Als Antwerpenaar met Marokkaanse roots belegt auteur Mohamed Ouaamari (33) volgens de islamitische beperkingen. Ook andere vermogensbeheerders zouden daar kansen kunnen pakken volgens hem. ‘Professionele beleggers moeten beseffen dat er een gigantische markt op hen wacht.’
‘De relatie met God is heel belangrijk voor moslims. We willen dan ook strikt alle regels opvolgen die de islam ons oplegt’, zegt Mohamed Ouaamari (33), wiens grootouders in de jaren 60 vanuit Marokko naar België emigreerden. Bij dit schrijven kan Ouaamari op ieder moment voor het eerst papa worden, net wanneer ook zijn bijhorende literaire kindje ‘Papa, hoe word ik rijk?’ de wereld verovert.
Met zijn boek wil Ouaamari zijn dochtertje de juiste financiële opvoeding geven, die hij zelf niet kreeg. Ook duikt hij in islamitisch bankieren. ‘Als moslim ben je beperkt qua investeringen, want de islam verbiedt het gebruik van rente. Je mag als moslim geen vaste rente krijgen en je mag geen rente betalen voor bijvoorbeeld een woonlening.’
Waar komt dat verbod precies vandaan?
‘Rente wordt eigenlijk door alle religies als een grote zonde beschouwd. Dat staat zo in de Koran, maar ook in de Thora en de Bijbel. Daarvoor keren we terug naar de oudheid, toen er veel woekerrentes waren. Wie schulden had, kon tot slaaf worden gemaakt. Als moslim houden wij vandaag nog stevig vast aan dat verbod.’
Hoe mag je wel beleggen volgens de islam?
‘Je mag beleggen in aandelen en indexfondsen. Daarmee maak je winst, geen rente. In de islam is een wederzijds partnerschap heel belangrijk, met een eerlijke hiërarchie tussen twee partijen. Er mag geen schuldeiser en schuldnemer zijn. Wat niet mag? Een obligatie, gelet op haar vaste rentevoet. De staatsbonhype moesten wij dus laten passeren.’
‘Vanuit de samenwerking van islamitische landen is er een soort shariaraad, die wetgeving maakt over moderne vraagstukken voor alle moslims over de hele wereld. Dus ook rond economie. Het uitgangspunt van de raad is dat er ook voor moslims een alternatief moet zijn om zichzelf tegen de inflatie in te dekken. Want je vermogen beschermen, is ook een regel van de islam.’
‘We mogen als moslims evenwel niet van elk bedrijf zomaar aandelen kopen. Bedrijven die honderd procent in lijn met de islam zijn, bestaan niet. De bedrijven waarin moslims beleggen, financieren bijvoorbeeld ook bepaalde delen van hun activiteit met rente. Om het toch haalbaar te maken, zie het als een systeem van nood breekt wet, zijn er krijtlijnen uitgetekend. Daar is dan ook de Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) uit voort gekomen. Deze organisatie past al die islamitische regels toe binnen de financiële instellingen.’
Waar moet je je precies aan houden?
‘Er zijn drie richtlijnen. Ten eerste moet de hoofdactiviteit van een bedrijf halal zijn, dus toegestaan binnen de sharia. Tabaks- en alcoholfabrikanten vallen zo al uit de boot, net als verzekeraars en banken die geld verdienen met rentes. Softwarebedrijven zijn bijvoorbeeld doorgaans wel perfect toegestaan, maar qua renteopbrengsten is de regel dat hun hoofdactiviteit voor minstens 95 procent zuiver – en dus vrij van rente – moet zijn. De overige maximale 5 procent moet je als moslimbelegger zelf uit je portefeuille zuiveren op het moment dat je winst neemt, of wanneer je een dividend uitbetaald krijgt. Dat moet je aan een goed doel wegschenken.’
‘Ten tweede mag er maximaal 30 procent aan renteschuld op de balans van een bedrijf staan. Anders investeer je onrechtstreeks in een rentebedrijf. En ten derde mag er niet te veel cash op de rekening staan, ook maximaal 30 procent van de marktwaarde van de onderneming. Anders krijg je daar eveneens renteopbrengsten op. Dankzij de techbedrijven, met veel minder grote schulden, zijn er veel meer halalbedrijven dan vroeger. Dat maakt de keuze wat makkelijker.’
