‘In potentie is de impact van transitiebeleggen groter dan duurzame bedrijven kopen’

Na ‘duurzaam beleggen’ en ‘impactbeleggen’, valt de term ‘transitiebeleggen’ steeds vaker. Een manier van de sector om afscheid te kunnen nemen van de steeds slechter renderende duurzame beleggingen? Of is investeren in bedrijven en sectoren die niet duurzaam zíjn, maar dat wel willen wórden een beter pad naar een duurzamere wereld?  

Transitiebeleggen verwijst naar investeringen in bedrijven en sectoren die bezig zijn met een verduurzamingsproces. Het doel is om kapitaal te verstrekken aan activiteiten die nog niet volledig groen zijn, maar wel de potentie hebben om dat te worden. 

In de eerste aflevering van een reeks interviews over transitiebeleggen vertelt hoofd duurzaamheid Dennis van der Putten van Cardano waarom hij positief tegen deze nieuwe categorie aankijkt. ‘In potentie is de impact van beleggen in transitie veel groter dan wanneer je de meest duurzame bedrijven koopt.’

Dennis van der Putten is geen onbekende als het gaat over duurzaamheid en regelgeving. Toen de gemoederen hoog opliepen rond de interpretaties van duurzaamheid bij de introductie van SFDR nam hij daar – toen nog namens het Nederlandse Actiam – een duidelijk standpunt over in: duurzame beleggers hebben eenduidige definities nodig. Dit keer gaat het gesprek over transitiebeleggen.

Hoe anders kijken jullie bij Cardano naar transitiebeleggen als beleggingscategorie vergeleken met impact of duurzaamheid? 
‘Iedere belegging beginnen we met onze standaardlijst. We kijken eerst naar de ethische gronden, daarna naar het management en vervolgens of een bedrijf past bij onze definitie van duurzaamheid. Een onderneming moet voor ons binnen de negen planetaire grenzen bewegen.

Bij transitiebeleggen heb je partijen die zich buiten die grenzen bewegen, maar wel de capaciteit hebben om uiteindelijk de overstap te maken naar die duurzame samenleving. Het assessment dat wij dan doen is: kunnen ze die transitie maken? Er zijn in totaal zeven langetermijndoelstellingen binnen zowel sociale als ecologische onderwerpen die we daarbij aanhouden. 

Onze targets en thema’s komen enerzijds overeen met wat in de EU-taxonomie is afgesproken. Anderzijds zijn dit ook volgens het World Economic Forum de grootste economische risico’s: niet snel genoeg adaptief zijn, klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, vervuiling van water. Door deze lens kijken we naar bedrijven en naar hun handelen: gaat het geld echt die kant op? Daarbij sluiten we op voorhand geen enkele sector volledig uit.’

In de herziening van SFDR is wellicht sprake van een aparte transitiecategorie, is dat een goed idee?
‘Ik denk dat het goed is dat we bedrijven de ruimte geven om de transitie te maken met sterk stewardship, scherpe doelstellingen en aantoonbaar gerapporteerde vooruitgang. Dit doe je door het huidige raamwerk te vervangen door een nieuwe opzet en daarbij ruimte te laten voor een nieuwe transitiecategorie. Het Verenigd Koninkrijk vind ik een mooi voorbeeld om te volgen, hun oplossing doet recht aan wat we gewoon nodig hebben. Mijn oproep daarbij is wel dat de inspanningsverplichting voor niet-duurzame beleggers hetzelfde zou moeten zijn. 

Ook moet duidelijk zijn wanneer voortgang goed genoeg is. Stel ik ben 0,01 procent minder CO₂ gaan uitstoten, mag ik dat dan scharen onder transitie? En wat zijn de grenzen? Bij de introductie van SFDR waren de richtlijnen nog meer open en werd het aan de markt gelaten om een uitleg te geven wat een artikel 9 of een artikel 8 product was. We hebben gezien waar dat toe geleid heeft.’  

Lopen we dat risico met transitiebeleggen ook? De term transitie-washing hoor je al af en toe vallen.
‘Zeker. Er is duiding nodig, wanneer is iets wel transitie en wanneer niet? De AFM doet wat handreikingen, maar heel hoog over. Vaak op portefeuilleniveau, terwijl je als belegger wordt aangesproken op individuele onderliggende beleggingen.’

