Beleggen in wijn, kunst, Lego, handtassen, whisky of violen. Op het eerste gezicht lijken de categorieën overeenkomsten te hebben: het zijn allemaal zaken waarvoor je een passie kunt hebben. Maar het grootste deel blijkt niet geschikt voor de professionele belegger, gepassioneerd of niet.
Wie tien jaar geleden een van de 350 Spiderman-poppetjes bemachtigde tijdens de dagelijkse loterij van San Diego Comic-Con, kan deze nu voor bijna 16.000 euro verkopen volgens BrickEconomy, een platform dat cijfers over de secundaire lego-markt bijhoudt en analyseert. De BrickEconomy 100 Index, die de prestaties van de top 100 Lego sets in de loop der tijd volgt, staat sinds het jaarbegin op meer dan 8 procent.
Lego is de passiebelegging met de kortste geschiedenis, vertelt Gertjan Verdickt. Voor het boek “Investeren in stijl” onderzocht de wetenschapper samen met econoom en financieel analist Jürgen Hanssens vanuit het oogpunt van de retailbelegger hoe je begint met passiebeleggen. En ook: of dat soort beleggingen een plaats kunnen hebben in een portefeuille en zo ja, voor welk bedrag dan.
Op de vraag welke beleggingen daarvan ook voor professionele beleggers geschikt zijn, antwoordt Verdickt dat Lego “not done” is, niet schaalbaar. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de meeste andere categorieën die hij onderzocht: handtassen, horloges, auto’s, violen. Wijn, whisky en kunst zijn dat wel, klinkt de conclusie. ‘Beide zijn grote markten, en vooral professioneel en liquide. Daar gaan grote bedragen in om en er worden zelfs fondsen van gemaakt.’
Passie, of toch investering
Een voorbeeld van zo’n fonds is dat van Cellar Investment Partners. Managing partner Eran Habets en general partner Kristian Nooitgedagt stellen in een gesprek over het onderwerp “wijn als passiebelegging” in de eerste plaats dat er een enórm verschil zit in de liquiditeit en marktomvang van de genoemde passiecategorieën. Ze zouden wijn eigenlijk niet onder dezelfde noemer willen scharen.
‘Lego, horloges, kunst: allemaal een one-off, whisky eigenlijk ook. Je koopt een fles en die houd je. Wijn wordt schaarser over tijd, vanwege de consumptie en houdbaarheid. Daarbij: wij zien wijn niet als passie, maar als een serieus, financieel gedreven product, met datagedreven onderbouwingen. Sommige klanten hebben heus wel een passie voor wijn, maar andere klanten zien het puur als investering.’
Verdickt ziet wijn als een soort bedrijfsobligatie: het heeft een vervaldag, er wordt een x-aantal stuks van één soort gemaakt.
Het feit dat er waardevermeerdering plaatsvindt in een alternatieve asset, wil niet zeggen dat het een goed beleggingsproduct is, verduidelijken ze. Habets maakt de vergelijking tussen iemand die een appartement voor zijn kind koopt als belegging en iemand die een vastgoedfonds ontwikkelt met daarin vijfhonderd appartementen. ‘Het is allebei vastgoed, maar onvergelijkbaar.’
Overeenkomst met bedrijfsobligatiemarkt
Verdickt ziet wijn als een soort bedrijfsobligatie: het heeft een vervaldag, er wordt een x-aantal stuks van één soort gemaakt. ‘Je hebt één bedrijf dat meerdere obligaties maakt en één huis dat meerdere wijnen maakt. Wijnen met een hogere rating hebben een hoger rendement. Dat maakt het interessant voor een belegger. Een fles wordt gemiddeld om de zes maanden verkocht.’
Inderdaad hebben meerdere single family offices wijn aan hun beleggingsportefeuille toegevoegd via een positie in het wijnfonds van Cellar Investment Partners. Weliswaar bestaat de grootste hoeveelheid klanten uit vermogende tot zeer vermogende individuen, maar de eerste professionele klanten zijn aangehaakt.
Goed voor de gemoedsrust
Het zijn niet enkel de ingewijden die het over wijn als belegging hebben. Beursstrateeg Philippe Gijsels van BNP Paribas Fortis zei onlangs op een eindejaarsevenement van de CFA Society Belgium dat een belegging in wijn of kunst gemoedsrust geeft bij hoge inflatie. ‘Veronderstel even een jaarlijkse inflatie van 4 procent. Tien opeenvolgende jaren van 4 procent inflatie komt in totaal neer op bijna 50 procent geldontwaarding. Dat betekent dat cash aanhouden een slechte strategie is. Je belegt dat beter in real assets, fysieke goederen waarvan de waarde meestijgt met de inflatie’, zei hij. ‘Dat geldt overigens ook voor professionelen: ik ben ervan overtuigd dat we voor de grootste stierenmarkt voor grondstoffen staan uit de geschiedenis.’
