Vijftien jaar geleden kocht ik in Denver Colorado mijn eerste iPhone. Niet geheel toevallig was ik op vakantie in de Verenigde Staten gedurende deze periode. Ik heb niet in de rij hoeven staan, maar liep in de middag de Apple store binnen. De iPhones met 4 en 8 Gb flash memory waren uitverkocht, maar die met 16 Gb was nog gewoon te koop.
Deze iPhone zou de wereld veranderen. Allereerst de wereld van de mobiele telefoons. Voor de iPhone hadden smartphones vooral veel knopjes. Hele toetsenborden werden op een mobieltje geplakt, maar mensen die daarmee surfden op het internet waren vooral zielig. In de financiële wereld was de Blackberry populair, maar dankzij de iPhone was ook dat snel voorbij. Het was aanpassen of stoppen. Nokia was een machtig bedrijf in 2007, tot de introductie van de iPhone. Samsung wijzigde in één weekend al haar mobiele telefoons. Geen knoppen meer, voortaan zijn het touchscreens.
Het is niet eenvoudig om de impact van de iPhone op de economie en de beleggingswereld te overschatten. Zelfs de ontwikkelaars van de iPhone hadden in 2007 niet kunnen vermoeden hoe dit apparaat de wereld zou veranderen. Met de iPhone kwam een nieuw technologisch ecosysteem dat bepalend is geweest voor de aandelenmarkt sindsdien.
Disruptieve innovatie
In combinatie met het mobiele internet werden tal van toepassingen in snel tempo populair. Je kon het zo gek niet bedenken of ‘there is an app for that’. Voor de iPhone surfde het overgrote deel van de bezoekers van het internet via een PC. Dankzij het iPhone werd de mobiele telefoon de belangrijkste toegangspoort tot het internet. Voortaan was het ‘mobile first’. Dat betekende dat vrijwel elke internettoepassing alleen maar dankzij de iPhone zo populair kon worden.
Zonder de iPhone was sociale media geen succes geweest. Opeens was de wereld veel sterker dan voorheen verbonden. Entertainment, winkelen en veel bedrijven gebruiken sociale media voor promotie en marketing. Dankzij de iPhone konden nieuwe applicaties ook in snel tempo wereldwijd worden uitgerold. Nieuwe apps gingen snel wereldwijd viraal. Dat betekende dat jonge bedrijven bijzonder snel konden groeien en volwassen werden. De technologie van de iPhone zorgde er ook voor dat bestaande bedrijven werden aangepakt door een nieuwe digitale concurrent, het begrip disruptieve innovatie was geboren. Samen met de lage rente zijn er daardoor meer zombiebedrijven dan ooit.
Disruptieve innovatie betekent dat dankzij een technologische ontwikkeling het nieuwe product of dienst superieur is aan bestaande alternatieven en daardoor in snel tempo marktaandeel kan winnen. Feitelijk worden deze disruptieve innovators dan monopolisten. Op dit moment zorgt dat er voor dat inflatie veel hardnekkiger zal blijken te zijn dan gedacht. Monopolisten staan nu eenmaal niet bekend om hun scherpe prijsconcurrentie.
Het netwerkeffect is ongekend
Het feit dat mensen nu voortdurend verbonden zijn met het internet zorgt er ook voor dat netwerkeffecten een veel grotere invloed hebben op het normale leven. Die netwerkeffecten waren bepalend voor de keuzes tijdens de coronacrisis. Opeens kreeg de publieke opinie dankzij sociale media heel veel macht. Het gevolg was dat veel overheden gedwongen werden om draconische maatregelen te nemen, een scherp contrast met Sars, maar toen was er ook nog geen sociale media. Ook in de oorlog in de Oekraïne speelt sociale media een belangrijke rol.
