Na meer dan 700 procent koersstijging dit jaar is Tesla eindelijk onderdeel van de S&P 500 index. Veel analisten vinden Tesla te duur. Daarvoor vergelijken ze vaak de marktkapitalisatie van het bedrijf met andere autobouwers. Inmiddels past zo’n beetje de hele auto-industrie in de waarde van Tesla. Kennelijk is dat niet de verklaring voor de hoge waardering.
Tesla is een uitstekend voorbeeld van de kracht van een verhaal, een belofte in de verre toekomst die elke zeepbel nu eenmaal nodig heeft. Alles wat met elektrische auto’s te maken heeft, profiteert hiervan. Van Nio - het Chinese Tesla tot de Spac Nikola. In Nederland is laadpalenproducent Alfen het alternatief voor een aandeel Tesla. Toch draait het niet om Tesla als autoproducent. De hernieuwde belangstelling van Apple om in 2024 ook een elektrische auto op de markt te brengen is een teken aan de wand.
Nu kijkt men vooral naar de batterij, veruit het duurste onderdeel van een elektrische auto. Het is maar de vraag of dit de echte grote belofte is. Waarschijnlijk zit die belofte toch meer in de combinatie van data en algoritmes. Het is ook hier software die de wereld overneemt.
Alles is energie
Eerst de batterij. Volgens Einstein is alles energie. Elk atoom is opgebouwd uit protonen, neutronen en daar omheen een wolk aan elektronen. Dankzij de kwantumtheorie weten we dat die deeltjes niet bestaan, het zijn eerder trillingen of golven. Golven zijn in beweging en alles dat in beweging is, is energie. De sterke economische groei van de afgelopen eeuwen is mogelijk gemaakt door steeds efficiëntere energiebronnen.
Ook de economie bestaat uit energie. De energiedichtheid is voortdurend toegenomen. Van hout naar steenkool en van steenkool naar olie. Verrijkt uranium en de antimaterie van ijzer hebben een ongelofelijke energiedichtheid, maar zijn niet toepasbaar in het alledaags gebruik. De hoop is gericht op kernfusie, iets dat wellicht op relatief korte termijn voor een doorbraak kan zorgen. In een liter benzine zit 8,9 kWh aan energie. In een Lithium-ion batterij zit 0,1 kWh per kilo aan energie, zelfs met de door Elon Musk beloofde verdubbeling is dat niet veel. Zonder stevig ingrijpen van de overheid vormt de batterij geen volwaardig alternatief.
Nu subsidieert de overheid schone energie en worden fossiele brandstoffen belast. Met alle naar voren gehaalde green deals, is het begrijpelijk dat alternatieve energie dit jaar goed heeft gepresteerd. Toch kan dit gelet op het grote opbrengstverschil tussen de batterij en fossiele brandstoffen niet tot in het oneindige doorgaan. Zodra de vraag naar energie groter is dan het aanbod, zal er toch een beroep worden gedaan op fossiele brandstoffen. Goede batterijen zijn nu belangrijk, maar zullen de wereld niet veranderen.
De interesse van Apple wijst veel meer op de kracht van de software in een Tesla. De auto is een rijdende en zelflerende computer geworden, die alle data gebruikt om toe te werken naar het einddoel en dat is een autonoom rijdende auto. Het is nu al mogelijk dat auto’s autonoom rijden. In veel gevallen zal de software minder fouten maken dan de mens, maar in de westerse wereld accepteren we niet dat er doden vallen door machines, zelfs niet als we daarmee levens kunnen sparen. Nu zijn autonoom rijdende auto’s door straten van een drukke stad wellicht een utopie, maar in een goed afgebakende omgeving van bijvoorbeeld de snelweg is er nu al veel mogelijk.
Kus des doods
Op het moment dat auto’s autonoom rijden, gaat er veel veranderen. Het meest populaire beroep in de wereld is chauffeur, die mensen moeten op zoek naar een andere baan. We kopen geen auto’s meer, maar bestellen elke keer het type waarin we vervoerd willen worden. Alle bezorgdiensten worden met deze zelfrijdende auto’s geïntegreerd. Het Uber-platform is opeens zeer levensvatbaar. De kracht van de zelfrijdende elektrische auto zit niet in de onderdelen, maar in de software. En daarmee is Apple een veel grotere concurrent van Tesla dan welke autobouwer of batterijproducent ook.
Andere voor de hand liggende concurrenten zijn bijvoorbeeld Google en de Chinese tegenhanger van Google, Baidu. Onderschat ook niet Didi Chuxing, de Chinese tegenhanger van Uber, het bedrijf dat het verst gevorderd is op het gebied van zelfrijdende auto’s, onder andere omdat men in China veel verder mag gaan met experimenteren dan in de Verenigde Staten of Europa. Als al deze bedrijven als serieuze concurrent worden gezien, dan is de opname van Tesla in de index een kus des doods en hebben we het hoogste punt in de koers gezien. Tegelijkertijd blijft niets zo moeilijk als het voorspellen van de top in een zeepbel.
Han Dieperink is zelfstandig belegger en consultant. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Hij geeft op Fondsnieuws zijn analyse en commentaar op economie en markten. Zijn bijdragen verschijnen op dinsdag en donderdag.