Nederlandse pensioenfondsen hebben moeite om te voldoen aan de steeds verdergaande eisen die gesteld worden aan hun beleggingen. Vooral op het gebied van de interactie met deelnemers, het formuleren van doelstellingen en het meten van impact schieten pensioenfondsen nog tekort.
Dit blijkt uit onderzoek van KPMG. Naar aanleiding van de verankering van ESG-eisen in wet- en regelgeving en de aandacht voor dit onderwerp vanuit de toezichthouder onderzocht de consultant de stand van zaken bij twaalf Nederlandse pensioenfondsen.
Hoewel pensioenfondsen verantwoord beleggen en het voldoen aan de wettelijke eisen op het gebied van ESG hoog op de agenda hebben staan, slagen de onderzochte fondsen er in beperkte mate in de huidige wetgeving volledig te volgen.
‘Zo worden deelnemers in beperkte mate geïnformeerd over de mate waarin milieu, sociale en governance aspecten worden meegenomen bij investeringsbeslissingen” zegt Leonie Jesse van KPMG Sustainability. Terwijl dit wel een belangrijke verplichting is die voortvloeit uit de Europese richtlijn IORP II.
Beleid zonder doelstellingen
Verantwoord beleggen is bij het merendeel van de pensioenfondsen onderdeel van de investment beliefs, maar uit het onderzoek blijkt ook dat ongeveer de helft van de pensioenfondsen geen doelstellingen koppelt aan hun beleid. De andere helft heeft langetermijndoelstellingen geformuleerd die gericht zijn op het verkleinen van de impact van de beleggingen op de maatschappij en het creëren van maatschappelijke meerwaarde.
Uitsluiting en engagement zijn nog altijd de veelgebruikte instrumenten voor de implementatie van het duurzaam beleggingsbeleid. De helft van de onderzochte fondsen geeft aan bepaalde sectoren of bedrijven uit te sluiten, zoals wapenproducenten.
Deze uitsluitingen worden vooral gedreven door wet- en regelgeving en de principiële overwegingen van bestuursleden. Dat laatste is enerzijds een goed signaal volgens Jesse omdat het betekent dat er bij het bestuur bewust aandacht is voor verantwoord beleggen. Anderzijds, acht zij het echter onwenselijk dat de principes van het bestuur centraal staan en niet de mening van de deelnemers.
Impact meten
Tot slot blijkt dat de methodes van het meten van de impact verschilt per fonds. ‘Een belangrijk aspect van verantwoord beleggen is het maatschappelijke rendement van de investeringen. Bijna alle pensioenfondsen geven aan de impact van hun investeringen te meten. Eén op de vier fondsen doet dit alleen via de output van activiteiten, zoals het aantal gevoerde engagements. Iets minder dan de helft meet waar mogelijk de impact, zoals CO2-afdruk en de besparingen die op schoon drinkwater worden gerealiseerd’, aldus Jesse.
Geen enkel fonds meet echter de impact van de beleggingsportefeuille op de directe omgeving. Naarmate ESG-kwesties, zoals klimaatverandering en mensenrechten, zichtbaarder en urgenter worden zullen de eisen die gesteld worden aan pensioenfondsen steeds hoger worden. Op basis van het onderzoek concludeert KPMG dat veel pensioenfondsen hierin nog flinke stappen moeten zetten.