Sinds de start van de Europese Green deal staat ESG voor een puinhoop van compromissen met willekeurige categorieën gebaseerd op een fundamenteel onsamenhangend en waarschijnlijk ook contraproductief concept.
Het begon al met de voorbereiding. In de verschillende working groups waren zoveel lobbygroepen vertegenwoordigd dat het alleen mogelijk was om iedereen tevreden te houden door nog meer regels te verzinnen. Zoals zo vaak bij dit soort processen verliest men het oorspronkelijke doel uit het oog en is er vooral aandacht voor de verkeerde details.
Voor Nederland is de Green Deal een stap terug in de tijd. Bedrijven die voorheen het predicaat duurzaam niet verdienden, worden tegenwoordig weer gerubriceerd onder artikel 8 SFDR, inmiddels beter bekend als het groenwasartikel. Bovendien was SFDR eigenlijk het sluitstuk van een combinatie van richtlijnen in het kader van de Green deal, terwijl CSRD daarvoor de data moest leveren.
Nu moet er duurzaam gerapporteerd worden terwijl alleen de grote Europese bedrijven pas in de loop van 2026 die cijfers beschikbaar stellen. Kleinere Europese bedrijven volgen een jaar een jaar later. Weer later zijn het bedrijven van buiten de Europese Unie die minimaal 150 miljoen omzet behalen in de Europese Unie en bedrijven die geen zakendoen in de Europese Unie hoeven niet rapporteren.
Alleen is men in alle drukte wel vergeten dat ook deze bedrijven onderdeel zijn van een goed gespreide beleggingsportefeuille. Een goede transparante rapportage voor 2030 is daardoor onmogelijk. Dit soort regelgeving vergroot het draagvlak voor duurzaamheid niet.
SFDR
SFDR had als doel om de transparantie te verbeteren, maar veel beleggers blijken helemaal niet zo geïnteresseerd te zijn in duurzaamheid. Men wil vooral compliant zijn met wet- en regelgeving, dus greep men SFDR gretig aan om een scheiding te maken tussen duurzame en niet duurzame beleggingen. De combinatie van de vele, soms onbegrijpelijke regels en de wens om compliant te zijn is natuurlijk een ideaal speelveld voor consultants, die maar al te graag dikke rekeningen schrijven terwijl ze eigenlijk moeten erkennen dat ze het ook niet weten.
Er zijn wel programma’s die claimen dat ze conform SFDR kunnen rapporteren, maar omdat de data er nog niet is, worden bedrijven die geen data aanleveren naar analogie behandeld met vergelijkbare bedrijven die wel data aanleveren. Nog een voorbeeld van greenwashing.
Tot op heden was de implementatie van de Green Deal niet veel meer dan een hobby die veel geld kost. De kosten van de energietransitie waren voor Europa ooit becijferd op 5 biljoen euro. Inmiddels is de rente gestegen en komt het één na het andere duurzame bedrijf in de problemen. Recent werd bekend dat Siemens Energy – één van de grootste producenten van windmolens in de wereld – een bail-out krijgt van de Duitse overheid waar circa 16 miljard euro mee is gemoeid.
Hernieuwbare energie
De Duitse overheid heeft politiek en financieel te veel geïnvesteerd in hernieuwbare energie en is gedwongen om te steunen. Het kan het zich niet veroorloven om dit soort bedrijven te laten vallen. Voor de goede orde: Siemens verliest dit jaar circa 4,8 miljard euro en waarschuwde bovendien dat de financiële problemen vele jaren kunnen voortslepen. Door de overheidssubsidies heeft Siemens veel orders, maar banken willen een bedrijf in de financiële problemen niet langer financieren.
De reden voor de tegenvallende resultaten zijn korte leercurves als gevolg van de sterke vraag naar nieuwe turbines waardoor oplopende ontwikkelkosten niet terugverdiend kunnen worden. Daarnaast is er concurrentie vanuit China. Als klap op de vuurpijl stoppen binnenkort de meeste windmolenprojecten omdat die door de hoge rente niet meer te financieren zijn, tenzij de overheid natuurlijk met nog meer subsidie over de brug komt.
Siemens Energy zal niet het enige bedrijf zijn dat gered moeten worden. De verliezen op het gebied van elektrische auto’s beginnen zich op te stapelen. Vorige week tekende Ford een deal met de United Auto Workers waardoor werknemers 25 procent meer salaris krijgen, maar ondertussen verliest Ford over de eerste negen maanden van dit jaar maar liefst 3,1 miljard dollar op elektrische auto’s. Tesla is gestopt met het bouwen van een nieuwe fabriek in Mexico. GM verlaagde productiedoelstellingen voor elektrische auto’s. Volgens de CFO van Mercedes zal niet iedere elektrische autobouwer de huidige omstandigheden overleven. Ook hier spelen de Chinezen met goedkope elektrische auto’s een belangrijke rol. Dat terwijl elektrische auto’s hier alleen nog worden verkocht als ze worden gesubsidieerd.
Toekomstige windprojecten
Het Deense Orsted is nu aan het lobbyen in Washington om ervoor te zorgen dat 50 procent van de toekomstige windprojecten worden gefinancierd met subsidie. De EU wil dat in 2030 maar liefst 42,5 procent van alle energie hernieuwbaar is. Daarvoor moet het aantal windmolens worden uitgebreid naar in totaal 500 GW, tegen 204 GW in 2022. Er wordt geklaagd over subsidies door de Chinese overheid en daarom worden heffingen overwogen, heffingen waar China op zal reageren door onderdelen voor duurzame energieproductie duurder te maken.
De industrie is daarom nu bezig met een lobby om de elektriciteitsprijzen met 50 tot 64 procent te laten stijgen. Naast de rente stijgen immers ook veel andere kosten. Zonder subsidie heeft vrijwel geen enkel duurzaam project zin. In de Verenigde Staten hebben Californië, Connecticut, Hawaii, Indiana, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, New Jersey, New Mexico en Rhode Island om extra subsidie gevraagd voor duurzame projecten.
De duurzame lobby claimt dat energie van wind en zon goedkoper is dan fossiele energie, maar dat is alleen waar dankzij genereuze subsidies en een rente op het nulpunt. De prijsverhogingen waar de leveranciers van wind- en zonne-energie nu om vragen, zorgen er voor dat zon en wind twee tot vijf keer zo duur worden als elektriciteit dat wordt gegenereerd met aardgas. Het is dat de aardgasprijzen door de terroristische aanslagen in Israël sterk stijgen, wat ook een soort bail-out effect heeft.
De bail-outs op het gebied van duurzame energie doen denken aan de bail-outs van de banken. Dat gebeurde tijdens de Grote Financiële Crisis, maar ook dit jaar waren er diverse bail-outs bij financiële instellingen. Deze bail-outs zijn mede veroorzaakt door de financieringen van duurzame projecten door die banken. Zo financierde Silicon Valley Bank volgens haar website maar liefst 1.550 bedrijven op het gebied van klimaattechnologie en duurzaamheid. Vaak waren dat startups die nog geen product hadden en kas verbranden, bedrijven die bij andere banken geen krediet zouden krijgen. Feitelijk zijn het subprime bankleningen.
Zo is er dus eigenlijk een dubbele bail-out, niet alleen de duurzame bedrijven, maar ook de duurzame financiers. De belastingbetaler betaalt de rekening
Han Dieperink is chief investment strategist bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co.