Het is Donald Trump gelukt om zeven Chinese bedrijven uit de MSCI Indices te verwijderen. Op 15 december kwam MSCI met de mededeling dat Semiconductor Manufacturing International, China Communications Constructions Group, China Spacesat, China Railway Construction, CRCC, Hangzhou Hikvision en Dawning Info per 5 januari 2021 uit alle indices worden verwijderd.
Zo’n besluit heeft een grote impact, aangezien er meer dan 12.000 miljard dollar wordt belegd in fondsen die MSCI als benchmark hanteren.
Andere indexleveranciers, waaronder FTSE Russell, Nasdaq en S&P Global Dow Jones gaven al eerder gevolg aan de oproep van Trump. Begin deze week gaf de populaire app Robinhood al aan dat deze bedrijven niet meer via dit platform kunnen worden gekocht en voegt daar voor het gemak ook maar even China Mobile, CNOOC en China Telecom aan toe. Alsbeleggers deze aandelen niet voor deadline verkopen, doet Robinhood dat voor ze.
Deze uitsluiting vloeit niet voort uit de Holding Foreign Companies Accountable Act, maar is specifiek gericht op bedrijven met banden met de Chinese krijgsmacht. In theorie zijn dat alle Chinese bedrijven. In China is er namelijk geen scheiding tussen het militaire complex, het politbureau en de Communistische Partij. In elk Chinees bedrijf kijkt een commissaris van de partij mee. De macht van deze persoon is onder Xi Jinping verder toegenomen.
Ook Nederlandse bedrijven als Unilever en ASML hebben te maken met zogenaamde partijcomités, die meekijken en informeel grote macht kunnen uitoefenen. Het is dus mogelijk dat nog meer bedrijven in de toekomst op het lijstje van Trump komen. Wat dat betreft heeft MSCI zich nog ingehouden. In theorie zouden zelfs bedrijven buiten China onder deze boycot kunnen vallen. De Amerikaanse overheid bepaalt nu al of ASML al dan niet zaken mag doen met China.
Met dit besluit zetten de Amerikanen definitief beleggingen in als wapen. Daarmee wordt een grens overschreden die het vertrouwen in financiële markten kan schaden. Voor de bouwers van indices zijn er ook commerciële risico’s. Juist op een pijnlijk moment dat S&P Tesla op een all-time-high in de index opneemt, mogen alle indexbouwers nu uitleggen dat niet een onafhankelijk comité op basis van objectieve regels gaat bepalen wat er in de index komt, maar dat de Amerikaanse president dat doet.
Eerder werd de Amerikaanse dollar al gebruikt als wapen tegen landen als Iran, Soedan en Venezuela. Dat had nauwelijks impact op het Amerikaanse bedrijfsleven. China is echter van een andere orde. Het Amerikaanse bedrijfsleven heeft grote belangen in China en het zou vreemd zijn als de Chinezen niet reageren op de laatste stap van de Verenigde Staten. Dat de Amerikaanse dollar ingezet wordt als wapen tegen olieproducerende landen, is één van de redenen waarom China de renminbi probeert te positioneren als alternatieve reservemunt naast de dollar. Het is ook de reden dat een steeds groter deel van de olie tegenwoordig wordt verhandeld in renminbi.
In de toegenomen controle van Peking op Hongkong – het financiële centrum van Azië – zal de Amerikaanse boycot van Chinese bedrijven ook een rol hebben gespeeld. De grote vraag is natuurlijk hoe aankomend president Biden met dit beleid van Trump omgaat. Het Huis van Afgevaardigden stemde unaniem voor de Holding Foreign Companies Accountable Act, dus dat belooft niet veel goeds. Kennelijk zien ook de Democraten de financiële markten als een middel om een politiek doel te bereiken. Daarmee lijkt het Amerikaanse beleid steeds meer op het Europese beleid.
De Nederlandse overheid verbiedt het beleggen in controversiële wapens. In bedrijven als Airbus, Boeing, General Dynamics, Raytheon, United Technologies en zelfs Lockheed Martin mag niet meer worden belegd. Dat terwijl Lockheed Martin vergevorderd is op het gebied van kernfusie, iets waarmee de doelstellingen van het akkoord van Parijs acuut zouden worden gehaald. Het is de Nederlandse overheid alleen nooit gelukt om deze aandelen ook uit de index te krijgen.
Maar volgend jaar gaat de Europese Unie bepalen wat we moeten verstaan onder duurzaamheid. Nog even en de volledige samenstelling van index en daarmee de portefeuille wordt bepaald door de politiek. Zo worden we allemaal toch een beetje Chinees.
Han Dieperink is zelfstandig belegger en consultant. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Hij geeft op Fondsnieuws zijn analyse en commentaar op de gevolgen van de coronacrisis voor economie en markten. Zijn bijdragen verschijnen op dinsdag en donderdag.