Er is een kans dat de eurozone in een ‘klassieke deflatoire cyclus’ wegglijdt, waarbij huishoudens en bedrijven bestedingen uitstellen en de economie haar vermogen tot herstel kwijtraakt.
Dat stelde president Mario Draghi van de Europese Centrale Bank maandagmorgen in zijn introductierede voor het Forum dat de ECB in het Portugese Sintra organiseert over monetair beleid.
Deze insteek kan worden opgevat als een extra signaal dat Frankfurt volgende week donderdag maatregelen aankondigt.
Eerder heeft de ECB al nadrukkelijk aangegeven klaar te staan indien dat nodig is. ‘We zullen niet toestaan dat de inflatie te lang te laag blijft’, zegt Draghi. ‘De vraag die voorligt is wat is te lang, te laag.’
Grondstoffen
De Italiaanse centrale bankier benadrukt in zijn rede dat de inzakkende inflatie in de eurozone sinds eind 2011 voor 80 procent op het conto van dalende prijzen van grondstoffen moet worden geschreven.
Daarnaast gaat er een stevig effect uit van de sterke euro en speelt de interne devaluatie in de perifere probleemlanden een rol.
Draghi blijft ervan uitgaan dat de inflatie nog lang laag zal blijven, maar geleidelijk terugkeert naar de doelstelling van ‘dichtbij, maar onder de 2 procent’.
Risico’s
Hij benadrukt evenwel dat er risico’s zijn dat de eurozone te maken krijgt met een negatieve spiraal van lage inflatie, inzakkende inflatieverwachtingen en afnemende kredietverlening.
‘Tijdelijke bewegingen van de wisselkoers of van relatieve prijsaanpassingen zijn normaal gesproken geen redenen voor een monetaire respons’, stelt Draghi.
‘In sommige situaties kunnen tijdelijke schokken echter overgaan in hardnekkige schokken via tweede-ronde effecten. En we weten uit internationale ervaringen dat deze overgang heel snel kan plaatsvinden, vooral als het doel van het monetaire beleid niet duidelijk is.’
Opkoopprogramma
Als deze negatieve spiraal inderdaad dreigt te ontstaan, moet de ECB haar beleid verruimen, wat in de praktijk neerkomt op een grootschalig opkoopprogramma van leningen in de markt.
Als de disinflatoire druk slechts groot blijft vanwege de sterke euro dan kan de ECB volstaan met conventionele maatregelen, lees: renteverlagingen.
Volgende week houdt de ‘governing council’ haar maandelijkse rentevergadering. Als de monetaire beleidsmakers maatregelen nemen, worden die dan aangekondigd. Draghi’s rede maakt duidelijk dat de beleidsmakers er nog niet uit zijn.
Speculatie
Op de financiële markten wordt inmiddels druk gespeculeerd over renteverlagingen, opkoopprogramma’s van pakketten leningen en langjarige liquiditeitsinjecties in het bankwezen.
Vermoed wordt dat de uitslag van de Europese verkiezingen een extra reden zal zijn voor de ECB om het economisch herstel te stimuleren. Er moet immers een antwoord worden gevonden om de euro-sceptische krachten de wind uit de zeilen te nemen.
Vanmorgen daalde de euro naar het laagste niveau in drie maanden. In Frankrijk werd het Front National de grootste partij en in het Verenigde Koninkrijk kwam de anti-Europese Ukip als grootste uit de bus, niets minder dan politieke aardbevingen.
Ook in Griekenland, Spanje en Portugal komen de regeringen na zondag onder grote druk door overwinningen van de oppositie en eurosceptische partijen.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 26 mei 2014