De koperprijs schoot deze week als een raket omhoog nadat de Amerikaanse president Trump liet weten een invoertarief van 50 procent te willen invoeren. Officieel is het besluit nog niet doorgevoerd, maar de aankondiging alleen al zorgde voor paniek op de metaalmarkt. Volgens de Canadese mijnbaas Ernest Mast reflecteert de dreiging van Trump een dieper probleem. ‘We zitten op ramkoers met een structureel tekort´, waarschuwt hij.
In gesprek met Investment Officer nuanceert Mast het beeld van speculatie als drijvende kracht achter de prijspiek. Volgens de topman in Toronto van Cygnus Metals, een mijnbouwbedrijf met beursnoteringen in Canada en Australië, zijn het vooral fundamentele ontwikkelingen die de markt in beweging brengen: ‘Een toekomstig structureel tekort wordt al jaren voorspeld. Naarmate de tijd verstrijkt, wordt die voorspelling steeds geloofwaardiger.’
Koperheffing VS zet logica onder druk
De tariefaankondiging zorgde voor flinke onrust op de Comex, de kopertermijnmarkt in New York, maar de London Metals Exchange, het wereldwijde referentiepunt voor koperhandel, bleef relatief rustig. Toch begint het bredere effect op prijsbeleid zich pas net af te tekenen.
Volgens Mast zijn de geplande heffingen in de VS vooral nadelig voor de Amerikaanse industrie. ‘Het zal de Amerikaanse maakindustrie en bouwsector harder raken dan welke sector dan ook’, stelt hij. ‘Een paar binnenlandse koperprojecten en schrootverwerkers profiteren, en mogelijk helpt het om vastgelopen projecten weer in beweging te krijgen. Maar het gros van die projecten is niet stilgevallen omwille van de economie, maar vanwege maatschappelijke weerstand en milieuprocedures. De vraag is of een beter rendement voldoende is om die projecten erdoor te krijgen.’
De VS importeren bijna de helft van hun koper, met Canada als belangrijkste leverancier. Die relatie kan nu verder onder druk komen te staan. Mast: ‘Glencore heeft een grote koperraffinaderij in Montreal. De verkoop van kathoden aan de VS zou hierdoor geraakt kunnen worden.’
Canada exporteert weliswaar weinig koperconcentraat naar de VS – wegens het gebrek aan gespecialiseerde smelters – maar de situatie roept herinneringen op aan eerdere heffingen op aluminium. ‘Voor Canada zijn de aluminiumheffingen waarschijnlijk ingrijpender’, zegt Mast. ‘In Québec en British Columbia zitten grote smelters die nu moeilijker kunnen concurreren.’
Koperen blijft graadmeter economie
Onder economen heeft koper – ‘Dr. Copper’ – al vaker zijn waarde bewezen als graadmeter voor economische groei. Dat is nog altijd zo, zegt Mast. ‘Het is nog steeds een goede graadmeter voor bouw- en industriële activiteit.’ Maar hij waarschuwt voor een groeiende kloof tussen beleid en marktwerking. Het echte probleem zit volgens hem bij het traag reagerende aanbod.
‘Als de vraag plotseling stijgt, is er geen manier waarop het aanbod kan volgen. Dan krijgen we een prijsstijging’, aldus Mast. ‘Het hangt allemaal af van de prijs. Bij hogere prijzen is er ruimte voor nieuwe projecten en kunnen mijnen uitbreiden. Maar als de prijs laag blijft of politieke obstakels blijven bestaan, dreigt schaarste.’
Die waarschuwing klinkt ook bij banken. ING wees er deze week op dat de Amerikaanse koperreserves bij Comex inmiddels groter zijn dan die van Londen en Shanghai samen. Dat komt volgens analisten door paniekaankopen in aanloop naar de heffingen. Zodra die voorraden slinken, zouden prijzen wereldwijd kunnen corrigeren, ook al blijft er een structureel tekort.
Trage procedures en China’s voorsprong
Wat houdt nieuw aanbod tegen? Volgens Mast zijn de obstakels divers: ‘Langdurige vergunningstrajecten, juridische procedures van belangengroepen, en maatschappelijke weerstand in veel regio’s.’
Terwijl westerse landen worstelen met vergunningen en druk vanuit milieugroeperingen, heeft China grote stappen gezet in de verwerking van koper. ‘China hoeft op korte termijn niet per se uit te breiden’, aldus Mast, ‘maar het probleem is dat het Westen onvoldoende capaciteit heeft om zelf koper te raffineren. Als China de export beperkt, zoals eerder met zeldzame aardmetalen, ontstaat er een risico.’
Strategische belang koper neemt toe
Mast werkt al ruim dertig jaar in de mijnbouw en ziet twee historische keerpunten in de wereldwijde kopermarkt. De eerste was begin jaren 2000, toen de industrialisatie van China de koperprijs verdrievoudigde en een investeringsgolf op gang bracht in Chili en Peru. ‘Tegelijkertijd bouwde China zijn raffinagecapaciteit uit, waardoor er geen knelpunten ontstonden aan de verwerkingskant.’
Het tweede keerpunt lijkt zich nu af te tekenen. ‘Als de voorspellingen rond elektrische auto’s, datacenters en hernieuwbare energie uitkomen, dan komen we uit op een structureel tekort’, zegt Mast.
De vraag naar koper zou tegen 2035 kunnen verdubbelen. Daarmee neemt ook het geopolitieke belang van het metaal toe. ‘Als koper net als zeldzame aardmetalen een geopolitiek drukmiddel wordt, zal dat de beschikbaarheid en prijs onvoorspelbaar maken.’
Toch ziet Mast geen haalbaar alternatief voor koper. ‘Het blijft het beste metaal voor dit soort toepassingen, zowel qua prijs als fysische eigenschappen. Alleen in zeer gespecialiseerde toepassingen waar hoge kosten geaccepteerd worden, zie ik ruimte voor vervangers.’