Axa en BNP Paribas zouden spreken over een fusie van hun asset managers. De berichten daarover hoeven geen verbazing te wekken: in een markt die verzadigd raakt, zullen steeds meer fondshuizen ingrijpende strategische keuzes moeten maken.
Stap voor stap gaat de concurrentie meer knellen voor asset managers wereldwijd. De markt wordt krapper. Op het eerste gezicht is dat niet af te leiden uit de cijfers over het vermogen dat zij gezamenlijk beheren. Adviesfirma BCG verzamelt die jaarlijks en kwam over 2023 uit op een stijging van zo’n 11 procent, tot bijna 119 duizend miljard dollar. Niets aan de hand, toch?
Maar er is wel wat aan de hand, want het jaar daarvoor (2022) was dit totaal een kleine 9 procent gedaald (tot ruim 106 duizend miljard dollar). Oftewel, zo concludeert BCG, het zijn praktisch alleen de waardeontwikkelingen van assets wereldwijd die deze schommelingen verklaren. Er komt netto nauwelijks nog nieuw geld bij om te beleggen.
Het gevolg: fondshuizen zien hun winsten teruglopen. Want terwijl de opbrengsten dus nauwelijks nog toenemen (ook door de trend naar passief beleggen, met lagere fees) lopen de kosten op, met name door een krappe arbeidsmarkt en hogere distributielasten, zo analyseerde McKinsey al eerder.
‘De markt raakt verzadigd’, stelt Jasper Haak, managing partner bij AF Advisors en gespecialiseerd in strategisch advies aan financiële instellingen. ‘Tientallen jaren lang is er meer en meer belegd, maar aan die groei komt nu langzamerhand een einde. Intussen komen er wel nog steeds asset managers bij. De keuze is enorm, beleggers kunnen kiezen uit honderden fondshuizen.’
Professioneler inkopen
De daardoor oplopende concurrentie begint echter zijn tol te eisen. Haak: ‘De tarieven dalen. Steeds meer partijen gaan professioneler inkopen en de beweging naar passieve producten zet door.’ BCG berekende dat de kosten van fondshuizen in 2023 gemiddeld met 4,3 procent zijn gestegen, terwijl de netto inkomsten met slechts 0,2 procent toenamen.
Wat te doen? ‘Innoveren’ klinkt al jarenlang als antwoord. Nieuwe producten doen het echter veelal minder goed dan gehoopt, zo analyseerde BCG. Want beleggers blijven kiezen voor producten met een betrouwbaar track record. In 2023 zat 75 procent van het totaal beheerd vermogen in producten die minstens tien jaar oud zijn. En het succespercentage van nieuwe fondsen neemt af. Ze worden sneller dan voorheen weer opgeheven. Het percentage nieuwe fondsen dat de tien jaar haalt, was 43 in 2015. Vorig jaar was dat nog maar 37 procent. (In 2010 was het 60 procent.)
‘Stuck in the middle’
Innoveren is dus niet hét antwoord. Haak zegt maar twee opties te zien: ‘Óf je moet je organisatie aanpassen bij de lagere tarieven door de schaal te vergroten, óf je moet je specialiseren, zodat je hogere tarieven kunt blijven vragen van je klanten.’ Fondshuizen die geen duidelijke keuze maken, rest niets anders dan de status van “stuck in the middle” en die zijn per definitie overnameprooi. ‘En eerlijk gezegd zie ik heel veel asset managers om mij heen die in die fase verkeren. Ook in Nederland.’
Nederlandse partijen zullen immers moeilijk kunnen uitblinken als het om schaal gaat. ‘Dus zullen ze een duidelijk specialistisch profiel moeten opbouwen. Ik ken echter maar twee goede voorbeelden: Achmea Investment Management, dat helder is in de keuze voor fiduciair management. En Robeco, dat zich specialiseert in duurzaam beleggen.’
Knopen tellen
Haak verwacht dan ook dat meerdere partijen op dit moment hun knopen tellen. In het voorjaar werd al bekend dat Blue Sky Group stopt met fiduciair beheer, en een paar weken geleden werd de overname van Cardano door Mercer aangekondigd. In beide gevallen werd schaalgrootte als een van de argumenten genoemd. De lage tarieven (en oplopende kosten) voor fiduciair beheer zouden naar verluid in ieder geval voor Blue Sky Group een grote rol hebben gespeeld.
Schaal zal ook het motief zijn voor een mogelijke fusie tussen de asset managers van Axa en BNP Paribas. Ondanks het feit dat beide al behoren tot Europa’s grootste fondshuizen. ‘Maar ze hebben niet een specifiek profiel waarmee ze zich op een steeds krappere markt duidelijk kunnen profileren. Dan rest er dus niets anders dan je kostenbasis aanpakken.’