Sedert het aantreden van onze nieuwe regering gaat er bijna geen dag meer voorbij of er wordt in de Tweede Kamer en media gesproken over de argumenten voor en tegen het afschaffen van onze dividendbelasting. Was het begrip ‘dividendbelasting’ tot voor kort een relatief onbekend fenomeen en alleen bekend bij insiders, inmiddels kan vrijwel iedere Nederlander hier over mee debatteren.
Wat echter minder bekend is, zijn de problemen die dit voorstel oproept voor de Nederlandse ‘fiscale beleggingsinstelling’, in het fiscaal jargon vaker aangeduid met haar acroniem ‘FBI’.
Aangezien de FBI de speciale fiscale status aanduidt voor nagenoeg ieder Nederlands beleggingsfonds dat aan het publiek wordt aangeboden, en met ongeveer €800 miljard belegd vermogen nog in veel grotere mate wordt gebruikt door onze pensioenfondsen om hun beleggingsprocessen efficiënt te structureren, is het goed om die – hopelijk onbedoeld - negatieve gevolgen voor de FBI die deze afschaffing van de dividendbelasting oproept, nog eens duidelijk onder de aandacht te brengen.
Het ‘FBI-regime’ is ooit ontworpen om het beleggen via een beleggingsfonds fiscaal net zo te behandelen als direct beleggen in ondernemingen op de beurs. De overheid acht het terecht een veilig gevoel dat burgers hun spaargeld op een verantwoorde wijze beleggen via beleggingsfondsen met een over het algemeen breed gespreide beleggingsportefeuille. Een goed gespreide beleggingsportefeuille levert immers een betere spreiding van risico’s op. Op deze zelfde gedachte is het concept van de Europese Ucits regulering gebaseerd.
Wat is nu het probleem dat afschaffing van de dividendbelasting oproept?
Nederlandse beleggingsinstellingen mogen de dividendbelasting die zij nu moeten inhouden op hun jaarlijkse dividenduitkeringen, verrekenen met (bron)belasting die wordt ingehouden op buitenlandse dividenden en rente die zij op hun eigen beleggingsportefeuille ontvangen. Maar met het afschaffen van de Nederlandse dividendbelasting vervalt natuurlijk ook die verplichting tot het inhouden van dividendbelasting door de beleggingsinstelling. En daarmee is er niets meer te verrekenen.
De afschaffing van de dividendbelasting heeft dus tot gevolg dat de FBI de buitenlandse bronbelastingen op haar eigen beleggingen niet meer kan verrekenen. Zonder goede alternatieven, zou het beleggingsrendement van de FBI dan natuurlijk een stuk minder worden.
Naar onze mening is duidelijk dat wij hier te maken hebben met een onbedoeld fiscaal gevolg van het afschaffen van de dividendbelasting. Er is geen politieke intentie aangegeven om de status van de Nederlandse fiscale beleggingsinstelling aan te tasten en de mogelijkheden tot het verrekenen van bronbelasting op enigerlei wijze door te halen of te beperken. Deze complicatie lijkt simpelweg over het hoofd gezien.
Maar er speelt hier nog een tweede probleem. Dat betreft het aangekondigde verbod om direct in Nederlands vastgoed te beleggen door een fiscale beleggingsinstelling.
Het afschaffen van de dividendbelasting zonder alternatief zou namelijk als consequentie hebben dat er helemaal geen Nederlandse belasting op beleggingen in Nederlands vastgoed meer wordt ingehouden op dividend dat aan buitenlandse aandeelhouders wordt uitgekeerd. Met andere woorden, het beleggingsrendement uit Nederlands vastgoed zou daarmee onbelast worden uitgekeerd aan buitenlandse aandeelhouders. Voor Nederlandse particuliere aandeelhouders in de fiscale beleggingsinstelling geldt altijd nog de belastingheffing volgens Box III.
De eenvoudige oplossing om de beleggingsopbrengsten uit vastgoed voor buitenlandse beleggers toch te belasten - zoals in het regeerakkoord wordt voorgesteld - is door het heffen van vennootschapsbelasting van de fiscale beleggingsinstelling. Geen 0 procent aanslag zoals nu, maar 21 procent vennootschapsbelasting! Daarmee zouden echter ook alle Nederlandse beleggers, zowel particuliere als institutionele beleggers, onnodig door deze forse maatregel worden getroffen.
Het onbelast weglekken van beleggingsopbrengsten uit vastgoed naar buitenlandse beleggers is natuurlijk geen exclusief Nederlands probleem. Ook in andere Europese landen zijn er speciale belastingmaatregelen getroffen voor het via beleggingsinstellingen beleggen in vastgoed. Dit wordt veelal aangeduid met ‘REIT belastingregimes’. REIT staat voor ‘Real Estate Investment Trust’.
Oplossing voor deze fiscale problemen lijken complex. Maar er is een heel voor de hand liggende optie. Handhaaf die dividendbelasting gewoon voor de FBI. Daarmee slaan wij twee vliegen in één klap. Ik hoop dat de Nederlandse politiek hier in de Kamerdebatten ook nog even bij stilstaat. Dat is het waard. De helft van het vermogen van alle Nederlanders tezamen is hier immers mee gemoeid!
Hans Janssen Daalen is directeur van de Dufas, de belangenvereniging voor asset managers in Nederland.
Janssen Daalen deelt op structurele basis met Fondsnieuws-lezers zijn kennis op het gebied van wet- en regelgeving, trends en marktontwikkelingen in asset management en beleggingsdienstverlening. Wilt u meer bijdragen van onze FN Kennisexperts lezen, klik dan hier.