Het Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) heeft op een portefeuille van 8,6 miljard euro pakweg 4 miljard euro verloren door abrupt uit de olietermijnmarkt te stappen. Minister Koolmees van Sociale Zaken beantwoordde Kamervragen en zei dat ‘het beleggingsbeleid van de pensioenfondsen aan hen is, binnen de grenzen van de wet- en regelgeving.’
Op 19 november diende het Kamerlid Van Brenk (50Plus) schriftelijke vragen in over deze verkoop. Afgelopen vrijdag reageerde minister Koolmees op de gestelde vragen. De bewindsman benadrukt dat pensioenfondsen zelf verantwoordelijk zijn voor het beleggingsbeleid.
Koolmees (foto) antwoordt in algemene zin: ‘Na navraag bij DNB kan ik in het algemeen stellen dat het de bedoeling is dat pensioenfondsen beleggingsbeleid voeren, waarbij sprake is van diversificatie. Dit betekent dat de beleggingsportefeuille bestaat uit verschillende beleggingscategorieën, die verschillen op het vlak van risico en rendement. Het fonds moet de portefeuille zo samenstellen dat de veiligheid, kwaliteit, liquiditeit en rendement van de beleggingsportefeuille als geheel worden gewaarborgd en dat dit past bij het risicoprofiel van het fonds. Derivaten kunnen in het beleggingsbeleid een rol spelen om risico’s af te dekken of omdat dit efficiënt is in het portefeuillebeheer. In dat kader zijn derivaten geen speculatie.’
Op de vraag van het Kamerlid of de minister ‘een standpunt heeft over (de omvang van) beleggingen in termijncontracten door pensioenfondsen, wanneer deze beleggingen aantoonbaar niet zijn bedoeld voor het afdekken van een risico maar voor rechtstreekse speculatie op een hogere (of lagere) prijs, antwoordt Koolmees: ‘Ook bij de beantwoording van deze vraag geldt dat ik verantwoordelijk ben voor de pensioenwet en de regelgeving. Het beleggingsbeleid van de pensioenfondsen is aan hen, binnen de grenzen van de wet- en regelgeving.’
Speculatieve inzet derivaten mag niet
‘DNB voert het toezicht op deze wet- en regelgeving uit. De lijn van DNB is dat pensioenfondsen derivaten mogen inzetten om risico’s af te dekken of omdat dit efficiënt is in het portefeuillebeheer. Speculatieve inzet van derivaten mag niet. Het is volgens DNB gebruikelijk om te beleggen in grondstoffen via termijncontracten. De pensioenfondsen die hiervoor kiezen, moeten wel onderbouwen dat grondstoffen een passende beleggingscategorie vormen binnen het strategisch beleggingsbeleid (artikel 13a Besluit FTK).’
Op de vraag welke wettelijke grenzen er zijn voor pensioenfondsen ten aanzien van de omvang en het doel van speculatieve posities in termijncontracten en andere extreem risicovolle afgeleide financiële producten, antwoordt minister Koolmees: ‘In het Besluit financieel toetsingskader is in artikel 13 lid 4 geregeld dat beleggingen in derivaten zijn toegestaan voor zover deze bijdragen aan een vermindering van het risicoprofiel of een doeltreffend portefeuillebeheer vergemakkelijken. Speculatieve posities met derivaten zijn niet toegestaan. Het pensioenfonds dient een bovenmatig risico met betrekking tot een en dezelfde tegenpartij en tot andere derivatenverrichtingen te vermijden.’
‘Adequaat afdekken risico’
Het Kamerlid vraagt voorts wat het betekent dat PFZW niet meer in grondstoffenbeleggingen wil beleggen, en dat dat het fonds beperkt in het ‘adequaat afdekken van risico’s, heeft Koolmees navraag gedaan bij PFZW en antwoordt: ‘Zij stellen dat er ook zonder de grondstofbeleggingen in de toekomst nog sprake zal zijn van een voldoende gediversifieerde beleggingsportefeuille.’
In reactie op een post van Hans Van Meerten, professor European Pension and Financial Law, op Linkedin hierover, wordt veelvuldig - en kritisch - gereageerd. Ook twee van de medewerkers die wekelijks bijdragen voor Fondsnieuws schrijven, Han de Jong en Han Dieperink, plaatsten kanttekeningen bij het beleggingsbeleid van PFZW - het meest duurzame pensioenfonds van Nederland.
Meer achtergronden op Fondsnieuws: