Een feestje waard: het allereerste beleggingsfonds werd 250 jaar geleden opgericht in Nederland. Branchevereniging Dufas, Stichting Capital Amsterdam en Euronext gaven maandag dat feestje in Beursplein 5. Met natuurlijk de historische feiten rond dat beleggingsfonds, maar ook met het Draghi-rapport, de Nederlandse “spaargenen” en de vraag of finfluencers ook nog ergens goed voor zijn.
Er schuurde zo hier en daar wat, in de presentaties en de paneldiscussie maandag in het oude Amsterdamse beursgebouw. Het feit dat in 1774 de Amsterdamse koopman Abraham van Ketwich het allereerste beleggingsfonds ter wereld oprichtte (genaamd Eendragt Maakt Magt), was volgens de organisatoren een goede aanleiding om te bespreken hoe Nederlandse huishoudens in 2024 tot meer beleggen zijn aan te sporen. Nederlanders zijn immers een volk van spaarders, zo wil het verhaal, zeker in vergelijking met Britten en Amerikanen.
Keynote-speaker Jos Heuvelman, bestuurslid van de AFM, was echter niet te beroerd dat verhaal min of meer te ontkrachten. Hij haalde cijfers aan over de samenstelling van het gezinsvermogen in Europese landen, zoals gepubliceerd in het recente Draghi-rapport. Daaruit blijkt onder meer dat Nederlandse gezinnen vooral veel geld hebben zitten in hun pensioenregelingen, meer dan gezinnen in welk ander Europees land ook. Heuvelman: “Dat is dus geld dat allemaal wordt belegd.” Waarbij hij ook het recente Dufas-onderzoek aanhaalde waaruit onder meer blijkt dat deelnemers in pensioenfondsen gemiddeld niet goed weten hoe de vermogensopbouw in een pensioenfonds plaatsvindt. Strekking van zijn boodschap: Nederlanders beleggen dus best wel veel, alleen weten ze het niet.
Spaarrekeningen
En toch ligt er nog een hele markt open, zo vond ook de AFM-bestuurder, in lijn met wat Dufas-directeur Jeroen van Wijngaarden eerder stelde. Van Wijngaarden wil met het oog op het stimuleren van beleggen vooral dat de overheid “meedenkt” hoe regels over communicatie daarin een rol kunnen spelen. Het is welwiswaar begrijpelijk en nuttig dat aanbieders van beleggingsproducten (volop) moeten waarschuwen voor de risico’s van beleggen, aldus Van Wijngaarden, maar kunnen we met z’n allen ook niet eens nadenken over de vraag of we ook niet moeten waarschuwen voor de risico’s van niet-beleggen, lees sparen? Namelijk dat je vermogen dan door inflatie alleen maar afneemt? Waarbij Van Wijngaarden overigens schuldbewust toegaf voor zijn twee jonge kinderen (3 en 7 jaar) onlangs spaarrekeningen te hebben geopend. En geen beleggingsrekeningen dus.
Nederlanders - en Europeanen - worden door Draghi en andere pleitbezorgers van de Europese kapitaalmarktunie niet alleen opgeroepen om meer te beleggen, maar bovendien om meer lokaal beleggen. Ook op dat punt schuurde het maandag even: want dat allereerste (Nederlandse) beleggingsfonds van Abraham van Ketwich investeerde dus niet in Nederlands waardepapier, zo kon Cherelt Kroeze van Stichting Capital Amsterdam melden. Het fonds belegde in obligaties van banken en regeringen in onder andere Oostenrijk, Denemarken en Rusland en Engelse koloniën. De Amsterdamse belegger was aandelen even beu, na de financiële crisis van 1772, de uit Engeland overgewaaide eerste “moderne” bankencrisis. Maar los daarvan: “over de grens beleggen” heeft dus een lange, lange Nederlandse geschiedenis.
Sexy
Zijn er dan misschien finfluencers nodig om dat te veranderen? Gespreksleider Rens de Jong wilde van de aanwezigen weten of er misschien toch iets te leren valt van de marketingsuccessen die deze nieuwe groep “adviseurs” kan boeken. ‘Dus: zijn finflucencers ergens goed voor?’ Grofweg twee derde antwoordde daar bevestigend op, voornamelijk op grond van het argument dat jongeren zo toch maar mooi in aanraking komen met beleggingsmogelijkheden. Panellid Armand Kersten, hoofd Europese Zaken bij de Vereniging van Effectenbezitters, liet een duidelijke andere mening horen: ‘Het gebrek aan transparantie is niet goed te praten en finfluencers kunnen opereren ten koste van kwestsbare jongeren die in kuddegedrag verzeild raken.’
Maar ze zetten beleggen toch op de kaart? probeerde De Jong nog. ‘Ze maken beleggen toch sexy?’ De vraag of dat noodzakelijk is, kwam overigens niet aan de orde.
Het beleggingsfonds Eendragt Maakt Magt was niet bijzonder succesvol, zo vertelde Kroeze, maar toch heeft het vijftig jaar bestaan. In 1824 werd het geliquideerd, en het duurde tot na de beurscrash van 1929 dat collectief beleggen en de daarbij behorende risicospreiding weer in de aandacht kwam te staan.