De kruistocht tegen “woke-capitalism” gaat in de Verenigde Staten een nieuwe fase in nu Republikeinse politici zich keren tegen het ESG-beleid van asset managers. Volgens Jan van Eck is die bemoeienis terecht, wat je ook van ESG mag vinden.
‘Als wij als maatschappij willen dat onze bedrijven niet door de drie grote asset managers bestuurd worden, dan zal de politiek zich ermee moeten bemoeien’, zegt Jan van Eck, CEO van de Amerikaanse ETF-boutique VanEck, in gesprek met Investment Officer vanaf zijn werkplek in New York.
Het is simpelweg ‘anti-Amerikaans’ om veel macht te leggen bij een select groepje asset managers, zegt Van Eck. Het zijn, ondanks zijn Nederlandse roots, toch de Amerikaanse waarden die Van Eck met hand en tand zal verdedigen. Nu roept hij politici op om datzelfde te doen.
‘ESG stierf in 2022’
‘ESG stierf in 2022’ luidde de titel van Van Eck’s laatste opiniestuk. Het is Van Eck’s reactie op de uitspraken van Eric Pan, hoofd van ICI, de Amerikaanse brancheorganisatie voor beleggingsfondsen en ETF’s.
Volgens Pan heeft de inmenging van de politiek in de fondsenindustrie een dieptepunt bereikt nu Texas zich verzet tegen fondshuizen die ESG-criteria gebruiken in de beleggingsstrategie en het stembeleid.
Van Eck legde hem het vuur aan de schenen: ‘Fondshuizen bezitten wereldwijd té grote percentages van beursgenoteerde bedrijven. Suggereren dat politici daarvan moeten wegblijven is niet alleen een vergissing’, zegt Van Eck. ‘Het is al 100 jaar Amerikaans overheidsbeleid om concentraties van macht te spreiden.’
Hij merkt op dat de vraag naar duurzame oplossingen terugloopt, maar de vraag of ESG wel of niet belangrijk is, is in dat geval niet relevant, oordeelt Van Eck. Het is ‘niet aan een handjevol asset managers om dat te bepalen, noch aan mij’.
Too big to vote
Het succes van indexfondsen en ETF’s heeft ertoe geleid dat slechts een paar fondshuizen elk 10 procent van veel Amerikaanse bedrijven bezitten. Soms bedraagt hun gecombineerde eigendom meer dan 30 procent.
Dat is, zo blijkt uit onderzoek van de National Bureau of Economic Research - het Amerikaanse CBS -, voldoende stemrecht om de uitkomst van een meerderheid van de aandeelhoudersvoorstellen te bepalen.
Een asset manager zou daarom over maximaal 5 procent van de aandelen binnen een bedrijf mogen stemmen, zegt Van Eck. Volgens hem remt dat het “aandeelhoudersactivisme” niet, en verhindert het indexfondsen zelfs niet om met activisten mee te stemmen. Activisten kunnen dus ‘gewoon hun ding’ blijven doen, aldus Van Eck.
Republikeinse kruistocht tegen ESG
Het door Pan gehekelde “dieptepunt” van de politieke inmenging waartegen de CEO van leer trekt is overigens nog niet bereikt. Het door de Republikeinen gecontroleerde Amerikaanse Huis blokkeerde vorige week Biden’s plannen om pensioenfondsen toe te staan rekening te houden met ESG in hun investeringsbeslissingen en stembeleid.
Daarmee remmen de Republikeinen wetgeving die het overwegen van ESG-factoren bij aandeelhoudersstemmingen makkelijker zou moeten maken. Ambtenaren uit staten die door Republikeinen worden bestuurd, zijn onderzoeken gestart naar stemadviesbureaus ISS en Glass Lewis. Ook asset managers als BlackRock en State Street liggen onder het vergrootglas, en daar zijn andere asset managers niet ongevoelig voor.
Morningstar toonde aan dat de tien grootste vermogensbeheerders in 2022 significant minder duurzame aandeelhoudersresoluties steunden. Een teken aan de wand dat de Republikeinse druk al inwerkt op het stembeleid van grote asset managers, zegt Anne Lafarre, die onderzoek doet naar het stemgedrag van asset managers aan Universiteit Tilburg.
‘“Groen” taalgebruik in aandeelhoudersbrieven van asset managers heeft plaatsgemaakt voor een genuanceerder geluid’, zegt Lafarre.
Republikeinse druk heeft effect
Het onderzoeken van de ‘harten en bedoelingen’ van indexbeleggers en actieve aandeelhouders vindt Van Eck geen goed idee. De intenties van de klanten van grote asset managers vindt hij evenmin relevant.
‘De koper van een indexfonds koopt per definitie mandjes aandelen: waarom zouden zij zich bekommeren om hun inbreng in specifieke bedrijven?’, aldus Van Eck. Aandeelhouders die fondsen bezitten die blindelings de index volgen, verdienen dus niet dezelfde inbreng in het bestuur als andere aandeelhouders.
Van Eck geeft ruiterlijk toe dat het maximeren van het stemrecht op 5 procent, niet zijn eigen idee is. Hij liet zich inspireren door fondsindustrie-titaan John Bogle, de oprichter van Vanguard. Hij schreef over dit onderwerp in zijn laatste bijdrage voor de Wall Street Journal, voordat hij in 2018 overleed.
‘De industrie is naïef om te denken dat politici zich er niet mee zouden bemoeien. Daarom haal ik Jack Bogle aan. Hij wist al vroeg dat dit een probleem ging worden.’