkten. Europees spaargeld, samen goed voor meer dan 33.000 miljard euro aan financiële activa, zou volgens haar actiever moeten worden ingezet voor investeringen in de reële economie. Vooral kleine en innovatieve bedrijven kampen met gebrekkige toegang tot groeikapitaal.
Maar de manier waarop Brussel dat wil afdwingen, roept verdeeldheid op.
Brancheorganisaties vrezen Amerikaanse aanpak
In een gezamenlijke brief aan Albuquerque maakten vier invloedrijke brancheorganisaties, Afme (banken), Efama (fondsbeheerders), Fese (beurzen) en FIA Epta (handelaren), afgelopen week duidelijk zich fel te verzetten tegen een centrale orderroutering op basis van beste prijs, zoals die bestaat in de Verenigde Staten.
Volgens de brief zou een dergelijke verplichting, waarbij orders automatisch naar de goedkoopste beurs worden gestuurd, leiden tot complexiteit, versnippering van liquiditeit en hogere kosten. ‘De connectiviteit tussen handelsplatformen is geen probleem dat om een oplossing vraagt’, aldus de ondertekenaars. Zij pleiten voor marktgedreven concurrentie in plaats van extra regulering.
Concrete maatregelen om de Europese aandelenmarkten beter te integreren worden verwacht in het vierde kwartaal van dit jaar. Ook wil de Commissie het makkelijker maken voor fondshuizen om beleggingen over de grens aan te bieden.
Amundi: eerst bankenunie afmaken
Ook bij fondshuis Amundi klinkt terughoudendheid. Mahmood Pradhan, global head of macro, stelt dat het doel van het SIU-plan, een geïntegreerde Europese kapitaalmarkt, onhaalbaar is zolang de bankenunie onvolledig blijft.
‘De bankenunie werd in 2014 opgezet, maar sindsdien zijn grensoverschrijdende bankstromen juist afgenomen’, zegt hij in een gesprek met Investment Officer. ‘Zonder gezamenlijke afspraken over bankfaillissementen, depositogarantie en interne liquiditeitstransfers blijft de bankenmarkt nationaal georganiseerd. Een Europese kapitaalmarkt blijft dan theoretisch.’
Volgens Pradhan, voormalig directeur Europa bij het Internationaal Monetair Fonds, is vertrouwen van beleggers essentieel. ‘Veel mensen houden hun vermogen nog altijd aan in contanten of vastgoed. Dat verandert niet met een nieuwe naam en een folder.’
Voor 2026 heeft de Europese Commissie een assessment ingepland van de huidige regelgeving die van toepassing is op de bankensector.
‘Wat goed werkt, moet je niet aanpassen’
Het gezamenlijke standpunt van de vier marktpartijen sluit aan bij bredere zorgen vanuit de Luxemburgse fondsensector. In een reactie op de consultatie van de Europese Commissie waarschuwde branchevereniging Alfi afgelopen maand voor onnodige aanpassingen van bestaande kaders zoals Ucits en AIFMD, die volgens Alfi ‘goed functioneren’.
‘Wat goed werkt, moet je niet aanpassen’, aldus de organisatie in haar reactie.
Alfi pleit voor vereenvoudiging van rapportageverplichtingen, duidelijkere beleggersinformatie en het voorkomen van overlappende regelgeving.
Dufas: maak beleggen fiscaal aantrekkelijker
Dufas, de Nederlandse zusterorganisatie van Alfi, steunt de hoofdlijnen van het SIU-plan, maar waarschuwt ook voor te veel nadruk op blauwdrukken uit Brussel. Volgens Dufas zijn het juist de praktische drempels voor beleggers die de Europese Commissie moet aanpakken.
Dufas is voorstander van een fiscaal vriendelijk beleggingsproduct naar Zweeds voorbeeld: de zogenoemde investeringssparkonto, een fiscaal vriendelijke beleggingsrekening waarmee burgers eenvoudig kunnen beleggen zonder vermogenswinstbelasting. In plaats daarvan geldt een jaarlijkse forfaitaire heffing op het gemiddelde vermogen. Dit vereenvoudigt de administratie en verlaagt de drempel om te beleggen.
Binnen Europa geldt de ISK als een succesvol voorbeeld van hoe particuliere spaargelden richting productieve investeringen kunnen worden geleid. Dufas is voorstander van invoering van een vergelijkbaar model in Nederland, ter ondersteuning van de Europese investeringsdoelstellingen.
Na de zomer zal de Europese Commissie haar plannen presenteren voor een nieuw Europees spaarproduct, gebaseerd op het Zweedse voorbeeld. Dat wordt gekoppeld aan een actieplan om financiële geletterdheid te stimuleren. Een voorstel voor een Europees pensioenplan wordt verwacht in het vierde kwartaal.
Dufas steunt ook financiële educatie op scholen, eenvoudiger beleggingsdocumentatie en een minder strikte geschiktheidstoets voor kleine beleggers. De huidige nadruk op risico’s schrikt volgens de vereniging veel mensen af, terwijl de langetermijnvoordelen van beleggen onvoldoende worden belicht.
Politiek krachtenveld
Het SIU-plan ligt gevoelig in het Europees Parlement. Liberalen en christendemocraten steunen het voorstel als een stap richting strategische autonomie. Renew Europe wil zelfs versnelling van onderdelen zoals financiële educatie en de invoering van een Europese spaarrekening.
Groenlinks en andere groene fracties pleiten voor meer nadruk op duurzaamheid en toezicht. Nationalistische en linkse partijen zijn juist fel tegen het plan. Sommigen spreken van een Brusselse greep naar het spaargeld van burgers, anderen vrezen een privatisering van het pensioenstelsel.
Gerelateerde artikelen op Investment Officer:
- Without a real banking union, EU’s investment union is a mirage
- Plannen voor investeringsunie blijven onduidelijk
- Asset managers en verzekeraars in verzet tegen extra EU-regelgeving