Volgende week presenteert de Britse minister van Financiën de nieuwe Britse begroting. Sinds het debacle van september 2022, toen Liz Truss en Kwasi Kwarteng met hun bizarre belastingplan het Britse pensioen- en verzekeringsstelsel bijna tot de afgrond brachten, is de extra aandacht terecht. Uiteindelijk moest de Bank of England ingrijpen om “de meubelen te redden”, zoals de Belgen zeggen. Dit leverde Liz Truss de twijfelachtige eer op van de kortstzittende premier.
Meer betalen
Op 6 maart zal het waarschijnlijk niet zo’n vaart lopen. Maar een recente studie van het Institute for Fiscal Studies (IFS) toont nog maar eens aan hoe onhoudbaar het begrotingspad van veel “westerse” landen is, inclusief het Verenigd Koninkrijk.
Als gevolg van een belastingverhoging voor bedrijven en een “bevriezing” van de tarieven voor de inkomstenbelasting, stijgen de belastinginkomsten als percentage van het BBP van 33 procent voor de COVID-periode tot bijna 38 procent in 2028-2029. Dit is het hoogste percentage sinds de Tweede Wereldoorlog. Dit horend, zul je waarschijnlijk niet meteen in paniek raken.
Nog meer uitgeven
Maar zoals altijd zijn de uitgaven de boosdoener. Het IFS berekent dat, hoewel de uitgaven de komende jaren dalen van 45 procent naar net onder de 43 procent van het BBP in 2028-2029, ze nog steeds drie procentpunten hoger liggen dan voor COVID.
Na alle cijfers op een rijtje te hebben gezet, komt het IFS tot de volgende pijnlijke conclusie: ‘… the fact remains that public sector net debt will barely be on course to fall in five years’ time, and only on the basis of plans for fuel duties, business rates and, in particular, day-to-day spending on public services that are unlikely to be realised …’
Met andere woorden, zelfs al ligt de belastingdruk in het VK op het hoogste niveau in meer dan 70 jaar, dan nog is dat niet voldoende om de schuld, gemeten als percentage van het BBP, te verlagen. Volgens het UK Statistics Office ligt de netto(!) schuldratio inmiddels tegen de 100 procent.
https://lh7-us.googleusercontent.com/DZC9G-2Z-z0Kikl0CVP9NFccXuHNrShjIe…” width=”601” />
Tot slot wijst het IFS ook op de stijgende rentelasten. Decennialang gaf de Britse overheid ongeveer 2 procent van het BBP uit aan rente. Momenteel ligt dit percentage op 3,5 procent en zelfs als de rentevoeten in de voorspellingen dalen, zullen de lasten niet onder de 3,0 procent komen.
Onhoudbaar
Er zijn “economen” die erop wijzen dat het VK (en andere landen) in het verleden nog wel hogere rentelasten hebben gezien. Dat klopt, maar ze vergeten dat juist de combinatie met alle andere stijgende lasten de situatie onhoudbaar maakt. Gezondheidskosten schieten wereldwijd omhoog. De kosten voor een slecht geïmplementeerd klimaatbeleid zijn exorbitant. En recente ontwikkelingen binnen de NAVO bevestigen duidelijk dat vrijwel alle landen hun defensie-uitgaven moeten verhogen. Voeg daarbij de structurele arbeidstekorten die in diverse sectoren zijn ontstaan, en het wordt een onbegonnen taak.
Het lijkt duidelijk hoe overheden met centrale banken als hun verlengstuk de onhoudbaarheid van de schuldenlast aanpakken: extreem lage rentes, zo lang als mogelijk. Ik weet het, de wereldwijde schulden zijn een beetje mijn stokpaardje geworden, maar de feiten spreken voor zich.
Jeroen Blokland is oprichter en manager van het Blokland Smart Multi-Asset Fund en oprichter van True Insights, een platform dat onafhankelijke multi-asset beleggingsresearch levert. Blokland was daarvoor hoofd multi-assets bij Robeco. Zijn grafiek van de week verschijnt elke week op Investment Officer.