Het Afrikaanse continent lijkt weinig enthousiasme onder beleggers los te maken. Sterker nog, het totale beheerde vermogen in Afrikaanse aandelenfondsen is zo gering, dat het voortbestaan van menig fonds in twijfel kan worden getrokken.
Afrika heeft een aantal karakteristieken om het te schoppen tot de lieveling van beleggers. Zo liggen op het continent enkele van de snelst groeiende economieën ter wereld, waaronder Rwanda, Ivoorkust en Ethiopië. Voor het gehele continent voorziet de OECD voor 2024 een economische groei van 3,5 procent, tegen 3,2 procent voor de wereldwijde economie. Volgend jaar zal dat verschil naar verwachting verder oplopen en wordt een Afrikaanse groei voorspeld van 4,0 procent, versus 3,3 procent voor de wereldwijde economie.
De economische groei is onder meer te danken aan een relatief snelgroeiende bevolking. Zo lag de bevolkingsgroei de afgelopen dertig jaar rond de 2,5 procent en dat is bijna het dubbele van de wereldwijde groei. Dat heeft ervoor gezorgd dat er op het continent een enorm jonge populatie is. De leeftijdsmediaan voor Afrika is 19,2 jaar. In de Verenigde Staten is dat 38,2 jaar en voor Europa zelfs 42,5 jaar.
Afrikaanse landen worden door de sterke groei niet alleen belangrijker op het wereldwijde economisch toneel, maar ook op politiek vlak neemt hun gewicht toe. Een goed voorbeeld daarvan is de evolutie die de BRIC-landen doormaakten. Dit begrip (de landen Brazilië, Rusland, India en China) werd in 2001 bedacht door Goldman Sachs-econoom Jim O’Neill . In 2009 kwamen deze landen voor het eerst bij elkaar en groeide het acroniem uit tot een daadwerkelijk politiek en economisch samenwerkingsverband. Al snel - in 2010 - werd daarvoor ook Zuid-Afrika uitgenodigd: eerst als gast, maar vanaf 2011 mocht het zich officieel lid noemen en zo werd de BRICS geboren. Daarna duurde het lang voordat het verbond zich verder uitbreidde, maar per 1 januari 2024 sloten meerdere andere landen zich aan, waaronder Egypte en Ethiopië.
Ondanks het rooskleurige plaatje lopen beleggers bepaald niet warm om te beleggen in het continent. Het beheerde vermogen in de Morningstar-categorie aandelen Afrika bedraagt een schamele 448 miljoen euro. Hoewel het continent vaker beloftevol leek voor beleggers, is de interesse in fondsen die er beleggen altijd beperkt gebleven. Op de pieken, in 2010 en 2013, bedroeg het totale beheerde vermogen iets meer dan 2 miljard euro. Per eind november telt de categorie slechts 29 fondsen, waarvan er negen alleen in Zuid-Afrika beschikbaar zijn. Daarnaast lijkt het een kwestie van tijd voordat het aantal Afrikaanse aandelenfondsen wordt uitgedund, want de meeste fondsen hebben een beheerd vermogen van (ver) beneden de 100 miljoen euro en lijken daarmee niet levensvatbaar.
Fund Radar
De strategieën die prominent op Morningstars radar verschijnen beschikken naar het kwalitatieve oordeel van de fondsanalisten over een solide beheerteam en een gedegen beleggingsproces, of worden deze kwalificaties toegedicht op basis van een algoritme dat beleggingsfondsen beoordeelt op basis van hetzelfde raamwerk als de fondsanalisten. In deze editie lichten we een fonds toe dat voldoet aan al deze criteria en een relatief hoge blootstelling heeft aan Afrika. Fidelity Emerging Markets krijgt van Morningstars analisten een Above Average rating op de People Pillar en een High rating op de Process Pillar. Dit resulteert in een Morningstar Medalist Rating van Silver.
Deze strategie staat onder leiding van Nick Price die hier de hoofdbeheerder is sinds juni 2010 en achttien jaar beleggingservaring heeft in opkomende markten. Zijn team onderging helaas enkele wijzigingen in de afgelopen tijd. Zijn medebeheerder Amit Goel verliet het team in 2024 om zich te focussen op een andere opkomende-landenfonds van de onderneming. Hij werd vervangen door Chris Tennant. Daarnaast verliet de beheerder die verantwoordelijk was voor Latijns-Amerika het bedrijf. Haar verantwoordelijkheid werd overgenomen door Zoltan Palfi, die reeds de portefeuille in de Emea-regio beheerde. Rajesh Gannamani maakt het huidige team compleet en ziet toe op de Aziatische regio. Het team maakt gebruik van het opkomende-markten-aandelenteam van Fidelity van 49 analisten.
Het doel van dit fonds is het bijeenbrengen van de beste ideeën van dit analistenteam. Zij geven hun aanbevelingen door aan de regionale beheerders van dit fonds, die vervolgens de hoofd- en medebeheerder circa 50 van de meest aantrekkelijke aandelen voor elke regio aandragen. Price en Tennant voeren vanaf daar verder onderzoek uit naar de aandelen met de beste risico-rendementsprofielen. De voorkeur gaat daarbij met name uit naar bedrijven met sterke en duurzame rendementen die in staat zijn om te opereren zonder externe financiering.
Per eind november 2024 heeft Price 11,83 procent van zijn portefeuille belegd in Afrikaanse aandelen. Dat is weliswaar slechts 1,07 procentpunten meer dan de weging in de Morningstar EM TME index, maar toch significant meer dan de gemiddelde allocatie van 7,76 procent voor fondsen in de Morningstar-categorie aandelen wereldwijd opkomende landen. De Afrika-blootstelling bestaat uit vier posities, waarvan telecommunicatiebedrijf Naspers met een gewicht van bijna 7 procent veruit het belangrijkste is. Standard Bank heeft een gewicht van ruim 2 procent en wordt gevolgd door posities in Shoprite en Tiger Brands van net iets minder dan 1 procent.
Ronald van Genderen is senior manager research analist bij Morningstar. Morningstar analyseert en beoordeelt beleggingsfondsen op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Morningstar is onderdeel van het expertpanel van Investment Officer.