Het is een misvatting te denken dat er een systeemrisico zou kunnen ontstaan doordat beleggers massaal in indextrackers stappen. Op dit moment is minder dan 18 procent van de wereldwijde aandelenmarkt in ETF’s en andere passieve producten belegd.
Op dat standpunt stelt BlackRock zich in een zojuist gepubliceerde Viewpoint ‘Index Investing Supports Vibrant Capital Markets’. De grootste asset manager in passieve producten ter wereld benadrukt dat deze producten slechts een beperkte rol spelen in het zetten van aandelenprijzen.
Kirst Kuipers, hoofd BlackRock ETF & Index Investments Nederland, zegt in een toelichting op het onderzoek dat men op dit moment geen enkele aanleiding heeft te veronderstellen dat passief beleggen systeemrisico’s geeft.
Van de wereldwijde marktkapitalisatie van aandelen (67.900 miljard dollar) wordt 57 procent in eigen beheer aangehouden door overheden, pensioenfondsen, verzekeraars, bedrijven en particulieren. Het overige wordt beheerd door externe asset managers waarvan circa 60 procent actief en 40 procent passief.
Kuipers zegt dat ETF’s zoveel gebruikt worden, omdat ze goedkoop zijn, liquide en transparant. In trackers wordt veel gehandeld, maar de ‘turnover’ van de onderliggende aandelen is met slechts 7 procent per jaar fors lager dan de 80 procent van actief beheerde fondsen.
BlackRock stelt in zijn rapport dat prijzen nog altijd worden gedreven door actieve managers, die maar liefst voor 22 keer zoveel handelen als de ‘beheerders’ van indexfondsen en trackers.
Portefeuilleconstructie stuwt passief
Kuipers wijst erop dat van de tegenstelling tussen passief en actief, waar pakweg 7 tot 5 jaar geleden nog op gewezen werd, geen sprake is. ‘Actieve managers gebruiken tegenwoordig heel vaak indexproducten om hun strategie uit te voeren.’
Dat past volgens de opstellers van het rapport ook in de trend dat er zowel bij brokers als adviseurs steeds meer aandacht is voor (de samenstelling van) portefeuilles in plaats van producten.
Aangezien deze adviseurs een fee vragen op basis van de totale portefeuille gebruiken ze building blocks met een lage kostenratio. Volgens het huis is de toenemende nadruk op de portefeuilleconstructie een belangrijke oorzaak van de groei van index-beleggen, naast de bekende underperformance van veel actieve strategieën en stijgende druk vanuit de regelgeving.
Kuipers erkent dat obligatie-ETF’s van relatief recente datum zijn. ‘Dat komt omdat het een compleet andere markt is dan aandelen. Het is over the counter, het is een intransparante markt met veel verschillende titels. Door de verscherpte wetgeving na de crisis van 2008, waardoor onder meer de rol van banken als market maker afnam, konden partijen als wij die markt ontsluiten voor onze klanten.’
Illiquide beleggingen
Hij stelt dat de ‘search for yield’ maakt dat nu ook de interesse voor illiquide beleggingen, zoals infrastructuur en hypotheekobligaties toeneemt. ‘Er zijn steeds meer beleggers die een groot stuk van hun portefeuille inrichten met standaardproducten en daarnaast selectief kiezen voor minder liquide asset classes.
Volgens Kuipers is BlackRock de tijd voorbij dat men de voorkeur had voor het één of voor het ander. ‘Wij proberen zo goed mogelijk mee te denken met de klant en zijn doelen en problemen te begrijpen. Daarover hebben we een dialoog en op basis daarvan adviseren wij bepaalde oplossingen. Dat kunnen we doen, omdat we een one-stop shop zijn met zowel actieve als passieve producten.’
BlackRock concludeert in zijn onderzoek dat als de prijsvorming op de beurzen zou worden verstoord door de groei van passieve producten en oplossingen, dit arbitragekansen creëert voor actieve beleggers en dus instroom in succesvolle actieve strategieën. Deze marktwerking houdt actief en passief met elkaar in balans, aldus het huis.