Door het optreden van Zelensky had Oekraïne de media-oorlog al snel gewonnen. Zonder dat optreden en de reactie daarop op sociale media waren de sancties tegen Rusland waarschijnlijk veel minder streng geweest. Nu lijken de Amerikanen zelfs aan te sturen op regime change en is de zaak extreem geëscaleerd. Net als tijdens de coronacrisis gaat de beuk erin en politici gebruiken sociale media voor tal van toepassingen waaronder escalatie. Er lijkt geen weg meer terug.
iPhone deed veel zaken verdwijnen
De iPhone heeft veel zaken doen verdwijnen. Allereerst het fototoestel, dat is nu de iPhone. Maar ook advertenties, encyclopedieën, adresboeken, kaarten en zelfs telefoonboeken. In 2007 sprak ik een belegger in leveraged loans en wat mij meteen opviel aan de portefeuille met leningen was dat er verschillende varianten van de gouden gids waren opgenomen, van Pages Jaunes tot Yell. Dat lijk mij een hoog risico, maar er zat een groot contrast tussen de Britse markt van de portefeuillemanager en mijn perspectief vanaf het Europese continent.
Yell was aanvankelijk in het VK erg populair, terwijl op het continent iedereen massaal telefoongidsen en gouden gidsen inruilde voor de mobiele variant van Google. Niet snel daarna bleken leningen aan deze bedrijven toch minder goed dan gedacht. Ook de muziek- en de filmindustrie heeft zich opnieuw moeten uitvinden als gevolg van de iPhone, het feit dat mensen ‘on- demand’ muziek en film kunnen consumeren heeft bedrijfsmodellen totaal veranderd. Zelfs de uitgerangeerde techniek van de podcasts is weer populair. Dankzij de iPhone bestaat er ook niet meer zoiets als lange-afstands-telefonie. There is an app for that.
De iPhone was een echte gamechanger. Wie de potentie van dergelijke gamechangers op tijd kan inschatten, kan daar met beleggen veel profijt van hebben. Consumenten kregen veel meer macht: ‘Power to the consumer’, ‘no more barriers to entry’ en ‘internet kills the middle man’. Het aandeel Apple heeft het in de afgelopen vijftien jaar goed gedaan, maar dat verbleekt toch bij het rendement op het aandeel Sunny Optical, een bedrijf in Hong Kong dat de lensjes maakt voor de iPhone.
Wat zijn de nieuwe gamechangers?
Toch heeft de iPhone sterk bijgedragen aan de outperformance van Amerikaanse aandelen sindsdien, ook doordat het aandeel Apple zelf inmiddels het grootste bedrijf ter wereld is geworden. Techbedrijven hebben in die outperformance een grote rol gespeeld en die zitten vrijwel uitsluitend in de Verenigde Staten. Nu de Big-Tech-markt redelijk verzadigd lijkt, komt de vraag of er ook nieuwe gamechangers zijn. Europa loopt bijvoorbeeld voorop op het gebied van de energietransitie en dat zou een segment kunnen zijn dat de komende vijftien jaar de beurs zou kunnen dragen.
Na elke bear-markt wijzigt immers het leiderschap. Ook bijvoorbeeld biotech staat op het punt een enorme groeispurt te maken, terwijl de waardering lager is dan ooit. Vaak wordt ook de digitale renminbi genoemd als de nieuwe gamechanger. Het zorgt er voor dat de Chinezen zich met het betalingsverkeer kunnen onttrekken aan de hegemonie van de Verenigde Staten, waarmee deze digitale munt een mobiele reserve-alternatief zou kunnen worden naast de dollar.
Dankzij de iPhone met IOS is er een alternatief besturingssysteem naast Microsoft Windows ontstaan, zo kan de digital renminbi die gamechanger zijn in een wereld vol met dollars. Verder heeft de iPhone vooral gezorgd voor een revolutie aan de consumentenkant en nu lijkt het tijd voor een revolutie aan de producentenkant. Oplopende tekorten aan personeel en verbeteringen op het gebied van automatisering en robotisering betekent waarschijnlijk dat we straks met veel minder mensen veel meer produceren.
Han Dieperink is chief investment strategist bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Zijn bijdragen verschijnen op dinsdag en donderdag.