‘China biedt misschien wel een interessante opportuniteit op de korte termijn, samen met Europa’, zegt Jan Longeval, die een handvol op 2023 terugblikkende en 2024 vooruitblikkende vragen beantwoordt.
Welke gebeurtenissen hebben je in 2023 verrast?
Longeval: ‘Vooral de enorme weerstand van de Amerikaanse economie aan de forse renteverhogingen. Die atypische situatie heeft wellicht voor een stuk te maken met demografische factoren. De veroudering is begonnen en er is een tekort aan arbeidskrachten. Veel bedrijven doen aan ‘labour hoarding’. Doorgaans gaan forse renteverhogingen gepaard met een stijging van de werkloosheid. Nu heeft die niet plaatsgevonden.’
‘Daarnaast was er de AI-hype, die zelfs Sam Altman heeft verrast. De beurzen hebben beter gepresteerd dan verwacht dankzij een kleine groep grote spelers die meesurfen op de golf van de mogelijk vierde industriële evolutie. Nog een verrassing was dat de Amerikaanse huizenmarkt grotendeels op zijn elan is blijven doorgaan. We zien toch nog steeds een uitloper van de grote financiële crisis. Vanwege het tekort aan nieuwe woningen, heeft de vastgoedmarkt goed weerstand geboden aan de hogere rente.’
‘Verder luidde 2023 met mathematische zekerheid het definitieve einde van het Chinese groeiverhaal in. Het land staat voor een demografische instorting. De arbeidsbevolking in China zal dalen van de huidige 900 miljoen naar 300 miljoen tegen het eind van deze eeuw. Het land kan nog een paar jaar groeien aan 4 à 5 procent, dankzij de resterende migratie van de rurale gebieden naar de steden, maar ook dat loopt op zijn einde. Die vertraging begint langzamerhand in te zinken bij de markt, maar die is zich nog helemaal niet bewust van het belang en de impact daarvan.’
Welke gebeurtenissen en beslissingen zullen een belangrijke rol spelen in 2024, en later?
Longeval: ‘Iedereen zal in de toekomst naar de centrale banken blijven kijken, maar demografie en geopolitiek zullen een steeds prominentere rol spelen. We zijn in een periode van enorme demografische afkalving beland, behalve in Afrika ten zuiden van de Sahara. Dat verandert alles. We zullen daarom in de toekomst structureel een veel lagere economische groei kennen dan deze die we hebben gekend sinds het einde van de Tweede wereldoorlog. Dat zal vooral te maken hebben met het krimpen van de werkende bevolking.’
‘Op geopolitiek vlak bouwen de internationale spanningen zich verder op. De oorlog in Gaza is een directe uitloper van de oorlog in Oekraïne omdat die de internationale aandacht voor de Palestijnse kwestie had doen verslappen. Hamas heeft Israël geprovoceerd tot een felle tegenreactie om zo de Palestijnse kwestie terug bovenaan de internationale agenda te krijgen. In de nieuwe geopolitieke realiteit zullen er almaar meer conflicten bijkomen. Het ene conflict steekt het andere aan. De Pax Americana loopt op zijn einde. Zo’n periode van relatieve vrede tussen 1945 en de inval in Oekraïne was historisch gezien ook uitzonderlijk. Vanuit historisch perspectief is oorlog de natuurlijke staat van de wereld.’
Welke visie heb je op de huidige marktsituatie en bijhorende asset allocatie?
Longeval: ‘Ik zie een potentieel positief scenario voor 2024, een soort van Goldilocks bis. De wind lijkt vanuit de goede richting te waaien. De inflatie is onder controle en we zien geen herhaling van de jaren 70. We bevinden ons op het einde van de cyclus van monetaire verstrakking. De economie zou volgend jaar matig groeien, maar dat hoeft geen probleem te zijn voor de beurs. De hausse van de langetermijnrente lijkt te zijn afgekoeld. Macro-economisch gesproken, en geopolitieke verrassingen ter zijde, is dat een relatief goede beursomgeving. Zowel voor obligaties als aandelen.’
‘Wat wel wringt, met name in de VS, is de waardering. De Amerikaanse beurs kun je nog bezwaarlijk goedkoop noemen. Maar zoals geweten is er heel weinig correlatie tussen waardering en de daaropvolgende returns binnen één jaar. Een Amerikaanse beurs aan 20 keer de winst heeft een winstrendement, of reëel rendement, van 5 procent. Met 2 procent inflatie erbij geeft dat een verwachte nominale return van 7 procent op de lange termijn. Investment-grade US corporate bonds leveren vandaag ongeveer meer dan 5 procent op. In het verleden kwam er telkens een relatief zware correctie wanneer het winstrendement lager kwam te liggen dan het rendement op investment-grade corporate bonds. Zelf heb ik recent een stuk van mijn portefeuille in investment-grade US corporate bonds belegd. Wie nog wat meer risico wil inbouwen, kan ook in high-yield debt opportuniteiten vinden, zowel in de VS als in Europa.’
‘Of Europa interessanter is, gelet op de waardering? Op de lange termijn leiden alle wegen naar Amerika. Daarom behoud ik bijna altijd een heel groot gewicht van mijn portefeuille in de VS. Op korte termijn kunnen er wel best wat kansen komen in Europa en misschien ook in China. Op lange termijn is China een slechte belegging. Maar een technisch kortermijnherstel zou me niet verbazen. Verwaarlozing is vaak de voorbode van een technisch herstel. Daar kan je even op inspelen.’
Je schreef enkele jaren geleden met Heavy Metal een boek over goud. Hoe kijk je naar de recente recordhoogte van de goudprijs?
Longeval: ‘Het is een van de meest indrukwekkende fenomenen van het voorbije jaar hoe goed de goudprijs heeft standgehouden in de context van stijgende reële rentes. De historische sterke negatieve correlatie tussen reële rente in de VS en goud werd dit jaar doorbroken. Nu de rente wat ontspant, is er een bijkomend potentieel voor de goudprijs. Er is momenteel een range voor een fundamentele faire waarde van de goudprijs, die je kan inschatten aan de hand van de marginale productiekost, tussen de 1.800 en 2.800 dollar per troy ounce. De normale goudprijs vandaag kan dus in de buurt liggen van 2.300 dollar. Het zou me niet verbazen mocht goud in 2024 nieuwe recordhoogtes opzoeken. In de nieuwe geopolitieke context is een beetje goud in je portefeuille sowieso een goed idee.’
Velen zien ook een verdere doorbraak voor bitcoin weggelegd vanwege de bewegingen rond de eerste ETF’s in de cryptomunt. Wat is jouw visie?
Longeval: ‘Het casino zal zo binnenkort voor nog meer mensen toegankelijk worden gemaakt. Bitcoin blijft een circus, een sekte met almaar meer fanaten. Ik blijf bij mijn stelling dat het grafische verloop van bitcoin standaard is aan alle financiële zeepbellen uit de geschiedenis. Zullen we nieuwe hoogtes opzoeken? Niemand weet het. Het zou me niet verrassen mocht dit een geval worden van ‘buy the rumour, sell the fact’, met een correctie bij de lancering van de ETF’s. Bitcoin is geen goede belegging, maar wel een fantastisch instrument om mee te traden en te speculeren. Daarvoor kun je het wel gebruiken.’