Nederlandse beleggers beleggen een substantieel deel van hun vermogen in het buitenland, in tegenstelling tot de ons omringende landen. Dat heeft voor- en nadelen.
Als de Nederlandse economie het slechter doet dan andere landen of regio’s, dan raakt dat de belegger minder. Tegelijkertijd gaat de geringere gerichtheid van asset managers op de thuismarkt gepaard met minder schaalgrootte en dus ook minder innovatiekracht, zo betoogt FN Kennisexpert Jasper Haak van AF Advisors in onderstaande bijdrage.
Volgens TripAdvisor zijn Nederlanders ‘very open to other cultures’ en is Nederland een ‘open and internationally oriented country’. Naast direct, nuchter en liberaal wordt dit als belangrijkste karaktereigenschap van de Nederlander gezien.
Dit internationale aspect is ook duidelijk terug te zien in het beleggingsbeleid van Nederlandse instituten en beleggers. Pensioenfondsen beleggen 87 procent buiten Nederland. De particuliere belegger is nog internationaler georiënteerd aangezien er maar liefst voor 95 procent buiten Nederland wordt belegd.
Is dit nou veel of weinig? De Nederlandse economie vormt slechts 0,7 procent van de wereldeconomie als er naar bruto nationaal product wordt gekeken. De weging van aandelen van Nederlandse bedrijven in de MSCI World index is ongeveer 1,2 procent. Op basis van deze criteria wordt er dus bovengemiddeld in Nederland belegd door Nederlandse beleggers. Ten opzichte van veel andere landen wordt er juist weinig in eigen land belegd. Beleggers in veel ontwikkelde landen beleggen bovengemiddeld veel in eigen land.
Meeste beleggers beleggen twee derde in eigen land
Amerikanen beleggen voornamelijk in de Verenigde Staten en zijn pas de laatste tien jaar het beleggen daarbuiten serieus aan het ontdekken. Dit wordt frequent beleggen in de ‘Rest of the World’ genoemd. Ook Britten, Duitsers en Japanners beleggen meer dan Nederlanders in eigen land. Pensioenfondsen uit het Verenigd Koninkrijk beleggen ongeveer 70 procent in eigen land, terwijl Duitsers volgens hetzelfde onderzoek ongeveer 85 procent in eigen land beleggen en Japanners ongeveer 70 procent in Japan. Een groot aantal toezichthouders hanteert voor pensioenfondsen zelfs minima voor het beleggen in eigen land.
Het internationale karakter van de Nederlandse beleggingen heeft een belangrijk voor- en nadeel. Voor de Nederlandse belegger zorgt de spreiding voor minder afhankelijkheid van de Nederlandse economie. Daar is de Nederlandse burger natuurlijk vanwege baan en huis al sterk van afhankelijk. Indien de Nederlandse economie achterblijft bij de andere economieën dan betekent dit niet dat de beleggingen ook zullen achterblijven. Dit voordeel wordt echter wel weer beperkt door de sterke verwevenheid van de Nederlandse economie met de rest van de wereld. Het nadeel is dat Nederlandse bedrijven moeilijker en dus tegen hogere kosten aan kapitaal komen dan bedrijven uit andere landen. Dit nadeel is erg moeilijk te kwantificeren.
Voorkeur van pensioenfonds
Naast de uiteindelijke beleggingen in aandelen en obligaties is het ook mogelijk om te kijken naar het gebruik van Nederlandse asset managers door Nederlandse particuliere beleggers en Nederlandse pensioenfondsen. Nederlandse particuliere beleggers beleggen 78 procent (inclusief unit linked) middels Nederlandse asset managers, indien we de in buitenlandse handen gevallen asset managers Actiam en Robeco als Nederlands classificeren. Pensioenfondsen beleggen aanzienlijk minder via Nederlandse asset managers. Bij een conservatieve schatting is dat minder dan 20 procent van het belegd vermogen. Dit heeft te maken met de enorm toegenomen concurrentie in de asset management industrie waarbij een pensioenfonds de keuze heeft uit honderden asset managers in de hele wereld.
Achterop bij indexbeleggen
Daarnaast heeft de opkomst van indexbeleggen hier ook sterk aan bijgedragen. Geen van de grote Nederlandse asset managers is een specialist op passief beleggen. Ondanks dat de grote Nederlandse commerciële asset managers zoals NN Investment Partners, Robeco, Aegon, Delta Lloyd en Kempen Capital Management ook (semi-)passieve producten aanbieden, staan al deze huizen voornamelijk als actieve asset manager bekend en missen ze momenteel de schaal en expertise om op het gebied van indexbeleggen te concurreren.
In het buitenland steunen asset managers meer op hun ‘interne’ markt. Pensioenfondsen beleggen een groter deel via lokale asset managers in eigen land. Nederlandse asset managers hebben als voordeel dat ze gehard zijn in de internationale concurrentie. Ze krijgen niks cadeau. Nadelen zijn dat het aantrekken van vermogen voor nieuwe innovatieve beleggingsstrategieën lastiger is en dat schaalvoordelen in mindere mate worden gerealiseerd.
Gezonde asset management is nationaal belang
Er is nog een ander belang voor de banden tussen asset managers en pensioenfondsen. De Nederlandse asset managers zijn ook een opleidingsschool voor beleggingsexpertise die broodnodig is bij pensioenuitvoerders en in de beleggingscommissies van pensioenfondsen. Een groot deel van de Nederlandse institutionele beleggers heeft één of meerdere personen in de directie die zijn of haar vak heeft geleerd bij NN Investment Partners, Robeco en het vroegere ABN Amro Asset Management. Deze laatste is verloren gegaan. Laat dit niet het lot zijn voor NN Investment Partners en Robeco. Het is het belang van de gehele Nederlandse pensioen sector om een gezonde lokale asset management industrie te hebben. Steun waar mogelijk de lokale asset managers.
Jasper Haak is mede-oprichter van AF Advisors, een in Rotterdam gevestigde consultant in beleggingsoplossingen en research ten behoeve van asset managers en andere financiële instellingen.
Haak zal de komende tijd op structurele basis met FN Premium-lezers zijn kennis delen op het gebied van markt- en productontwikkelingen.