‘Als actieve belegger kun je individuele aandelen laten screenen of ze halal zijn, via apps zoals Musaffa. Voor ETF’s zijn er islamitische versies, waaruit alle bedrijven worden gefilterd die niet volgens de islamitische vereisten opereren. Zo is er de nieuwe ETF-aanbieder Wahed, maar er zijn ook heel wat islam-ETF’s bij de grote spelers.’
‘De islamitische indexen volgen trouwens best mooi de algemene markt. Je doet het niet slechter omdat je bepaalde bedrijven uitfiltert. De Dow Jones Islamic Market World Index houdt de gewone Dow Jones bij qua rendement. Maar bij financiële crises gaat de islamitische versie net minder hard naar beneden. Logisch, want bij financiële crises gaan banken over de kop en daarin beleggen wij niet. Bij een marktcrash doe je het als moslim dus beter.’
In welke investeringen gelooft de islam nog, die het geloof ook toelaat?
‘Goud is interessant, als soort noodfonds. Vandaar ook dat goud vaak als bruidsschat aan moslima’s wordt gegeven. In de islamitische wereld is er ook heel veel debat over crypto. Er zijn geleerden die zeggen dat bitcoin effectief waarde heeft, onder meer omdat overheden het beginnen te erkennen. Eigenlijk past bitcoin heel goed binnen de islamvisie op geld. Bitcoin kan niet zomaar worden bijgedrukt, heeft een beperkte hoeveelheid en heeft niets met rente te maken.’
‘Verder heb je ook de sukuk, een soort shariaconforme, verdoken obligatie. De werking van sukuks is niet gebaseerd op rente maar op winst en verlies. De constructies zijn complex en vaak ook wat komisch. In Saudi-Arabië bijvoorbeeld, verkoopt de overheid, op zoek naar geld, hun luchthavens aan sukukhouders. Die worden voor een looptijd van tien jaar mede-eigenaar van de luchthaven en krijgen er per jaar een winstpercentage van 2 of 3 procent voor terug, als soort van huurinkomsten in de vorm van een coupon. Wanneer de periode voorbij is, koopt de overheid hen terug uit en is de luchthaven opnieuw eigendom van de staat.’
‘Zo’n constructies worden goedgekeurd door de sharia als er bepaalde voorwaarden worden gevolgd. De sukuk is wel belangrijk, en daarom worden ze ook toegestaan, voor institutionele partijen die een islamitisch alternatief zoeken voor obligaties. Zij moeten wettelijk gezien een soort buffer in hun portefeuilles hebben voor bijvoorbeeld de pensioenfondsen die niet voor 100 procent uit aandelen mogen bestaan. De AAOIFI heeft wel net een nieuwe sukuk-richtlijn uitgezet. Ze gaan er strenger op toezien dat de sukuks die worden gemaakt geen verdoken rente zijn, maar dat er transparanter over wordt gecommuniceerd.
Hoe gaan moslims die in de financiële sector werken met de islamregels om?
‘Veel moslims kiezen voor financiële studies en gaan in de sector van vermogensbeheer aan de slag. Ze zetten dan niet per se hun islamitische pet op bij beslissingen, maar volgen eerder de conventionele regels en brengen ook renteproducten aan de man. Of ze hun geloof dan niet overtreden? Dat moet iedereen voor zichzelf uitmaken natuurlijk.’
Tot slot: wat kunnen vermogensbeheerders van de islam leren?
‘Professionele beleggers moeten vooral beseffen dat er een gigantische markt op hen wacht, die steeds groter wordt, maar waar nog niets mee wordt gedaan. Er circuleert veel kapitaal onder moslims, toch goed voor bijna 10 procent van de Belgische bevolking. Er ligt een kans om die te gaan bedienen. Veel moslimvrienden van mij hebben duizenden euro’s op een renteloze spaarrekening staan, waar ze niets mee doen. Want ze mogen niet lenen en het ontbreekt hen aan kennis rond beleggen. Dat is absurd. Moslims willen betalen voor goede financiële oplossingen, maar die moeten gewoon binnen hun geloof passen.’
Papa, hoe word ik rijk? – Mohamed Ouaamari – uit bij Borgerhoff & Lamberigts – 22,99 euro