De Esma is met een consultatie van nieuwe richtlijnen over het bepalen van de geschiktheid van beleggingsproducten onder Mifid II gekomen. Goed nieuws, zegt FN Kennisexpert Iris van de Looij, al is de timing wel wat ongelukkig.
‘Het vaststellen van geschiktheid is een van de belangrijkste pijlers van beleggersbescherming. Zonder het goed in beeld brengen van de financiële situatie en de behoeften van de klant, kan het in de rest van het beleggingstraject misgaan. Reden voor de Europese toezichthouder Esma om met een consultatie van nieuwe richtlijnen op geschiktheid te komen. De timing, midden op het drukste punt van de implementatie van de EU-richtlijn Mifid II, is echter niet echt gunstig.
De nieuwe richtlijnen zijn een update van de bestaande geschiktheidsvereisten uit 2012. De Esma zegt dat een update nodig was op basis van bevindingen van lokale toezichthouders. Daarnaast speelt ook de toename van robo-advies mee, alsook dat er meer beschikbaar onderzoek is op het vlak van behavioral finance. De finale richtlijnen worden verwacht in het eerste of tweede kwartaal van 2018. Dus wie dacht aan het eind van dit jaar wel klaar te zijn met de Mifid II-implementatie, komt bedrogen uit.
Risico van vragenlijsten
De richtlijnen benadrukken nogmaals dat de verantwoordelijkheid voor het vaststellen van geschiktheid bij het bedrijf ligt en niet bij de klant zelf. Door de groeiende onlinedienstverlening wordt de geschiktheid steeds vaker vastgesteld door het invullen van een vragenlijst. Esma ziet hierin een risico als er onvoldoende rekening wordt gehouden met de psychologie en het gedrag van de klant.
Zij ziet praktijkvoorbeelden van onduidelijk gestelde vragen met gebruik van veel jargon. Daarnaast worden een opzet en een opmaak gebruikt die de antwoorden van de klant zouden kunnen sturen. De richtlijnen bepalen dat vragenlijsten moeten worden herzien om deze risico’s weg te nemen.
De richtlijnen gaan ook in op de aansluiting van de klant met het juiste product. Dat vereist dat een organisatie beleid en procedures beschikbaar heeft om alle karakteristieken van een product, inclusief kosten en risico’s, te kunnen bepalen. Dus naast het ‘Ken uw klant’ is ook ‘Ken uw product’ een essentiële pijler geworden.
Mifid II introduceert de doelgroepbeschrijvingen voor ieder beleggingsinstrument. Esma geeft in de consultatie aan dat ze de gebruikte parameters voor geschiktheid en voor de doelgroepbeschrijving in de toekomst graag hetzelfde wil hebben. Daarmee is er over de geschiktheid van een product voor een individuele klant geen discussie meer mogelijk.
Geschikte transactie
Mifid II heeft de geschiktheidsverklaring in het leven geroepen. Het is een document dat bij ieder beleggingsadvies uitlegt waarom een bepaald advies geschikt is voor de klant. De markt worstelt echter met de implementatie van deze verklaring.
Vooral het beschikbaar krijgen van de totale kosten van de switch is een uitdaging. Dat geldt vooral voor een beleggingsfonds of voor transacties met vreemde valuta. De richtlijnen benadrukken dat het moet gaan om een kosten-batenanalyse. Dus ook het hogere rendement dat van de switch wordt verwacht, moet tegen de kosten worden afgezet.
Dat laatste is beslist nog een punt waar marktpartijen aan moeten werken om daarmee op het niveau van de richtlijnen te komen. De nieuwe richtlijnen zijn een duidelijke stip op de horizon. Maar het is een stip die wel voorbij de officiële datum van implementatie van 3 januari 2018 ligt.
Iris van de Looij is zelfstandig adviseur en interim-manager. Eerder werkte zij onder meer als global head of product development bij MeesPierson en achtereenvolgens als director investment solutions bij Theodoor Gilissen en group head of investment solutions bij KBL European Private Bankers.
Zij deelt op structurele basis met Fondsnieuws-lezers haar kennis op het gebied van productmanagement en Mifid. Wilt u meer bijdragen van onze FN Kennisexperts lezen, klik dan hier.