De almaar stijgende prijs van CO₂-emissierechten lijkt een niet te missen beleggingskans, maar de prijsontwikkeling levert hoofdbrekens op. ‘Beleggers die er toch in willen stappen, moeten niet vies zijn van een beetje risico.’
Ondernemingen in de Europese Unie die CO₂ uitstoten zijn verplicht om emissierechten te kopen via het zogeheten cap-and-trade systeem (EU ETS). Hiermee veilt Brussel jaarlijks 1,3 miljard ton aan CO₂-emissies om de transitie naar duurzame energiebronnen te stimuleren en bedrijven aan te sporen om te verduurzamen.
Het grootste emissiehandelssysteem ter wereld, met een waarde van circa 751 miljard euro in 2022, schroeft het aanbod van emissierechten geleidelijk aan terug. Het doel: 57 procent emissiereductie ten opzichte van 1990 aan het eind van dit decennium, en de CO₂-uitstoot reduceren tot netto nul in 2050.
Beleggers verwachten om die reden dat de CO₂-emissieprijs in 2030 op 295 euro moet liggen om de Europese klimaatdoelen te kunnen halen. Zij baseren zich op de ramingen die de Europese Centrale Bank (ECB) vorig jaar maakte in een klimaatstresstest. De prijs van een emissierecht, het recht om een ton CO₂ te mogen uitstoten in de Europese Unie, schommelt momenteel rond de 93 euro, na in februari kortstondig de kaap van honderd euro te hebben genomen.
Fysieke emissierechten
Max Spanjer, mede-oprichter van Greenstar Capital, belegt voor klanten vanaf 100.000 euro in fysieke emissierechten, buiten toezicht van de AFM. Hij gelooft in de prijsstijging naar 295 euro in 2030, zoals de ECB voorziet, maar de markt is volgens hem eindig. ‘De stijgende prijs werkt de ontwikkeling van technologieën om de uitstoot te verminderen in de hand, maar dat is meteen ook het risico. Het kan goed zijn dat het over tien jaar een minder boeiende belegging is, doordat de voornaamste prijsstijging dan al heeft plaatsgevonden.’
Ook Luke Oliver, beheerder van de KraneShares European Carbon Allowance Strategy ETF, zegt dat er haast is geboden, ‘zowel vanuit het oogpunt van de belegger als vanuit het belang van klimaatactie’. De kritieke prijsvorming vindt in de komende jaren plaats, verwacht hij. ‘Ik denk niet dat de emissiemarkt over tien jaar is verdwenen of minder relevant zal zijn.’
Het eindspel
De wetenschappelijke literatuur spreekt van een zogenaamde “endgame”. Uitstootrechten worden uitgefaseerd in de EU met een emissieplafond dat moet dalen tot nul in 2040.
Het is ‘buitengewoon complex’ om te bepalen wat er gebeurt als de toegestane uitstoot naar netto nul gaat, zegt Edwin Woerdman, hoogleraar markten en regulering aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Mijn collega’s en ik komen daar eerlijk gezegd niet helemaal uit.’
Volgens het in februari dit jaar verschenen paper, The Emerging Endgame: The EU ETS on the Road Towards Climate Neutrality, is er wetenschappelijke consensus over de prijsstijging op de middellange termijn. Vijf van de zes modellen komen tot een raming tussen 130 en 160 euro per ton CO₂ in 2030. De korte termijnvoorspellingen lopen echter sterk uiteen, met een bandbreedte van 56 tot 111 euro per uitstootrecht in 2025.
‘Deze prijsinschatting komt mij plausibel voor’, zegt Woerdman. ‘Te meer omdat de boete voor het meer uitstoten dan toegestaan nu 100 euro per ton CO₂ bedraagt, plus inflatiecorrectie. Dan gaat het al snel richting 130 euro in 2030. Behalve een boete betalen, moeten bedrijven de gemiste uitstootvermindering het komende jaar inhalen; deze kosten tezamen vormen feitelijk het prijsplafond in de markt.’
295 euro is een wensgedachte
Volgens Woerdman is de invloed van politiek en wetgeving dusdanig groot dat té hoge prijzen voor emissierechten de kop ingedrukt zullen worden door landen, die afhankelijk zijn van vervuilende industrie. ‘Dat is het grootste risico.’
Woerdman krijgt bijval van Johan Eyckmans, hoogleraar milieu-economie van de KU Leuven,. Hij noemt de kans dat de Europese politiek het prijsniveau van 295 euro toestaat, waar de ECB op uitkomt, een ‘wensgedachte’. ‘Voor het ontwikkelen van meer geavanceerde klimaattechnologie moet de prijs van emissierechten dusdanig ver omhoog dat CO₂-intensieve industrieën - zoals de staalindustrie of cementsector - onrendabel worden. Dat accepteren lidstaten die afhankelijk zijn van deze industrieën niet. Beleggers die er toch in willen stappen, moeten daarom niet vies zijn van een beetje risico.’
Eyckmans is van mening dat beleggers die willen beleggen in emissierechten al ‘aan de late kant zijn’. ‘Veel technologische vernieuwing kon al rendabel worden gerealiseerd toen de prijs nog maar een paar tientjes was. Dat was het laaghangende fruit.’