De geldvoorraad in de markt neemt in hoog tempo af, en inflatie daalt sneller dan verwacht. Steeds vaker doemt het woord deflatie op in financiële media. Vermogensbeheerders zijn vooralsnog niet onder de indruk. ‘Ondanks risico’s zal de inflatie frustrerend hoog blijven.’
Alle inflatieverwachtingen van vorig jaar bleken tevergeefs, inclusief die van centrale banken. Op dit moment komt de inflatie sneller dan analisten verwachtten naar beneden. De jongste inflatiedata, die van Duitsland, zijn daarop geen uitzondering.
De inflatie in de grootste economie van Europa zakte tot 9,6 procent op jaarbasis in december. Dat is ruim lager dan de 11,6 procent piek in oktober, en lager dan de 10,7 procent die economen eerder verwachtten. Ook in Frankrijk zaten economen er 0,4 procent naast, de inflatie kwam in december uit op 6,7 procent.
Grote financiële nieuwswebsites zoals Yahoo Finance schotelen de lezers al lijstjes voor met de best beschermende aandelen tegen deflatie. Hoewel contrair aan de consensus, zijn voorspellingen van deflatie niet uit de lucht gegrepen. Vooral de uitzonderlijke daling in liquiditeit kan acuut en hardnekkig deflatoire druk uitoefenen het komende jaar.
Volgens Daniel Ivascyn, group CIO bij PIMCO, is er grote onzekerheid ontstaan over de marktstructuur en de beschikbare liquiditeit. ‘Er is steeds minder liquiditeit in de markt dan in het verleden. Er kunnen verrassingen voorkomen zoals we gezien hebben op de LDI-markt in het VK’, zegt Ivascyn in een reactie op de aankondiging van monetaire verkrapping door de ECB.
Dalende liquiditeit
De geldhoeveelheid is in november voor het eerst in 28 jaar gedaald. Tussen april 2020 en april 2021 steeg de geldhoeveelheid in de Verenigde Staten vaak zelfs met meer dan 35 procent op jaarbasis om vervolgens snel af te zwakken. In november 2022 bedroeg de groei van de geldhoeveelheid op jaarbasis -0,28 procent. Dit is lager dan in oktober (2,59 procent) en lager dan in november 2021 (6,66 procent).
Negatieve geldgroei is slecht voor de economische groei en de werkgelegenheid, en roept vragen op over de haalbaarheid van een “zachte landing” die centrale banken nastreven in de strijd tegen inflatie. Wanneer het geldaanbod trager groeit of zelfs krimpt, kan dit leiden tot een daling van het algehele prijspeil: deflatie.
Doorgaans zijn renteverlagingen en quantitatieve versoepelingen de hoofdingrediënten in de aanpak van centrale banken om de deflatiedruk te verlagen, maar vooral Europa lijkt af te steven op tegenovergesteld beleid.
De ECB heeft na haar laatste vergaderingen duidelijk aangegeven het “rentegat” met de Fed te willen dichten. Kwantitatieve verruiming zal plaats gaan maken voor een verkrappingscyclus, nu de verwachting is dat de eerste afbouw van de herinvesteringen van het Asset Purchase Programme (APP) vanaf maart ongeveer 50 procent van de vervallende effecten bedragen.
Pimco, het grootste obligatiehuis ter wereld, verwacht echter ‘net als andere fondshuizen’ dat hoewel de geldhoeveelheid afneemt en de inflatie zal dalen, ‘deze frustrerend hoog zal blijven’, aldus Ivascyn. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat snelle dalingen van inflatie inderdaad eerder uitzondering zijn dan regel.
Snel dalende inflatie komt zelden voor
Uit het rapport History Lessons: How “Transitory” Is Inflation? van de Amerikaanse investeringsmaatschappij Research Affiliates, blijkt dat ‘als de inflatiegeest eenmaal uit de fles is, het veel langer kan duren om terug te keren naar een normaal niveau dan de meeste mensen beseffen’, aldus Rob Arnott, auteur van het vorige maand verschenen onderzoek.
‘Terugkeren naar 3 procent inflatie, wat wij beschouwen als de bovengrens voor goedaardige duurzame inflatie, is gemakkelijk vanaf 4 procent, moeilijk vanaf 6 procent, en zeer moeilijk vanaf 8 procent of meer. Boven 8 procent duurt een terugkeer naar een inflatieniveau van 3 procent gewoonlijk 6 tot 20 jaar, met een mediaan van meer dan 10 jaar.’
In een meta-analyse uit 2013 van 67 gepubliceerde studies over wereldwijde inflatie en monetair beleid blijkt dat in 198 gevallen van beleidsrenteverhogingen van 1 procent of meer, een inflatiedaling van 1 procent in ontwikkelde economieën pas werd bereikt tussen ruwweg twee en vier jaar, aldus Arnott.
Nederlandse vermogensbeheerders blijven nuchter
Ook Nederlandse vermogensbeheerders zijn niet onder de indruk van een eventueel deflatiescenario. Volgens Han Dieperink, CIO van Auréus Vermogensbeheer, zal vooral in het eerste halfjaar de inflatie snel dalen waarna vervolgens ook de rente kan dalen. De situatie zal volgens Dieperink niet overslaan in deflatie.
‘Er is economisch geen enkel probleem. Het gaat eerder te goed met de economie. Het is maar de vraag of er een recessie komt in de VS, en de hoewel de Europese recessie waarschijnlijk diep zal zijn, is dat volledig het resultaat van geopolitieke factoren’, zegt Dieperink
‘Een diepe recessie gecombineerd met deflatie is vaak het gevolg van een situatie waarbij er voorheen te veel is geïnvesteerd, en dat is nu juist helemaal niet het geval. Je kan van alles zeggen over de Nederlandse (of de Amerikaanse) huizenmarkt, maar niet dat er te veel huizen zijn gebouwd. Er moet juist veel worden geïnvesteerd, door de energietransitie, door de globalisering, in verouderde infrastructuur, in corona herstelprogramma’s. Dat zijn allemaal investeringen die de economische groei relatief hoog houden. Daarbij hoort ook een wat hoger inflatieniveau’, zegt de CIO.
David van der Zande, directeur van vermogensbeheerder Stroeve Lemberger, gaat uit van een lagere inflatie in 2023. De vermogensbeheerder houdt rekening met een verdere normalisatie van de kapitaalmarktrentes, wat volgens hem betekent dat deze in 2023 zullen stabiliseren of slechts ‘licht hoger’ worden, zegt van der Zande.