Gijsels noemt kunst een mogelijkheid, naast wijn. Habets en Nooitgedagt (foto) merken de interesse voor kunst eveneens. Een Europees single family office vroeg hen onlangs naar de “serieuze verschillen” tussen beleggen in wijn en in kunst. Verdickt ziet kunst ook als een prestige-belegging voor professionele beleggers. ‘Iets wat voor dat segment ook belangrijk is. Er gaan grote bedragen in om. En dat is geen probleem, maar je moet wel een lange horizon hebben, want het wordt weinig verhandeld.’
Het historisch rendement per wijnregio is verschillend, net als de volatiliteit ervan.
Kristian Nooitgedagt, Cellar Investment Partners
Hoewel kunst wel degelijk door professionele beleggers wordt ingezet - verschillende grootbanken hebben een private banking tak die actief is in de kunst - zijn exacte cijfers over waardeontwikkeling moeilijk te vinden. ‘Een van de grote problemen van de kunstmarkt’, beaamt Verdickt. Kunst wordt volgens de wetenschapper gemiddeld om de negen jaar verkocht, daardoor is het moeilijker rendementen berekenen. Er is geen liquiditeit en objectief de waarde bepalen is lastig.
Verdickt is het meest positief over wijn en whisky voor de professionele belegger, en stelt een maximale allocatie van 10 procent voor. Habets herkent de ‘gouden norm’ van 10 procent, maar stelt dat dit percentage bij de grotere vermogens hoger kan zijn. ‘Het is logischer om vast te stellen welk deel van het vermogen beschikbaar moet zijn om de komende tien jaar in allerlei behoeften te voorzien. Het restvermogen kun je vervolgens illiquide beleggen. Of dat nu private equity, vastgoed of bijvoorbeeld wijn is, laat ik in het midden.’
Prestaties in 2024
Terwijl de champagne bijna wordt ontkurkt, kijken beleggers in wijn terug op een wat minder smaakvol jaar. De Fine Wine 100 index met honderd meest verhandelde wijnen begon in de tweede helft van 2020 aan de laatste grote waardestijging, om na het hoogtepunt twee jaar geleden met 21 procent te dalen. Sinds oktober lijkt er wat stabilisering.
De afgelopen twee jaar zijn een trendbreuk met de periode daarvoor. Over een periode van twintig jaar, eindigend in 2020, haalde de Fine Wine 100 een hoger rendement dan de S&P500 en de Dow Jones, blijkt uit door Cellar Investment Partners verstrekte gegevens. De wijn-index haalde een gemiddeld rendement van 9 procent per jaar.
Het historisch rendement per wijnregio is verschillend, net als de volatiliteit ervan. Nooitgedagt: Bordeaux voeg je bijvoorbeeld toe voor stabiliteit, dat heeft een jaarlijks rendement van gemiddeld 8,5 procent met relatief lage volatiliteit, berekend voor de periode 2000 tot 2020. Bourgogne heeft een gemiddelde return van bijna 19 procent, maar is ook schaarser en een lastiger te begrijpen markt. Champagne heeft historisch een rendement van 18,6 procent en wordt over het algemeen vaak gedronken: goed voor de schaarste en prijsontwikkeling.’
Habets: ‘Voor luxegoederen in brede zin geldt dat prijzen in corona-tijd fors gestegen zijn. Dat is even zo gebleven, maar door de inflatie en de opgelopen rente zie je dat prijzen zijn gecorrigeerd. In wijn, maar ook in kunst, horloges en whisky zijn de prijzen wat teruggelopen de afgelopen twee jaar.
In het Art Basel en UBS Survey of Global Collecting 2024 stelt cultuureconoom Dr. Clare McAndrew dat de uitgaven aan kunst in de eerste helft van 2024 tekenen toonden van stabilisatie. 91 procent van de high networth individuals gaf aan optimistisch te zijn over de prestaties van de wereldwijde kunstmarkt in de komende zes maanden. Een stijging ten opzichte van 77 procent aan het einde van 2023. De mediane uitgaven aan kunst en antiek door de HNWIs in de eerste helft van dit jaar bedroegen 25.555 dollar. Dat zou een stabiel jaarlijks patroon zijn als dit zich heeft voortgezet in de tweede jaarhelft van 2024.