Nederlandse pensioenfondsen en verzekeraars zijn er in vijf jaar tijd nauwelijks in geslaagd de Oeso-richtlijnen voor maatschappelijk verantwoord beleggen te implementeren. Uit de eindevalutaties van de convenanten die ze daartoe in 2018 afsloten blijkt dat slechts vijf pensioenfondsen (van de 75 deelnemende) en één verzekeraar - de hele sector deed mee - daarin volledig slaagden.
De hoofddoelstelling van de convenanten was het implementeren van een due diligence proces in het beleggingsbeleid dat schendingen op het gebied van milieu, sociale omstandigheden en ondernemingsbestuur (ESG) moet voorkomen. Die doelstelling is echter niet behaald, zo constateren de twee monitoringcommissies die de toentertijd gemaakte afspraken evalueerden. Hun rapporten werden donderdag gepubliceerd.
De nu afgelopen convenanten behelsden afspraken tussen de financiële instellingen, een zestal ngo’s, vakbonden en een aantal ministeries. De pensioenfondsen en verzekeraars legden zich vast op het implementeren van de Oeso-richtlijnen, de andere partijen beloofden een actieve bijdrage te leveren om die implementatie te ondersteunen.
Rail&OV
De 75 deelnemende pensioenfondsen zijn goed voor ongeveer 95 procent van het totale Nederlandse pensioenvermogen. Op een bijeenkomst in Den Haag, gisteren georganiseerd door de Pensioenfederatie en het Verbond van Verzekeraars, nam een vertegenwoordiger van pensioenfonds Rail&OV een bloemetje in ontvangst namens de vijf pensioenfondsen die het wel is gelukt alle richtlijnen te implementeren.
Die vijf pensioenfondsen werden door commissie-voorzitter Udeke Huiskamp (Universiteit Utrecht) als ‘lichtpuntjes’ benoemd. Al was het alleen maar omdat ze hebben bewezen dat het wel degelijk mogelijk was de conventantbepalingen allemaal te implementeren. Op de vraag hoe het gelukt was, had de vertegenwoordiger van Rail&OV overigens een eenvoudig antwoord: ‘Door heel hard te werken. Collega’s overtuigen, bestuurders overtuigen, asset managers overtuigen.’
‘Wel degelijk uitvoerbaar’
Van de verzekeraars had slechts één partij - een middelgrote verzekeraar - op de einddatum van het convenant (5 juli 2023) voldaan aan alle convenantsverplichtingen en daarmee dus zijn beleggingsbeleid en - praktijk volledig ingericht conform de Oeso-richtlijnen. Ook hier meldt de monitoringscommissie - bijna opgelucht - bij dat de bepalingen uit het convenant dus ‘wel degelijk uitvoerbaar zijn’.
Overigens bestaan die bepalingen uit een aanzienlijk aantal stappen en tussenstappen en net als bij de pensioenfondsen zijn er veel verzekeraars die wel een aantal van die (tussen)stappen hebben genomen, maar niet voldoende - en soms bij lange na niet - om in de buurt van volledige implementatie te komen. Het gaat dan om onderwerpen zoals risico-identificatie, engagement, transparantie en rapportage en uitbesteding.
Asset managers
Dat laatste thema is vooral voor pensioenfondsen van belang. Het idee is om in de contracten met asset managers en fiduciair managers zodat aan te passen dat zij er ook toe worden aangezet, dan wel verplicht, om negatieve impact van beleggingen te voorkomen. In de evaluatie wordt echter geconstateerd dat 23 van de 75 deelnemende pensioenfondsen tijdens de vijf jaar die het convenant liep, geen enkele aanpassing in die contracten heeft aangebracht.