Grillige prijzen maken de koffiemarkt een aantrekkelijk werkterrein voor handelen. Momenteel overheersen echter de neerwaartse risico’s, waarschuwen experts.
Beleggen in koffie werpt momenteel zijn vruchten af: de Bloomberg Coffee Index is dit jaar tot begin december 44 procent gestegen en noteert op een recordniveau. Volgens Darwei Kung, hoofd grondstoffen bij DWS, zette de opmars enkele jaren geleden in na uitzonderlijk droge perioden in met name Brazilië, Vietnam en Indonesië. Deze landen behoren tot de belangrijkste koffieproducenten ter wereld, waardoor zorgen over de toekomstige aanvoer toenamen. ‘Daarnaast hebben de Amerikaanse handelstarieven op Braziliaanse koffie, de grootste producent van Arabica, de prijzen verder omhoog gestuwd’, aldus Kung.
Het is inmiddels het vijfde opeenvolgende jaar dat de markt met tekorten kampt, en niet eerder betroffen die tekortposities zowel Arabica als Robusta. De hoge prijzen weerspiegelen deze krappe markt, maar Kung verwacht dat de koffieprijs op termijn weer daalt. ‘Handelaren zullen willen profiteren van de huidige prijsniveaus en eerder opgebouwde voorraden verkopen. Bovendien is de droogte in Brazilië voorbij en zijn er signalen dat de oogst over enkele jaren sterk kan herstellen.’
Toch zijn meerdere goede oogstseizoenen nodig voordat de markt opnieuw in balans komt, waarschuwt hij. De koffiesector blijft sterk afhankelijk van weersomstandigheden, wat de vooruitzichten onzeker maakt. ‘De klimaatverandering heeft de koffiemarkt structureel beïnvloed, maar de exacte gevolgen laten zich nog moeilijk inschatten’, zegt Kung.
Op langere termijn verwacht de grondstoffenexpert wel meer stabiliteit door een bredere spreiding in de productie. ‘De output in Costa Rica, Colombia en verschillende Aziatische landen lijkt toe te nemen, waardoor tegenvallende oogsten in Brazilië en Vietnam kunnen worden opgevangen.’
Varkenscyclus
De consumptiegroei kwam de laatste jaren vooral uit Azië, maar door de hoge prijzen valt de vraag daar inmiddels terug. In andere regio’s blijft de consumptie redelijk constant. Wel ziet Kung dat consumenten duurdere Arabica vaker inruilen voor het goedkopere Robusta-segment. Dat verschuivingseffect zal volgens hem voorlopig aanhouden, mede omdat het prijsverschil tussen beide bonensoorten door de zwakke Braziliaanse oogst is opgelopen tot 1,30 dollar – bijna het dubbele van het historische gemiddelde van circa 70 dollarcent.
Kung vindt de koffiemarkt vooral een terrein voor actieve handelaren en houdt momenteel een neutrale positie aan. ‘We verwachten dat betere oogsten de markt uiteindelijk ruimer maken en de prijzen drukken. Ook denken we dat het prijsverschil tussen Arabica en Robusta geleidelijk terugkeert naar normale niveaus’.
Volgens Paul Jackson, strateeg bij Invesco, is koffie een nichemarkt voor gespecialiseerde handelaren. ‘Doordat de reële koffieprijs al decennialang geen duidelijke trend laat zien, is het een markt voor de kortetermijnhandel. Bovendien mijden sommige investeerders bewust agrarische grondstoffen, onder meer uit ethische overwegingen. Zij vrezen dat hun deelname de prijzen verder kan opdrijven, een sentiment dat vooral onder Europese beleggers leeft.’
De hoge prijsniveaus van dit moment stemmen hem tot voorzichtigheid. Landbouwmarkten volgen doorgaans een klassieke varkenscyclus, legt hij uit. Hogere prijzen stimuleren extra productie, terwijl de vraag juist terugvalt. Dat resulteert uiteindelijk in een overschot en lagere prijzen, waarna de cyclus opnieuw begint. ‘Gezien de huidige situatie ligt het voor de hand dat het aanbod aantrekt en de koffieprijzen later weer zullen verzwakken,’ aldus Jackson.
Hij wijst daarbij op de reële prijs van Arabica, gecorrigeerd voor de Amerikaanse inflatie, die op basis van gegevens sinds 1985 ongeveer 67 procent boven het langjarige gemiddelde ligt. ‘Hoewel koffie in het verleden incidenteel nóg duurder is geweest, komt dat zelden voor. Dit doet mij vermoeden dat de prijs buitensporig hoog is’, zegt Jackson.
Ontwrichtingen
Voor de langere termijn ziet Jackson meerdere structurele factoren die de koffiemarkt kunnen versterken of juist afremmen. Klimaatverandering staat daarbij bovenaan. ‘Naarmate het weer extremer en onvoorspelbaarder wordt, zullen droogtes zoals die in Brazilië vaker optreden, met tijdelijke aanbodschokken en sterkere prijsschommelingen tot gevolg.’
Daarnaast kan de opwarming van de aarde de geografische spreiding van de koffieproductie ingrijpend veranderen. ‘Welke regio’s uiteindelijk winnen of verliezen aan productiecapaciteit is moeilijk te voorspellen, maar verschuivende productiezones kunnen tot tijdelijke ontwrichtingen in het aanbod leiden, zeker wanneer traditionele productiegebieden kampen met afnemende opbrengsten’, zegt Jackson.
Ook demografische trends en de verdere verspreiding van koffiedrinken kunnen de vraag ondersteunen en daarmee een steun in de rug vormen voor de prijzen. Toch nuanceert hij dat effect: ‘De bevolkingsgroei neemt mondiaal af en concentreert zich steeds meer in Afrika, waar de koffieconsumptie traditioneel laag ligt. Daardoor zal deze impuls waarschijnlijk minder groot zijn dan in eerdere decennia.’