De Europese Commissie komt opnieuw met een ambitieuze visie voor de Europese kapitaalmarkten. Maria Luís Albuquerque, de commissaris voor financiële diensten, belooft dat de Spaar- en Beleggingsunie ‘burgers meer macht geeft’ en investeringsdrempels verlaagt.
‘De uitdagingen vereisen gezamenlijke actie’, zei Albuquerque op een conferentie in Parijs van markttoezichthouder Esma vorige week. Brussel wil spaargedrag stimuleren en financiële kennis vergroten. Hoe dat precies moet gebeuren, blijft onduidelijk.
De kern van de strategie is dat Europeanen eenvoudiger vermogen kunnen opbouwen, bijvoorbeeld voor een huis, studie of pensioen. Albuquerque stelt dat de Commissie hen ‘betere en eenvoudigere toegang tot de kapitaalmarkten’ wil geven.
Fiscale prikkels: een illusie?
Een heikel punt is de rol van belastingvoordelen bij investeringen. Binnen de financiële sector klinkt steeds luider de roep om fiscale stimulansen.
‘We moeten het over pensioenen hebben, dat mag geen taboe zijn’, stelt Sandro Pierri, ceo van BNP Paribas Investment Partners en voorzitter van Efama, de Europese branchevereniging voor fonds- en vermogensbeheer.
Zonder belastingvoordelen, waarschuwt Pierri, zal het lastig worden om spaargeld naar de kapitaalmarkten te leiden. ‘We hebben belastingprikkels nodig die langetermijninvesteringen aanmoedigen.’
Belastingbeleid is en blijft een nationale aangelegenheid. Lidstaten zijn huiverig om hun fiscale autonomie op te geven, en Brussel krijgt die invloed niet zomaar. Hoewel sommige experts pleiten voor meer Europese coördinatie, lijkt fiscale harmonisatie voorlopig een illusie.
Marktfragmentatie: een hardnekkig probleem
Albuquerque was opvallend eerlijk over de versnippering van de Europese financiële markten. ‘We hebben nog steeds geen interne markt voor financiële diensten, en dat is een concurrentienadeel voor de EU’, gaf ze toe.
Brussel wil ‘protectionisme en renteniersgedrag’ aanpakken, zegt ze, maar de lidstaten beschermen hun eigen financiële sector met hand en tand. ‘We have seen this in too many corners already’, aldus Albuquerque.
Karel Lannoo, directeur van de Brusselse denktank CEPS, wijst op een pijnlijk verschil: Europese beleggingsfondsen zijn nog altijd duurder dan hun Amerikaanse concurrenten.‘Dat is een forse drempel voor particulieren om hun spaargeld te beleggen’, stelt hij.
Europa vs VS: meer kleinere fondsen, hogere kosten
Bron: CEPS/ECMI.
Esma: toenemende verantwoordelijkheden
Een herziening van het mandaat van toezichthouder Esma biedt mogelijk uitkomst. Nu nationale toezichthouders afzonderlijk capaciteit opbouwen voor nieuwe toezichtstaken, rijst de vraag of een gezamenlijke aanpak niet efficiënter is. Albuquerque hint erop dat meer Europese toezichtstaken naar Parijs kunnen verschuiven.
Voor belangrijke marktinfrastructuren die meerdere lidstaten bestrijken, is fragmentatie van toezicht onlogisch. Een geharmoniseerd toezichtmodel kan zorgen voor consistentere regulering en een gelijk speelveld binnen de Unie. Esma zou hierin een sleutelrol kunnen spelen, al ligt weerstand vanuit nationale toezichthouders op de loer.
Banken versus kapitaalmarkten
De Commissie wil de kapitaalmarkten nauwer verbinden met het bankwezen. Eerdere initiatieven strandden op politieke weerstand. Alleen op het gebied van securitisation heeft de EU de afgelopen voortgang geboekt, wat heeft geleid tot een toename van private kredietfondsen, met name in Luxemburg. Maar banken domineren nog altijd de Europese financieringsmarkt en laten die positie niet zomaar los.
De vraag is of de lidstaten nu wel bereid zijn verdere financiele integratie te steunen. ‘Wetgeving alleen is niet genoeg’, erkende Albuquerque. Ze pleitte voor ‘gezamenlijke verantwoordelijkheid’. ‘Ik moedig ons allemaal aan om de ambitie voor Europa te omarmen’, zei Albuquerque.