De voorbije weken is er al heel wat te doen geweest om de nieuwe VRT documentaire, FIRE. In het Tv-programma kwamen verscheidene figuren voor die beloofden/verzekerden dat ze rijk konden worden, als je hun manier van leven en beleggen volgden.
Zowel op sociale media als in de klassieke media zijn er al veel woorden aan vuil gemaakt – en nergens was er maar iets positief te lezen. Een vraag waar ik het over wil hebben: hoe representatief zijn deze Tv-figuren?
Het antwoord zal helaas teleurstellen: deze figuren zijn vrij representatief voor het soort beleggers dat zij voorstellen. In een (voor mij erg) belangrijk wetenschappelijk artikel had Alok Kumar het over “wie gokt op de beurs”. Met gokken verwijst hij naar het aankopen van die aandelen met een erg lage prijs en een erg (erg erg!) hoog opwaarts potentieel (lees: onrealistisch volgens alle normale standaarden).
Het zijn veelal jonge mannen, beleggers met een lage financiële geletterdheid of die beleggers die zo’n gedrag vaker in hun sociale kringen zien. Als we de documentaire mogen geloven, lijken al toch al twee van de drie voorwaarden voldaan. Is het dan erg dat dergelijke beleggers gokken op de beurs? Nee. De resultaten zijn wel erg negatief – de gemiddelde portefeuille van gokkers verliest erg veel waarde (zelfs wanneer we risico in rekening nemen). In een van mijn artikels – hoewel de opzet anders was – toonde ik aan dat deze strategie in de 19de eeuw ook erg verlieslatend was. Gokgedrag en de beurs lijkt dus al drie eeuwen niet met elkaar te verenigen.
Een belangrijk aspect dat in de documentaire vaak naar bovenkwam waren cryptomunten – de media haar favoriete belegging als ze wil wijzen op de snel-rijk-worden-strategie. Wie belegt er eigenlijk in de Bitcoins, Ripples of Ethereums van de wereld? Onderzoek toont aan dat beleggers zijn die (1) erg veel risico nemen in al hun posities en (2) veel beleggersfouten maken – denk maar aan het aanhouden van verliesposities (lees: hoop als beleggingsstrategie hebben), winnende posities direct verkopen of all-in gaan om ander risico’s proberen te compenseren. Dit plaatst ‘crypto-advies’ erg in perspectief. Het zijn niet de meest conservatieve/representatieve beleggers die een gokje wagen op de cryptomarkt. Ook dit lijkt volledig te kloppen met het beeld dat FIRE schetst.
Zelfzeker
Als we het gokken even laten voor wat het is en kijken naar beleggen: wat leren we daar? Mannen zijn veel meer zelfzeker in beleggingen dan vrouwen. Tot op het punt dat ze zelfgenoegzaam zijn. Het gevolg: ze gaan veel frequenter handelen dan hun vrouwelijke tegenhangers. Dit gedrag – gekoppeld met veel meer handelen – vreet enorm aan hun winst. Winst wordt zelfs verlies. Conservatieve beleggers krijgen veel vaker groene cijfers te zien op hun rekening. Dit lijkt ook volledig te kloppen bij FIRE: de Tv-figuren zijn enorm zelfzeker – wat wellicht gekoppeld wordt door een gelukje dat ze hebben gehaald bij crypto. Zijn dit dan goede beleggers? Absoluut niet. Er is een duidelijk negatieve relatie met het aantal trades dat beleggers (en fondsen) doen en hun winst: hoe meer handel, hoe lager de winst.
Wat frappanter is, is dat een recent artikel aantoont dat ‘pump-and-dump schemes’ (het op-praten van een bepaalde belegging in de hoop dat beleggers in zouden stappen om het daarna te verkopen als de prijs is gestegen) frequent voorkomt bij cryptomunten.
Erger nog is dat dergelijke figuren het zelfs niet lijken te verbergen – iets wat bij aandelen strafbaar is of afgestraft wordt – denk maar hoe de SEC Elon Musk dagvaardde voor zijn tweets over Tesla tegenover zijn tweets over Dogecoin, waar geen actie mee gepaard ging. FIRE vat dit idee ook samen. Sommige Tv-figuren bieden lessen aan om andere te “leren beleggen”. Dit is de geschiedkundige analogie van de rijke ondernemers die schoppen verkopen tijdens de gold rush. Dit lijkt ook niet anders bij FIRE. Een geluk dat er gesproken wordt om het af te voeren.
Gertjan Verdickt is docent beleggingsleer en Investment Officer kennisexpert.