De energietransitie is een van de belangrijkste uitdagingen voor de Nederlandse economie. Een lange termijnbeleid gericht op een tijdige en beheerste transitie is in dat kader essentieel.
Dat stelt De Nederlandsche Bank in een vrijdag gepubliceerde verkenning naar de overgang naar een klimaatneutrale economie.
‘Energieverbruik is onlosmakelijk verbonden met economische activiteit’, schrijft DNB. ‘Veranderingen in het energiesysteem hebben daarom in potentie belangrijke gevolgen voor de economie.’
CO2-uitstoot stijgt weer
Slechts een fractie van de energie wordt in Nederland nu op duurzame wijze opgewekt. De CO2-uitstoot is, na enkele jaren van daling, recentelijk weer gestegen, en dat baart DNB zorgen. ‘De Nederlandse economie is gespecialiseerd in CO2-intensieve processen. Dit betekent dat de Nederlandse economie relatief sterk kan worden geraakt door klimaatbeleid, onder andere via de concurrentiepositie.’
‘Daarbij geldt dat hoe sneller de overgang moet worden gemaakt, des te groter de kans op schoksgewijze aanpassing is. Een abrupte overgang kan de economische groei schaden. Grote delen van de productie- en infrastructuur zijn verbonden met het gebruik van fossiele brandstoffen.’
Financiële stabiliteit
Ook de financiële stabiliteit is volgens DNB in het geding door afschrijvingen op bestaande activa. ‘Aan de andere kant impliceert een onvoldoende daadkrachtige transitie dat de klimaatdoelen niet gehaald worden, wat uiteindelijk veel grotere gevolgen voor de economie kan hebben. Dit pleit ervoor om tijdig een geloofwaardig en haalbaar pad naar een CO2-neutrale economie in te zetten.’
Een lange termijnvisie kan ook richting geven aan het maatschappelijke debat over energieopwekking. ‘Er bestaat maatschappelijk verzet tegen windmolens, opslag van CO2 en kernenergie. Een mogelijke consequentie van het bij voorbaat uitsluiten of beperken van deze opties is dat de klimaatdoelen alleen zijn te realiseren met energiebesparingen die de economische activiteit significant aantasten. Het is een open vraag of de bevolking bereid is een dergelijk offer te brengen.’
Klimaatrisico’s transparanter maken
Volgens de centrale bank is het verder belangrijk dat klimaatrisico’s transparanter worden. ‘Duidelijkheid over de blootstelling aan dit risico vereist eenduidige, breed toegepaste standaarden. Duidelijke rapportages over de carbon footprint en aanpassingsplannen voor de energietransitie moeten het voor financiële instellingen makkelijker maken rekening te houden met klimaatrisico en kunnen helpen klimaatrisico beter te beprijzen.’