Dat is ook een probleem bij emerging markets, daar voldoen bedrijven en vaak hele landen niet aan jullie basisvoorwaarden om er in te beleggen. Maar hoe komen die transities – die daar juist zo nodig zijn – dan op gang?
‘Dat is inderdaad lastig. Beleggers kijken met een westerse blik naar de wereld en zeggen: dit is onze norm en daar moet iedereen aan voldoen. Moet je dan zeggen: corruptie is in sommige landen misschien wel toegestaan als onderdeel van de economie? Daarnaast is geen enkel bedrijf ter wereld alleen maar duurzaam. Vestas heeft staal nodig, Tesla ook allerlei grondstoffen. Wij zijn voor emerging markets wel iets milder, bijvoorbeeld in het transitiepad als niet alle beleidsstukken helemaal zijn afgevinkt.’

Wat is een reden om in te stappen in transitiebeleggen? 
‘Binnen planetaire grenzen en binnen het sociaal fundament zijn er te weinig bedrijven om de hele wereld in haar behoefte te voorzien. Dus je hebt die middengroep die nu nog niet duurzaam is, nodig om überhaupt voor te bestaan. Dat is één. Ten tweede weten bedrijven dat ze een transitie door moeten maken, maar je kunt niet morgen ineens 180 graden anders gaan handelen. Dat is niet realistisch om te vragen. Wij willen die bedrijven helpen in die transitie, zolang ze aan langetermijn doelstellingen voldoen.’

Wat zijn de valkuilen? Een gebrek aan piketpaaltjes? 
‘Ja, dat is zeker een valkuil. Neem biodiversiteit, er is geen uniforme manier om dat meetbaar of inzichtelijk te maken. Dus hoe laat je voortgang zien? Ook bij onderwerpen als water is nog niet eens afgesproken hoe we dat gaan meten. Dus we hebben nu wel die principle adverse indicators, de pai’s, maar je kunt die niet compenseren met je positieve beleggingen, omdat er geen keerzijde is.’

Cardano kijkt ook vanuit een risicoperspectief naar transitie, hoe werkt dat? 
‘Tegen klanten als pensioenfondsen zeggen wij: kijk naar de lange termijn. Externaliteiten zijn nu niet ingeprijsd, de CO₂ prijs is nog veel te laag, ontbossing, vervuiling, het is allemaal gratis. Waardoor je eigenlijk korte termijnwinsten boekt terwijl je langetermijn systeemrisico’s loopt. Punt één is of je daar moreel aan wil bijdragen en punt twee is: wil je dat langetermijn financiële risico in je boek hebben? Langs die as proberen wij een discussie te voeren.

We hebben zelf iets gebouwd, dat heet Geospatial Risk Modeling. We willen niet wachten tot bedrijven zelf publiceren over hun beleid of uitstoot. Wij weten waar de assets zitten van bedrijven, vooral productielocaties maar ook hoofdkantoren. Met die data hebben we per onderwerp een zogenaamde viewmap gemaakt. Daarop zie je wat nu de grootste risico’s zijn op bijvoorbeeld waterschaarste of nieuwe orkanen. En als je dat weet, hier komt de P&L vandaan, dan kan je precies zien waar bedrijven exposed zijn. 

Het is een andere manier van kijken, waarmee we onszelf onafhankelijk proberen te maken van informatievoorziening door die bedrijven zelf of door dataproviders. En we krijgen nieuwe soorten risico’s in zicht die nog niet ingeprijsd zijn, waardoor we bedrijven anders kunnen waarderen en uiteindelijk anders kunnen gaan beleggen.’

Denk je dat transitiebeleggen geld kan sturen naar waar het nodig is, méér dan met impact of met sustainability?
‘Absoluut, omdat je daarmee recht doet aan de bijdrage die transitie levert aan de totale verduurzaming. Ik kan je vandaag de meest duurzame portefeuille aanbieden, maar wat is daarvan de impact op de echte economie? Beleggers doen nu vaak een papieren transitie, ze verkopen een vervuilend bedrijf en kopen een groen aandeel terug. Maar buiten is er niets veranderd. In potentie is de impact van transitie veel groter dan wanneer je de meest duurzame bedrijven koopt.