De mijnbouwsector zit al vijf jaar lang in een hoek waar harde klappen vallen. Of nu het moment is aangebroken om weer in te stappen valt volgens sommigen echter nog te bezien.
De aanhoudende vraag vanuit China zorgde in het eerste decennium van deze eeuw voor een supercyclus in grondstoffen. Mijnbouwbedrijven als BHP Billiton en Rio Tinto groeiden uit tot reuzen die miljarden winst maakten.
Maar sinds de Chinese draak wat vermoeid lijkt te raken, en de economie in plaats van op investeringen meer op consumptie en de dienstensector is gaan steunen, is de vraag naar grondstoffen afgezwakt. Dat gebeurde op een moment dat de mijnbouwers juist fors geïnvesteerd hadden in de uitbreiding van hun capaciteit.
Het gevolg: een enorme ‘mismatch’ tussen vraag en aanbod waardoor de prijzen van grondstoffen een duikvlucht maakten. Vooral afgelopen jaar ging het hard. Voor een ton ijzererts bijvoorbeeld werd in 2015 gemiddeld 55,5 dollar betaald, wat 42 procent minder is dan in 2014. Eind 2015 zakte de prijs zelfs even onder de 40 dollar.
Anglo American, Glencore, BHP, Vale, stuk voor stuk rapporteerden ze de voorbije weken monsterverliezen. Daarnaast werden er enorme afschrijvingen, verkopen van assets, banenverliezen en verlagingen van de kosten, kapitaaluitgaven en dividend aangekondigd.
Dat laatste zou als een positief signaal opgevat kunnen worden. Het besef lijkt door te dringen dat de lagere prijzen geen tijdelijke dip zijn maar eerder blijvend van aard. Zo verlaagde BHP in februari voor het eerst in vijftien jaar haar interimdividend met 74 procent.
De immense prijsdruk werkte ook door op de koersontwikkeling van de MSCI ACWI Metals & Mining Index: deze daalde afgelopen jaar met bijna 40 procent, waar de brede MSCI All Countries Index slechts met 2,36 procent daalde. De iShares MSCI Global Metals & Mining Products die deze subindex volgt, behaalde op 21 januari een dieptepunt met een twaalfmaandsverlies van 52,13 procent. Maar sindsdien is van enig herstel sprake. De ETF staat nu nog op een ytd-verlies van 0,39 procent.
‘Ze lopen achter de feiten aan’
Peter Garnry, hoofd aandelenstrategie Saxo Bank, is daar niet van overtuigd. ‘Mijnbouwers hebben sinds de neergang in China in 2011 al herhaaldelijk laten zien dat ze achter de feiten aan lopen’, zegt hij tegen Fondsnieuws.
Hij maakt de vergelijking met de financiële sector die uit haar voegen barstte tot de financiële crisis in 2008. ‘Het hele verdienmodel in de mijnbouw is gebaseerd op leverage waarbij nieuwe projecten ook nog eens met leningen in dollars zijn gefinancierd. Nu de prijzen van eigenlijk alle grondstoffen zijn gekelderd, hebben ze het aanbod daar niet tijdig op aangepast met alle gevolgen van dien.’
Opmerkelijk is het daarom dat in februari enkele van de grootste stijgers op de beurzen juist aandelen van mijnbouwbedrijven waren. Anglo American en Glencore gingen respectievelijk met 73 en 49 procent omhoog, koperproducent Fresnillo steeg 39 procent en Rio Tinto won 11 procent.
BlackRock World Mining Fund
Binnen het BlackRock World Mining Fund (D2 USD) - een van de weinige fondsen die zich puur op deze sector richten - vertaalde de opleving zich afgelopen maand in een positief rendement van ruim 20 procent. Year to date is er nu sprake van een winst van 10,55 procent waarmee het binnen de FN Universe alleen het BlackRock World Gold Fund (D2 USD) voor moet laten gaan met een winst van 30,68 procent.
Op vijfjaarsbasis bedraagt het geannualiseerde verlies voor het Mining Fund overigens nog altijd 18,74 procent. Alleen het Global Energy fonds van Schroders heeft het in absolute zin over diezelfde periode nog slechter gedaan (-19,61 procent). Bekijk hier de performance van een passieve concurrent van het Mining Fund.
Strateeg Martin Arnold van ETF Securities stelt in een wekelijkse update dat de cyclische grondstoffen rallyen, maar dat beleggers voorzichtig blijven. ‘Hoewel er de eerste tekenen zijn van een matiging van de marktturbulentie, blijven beleggers heel erg defensief.’ Dat is terug te zien in de geldstromen naar de specifieke grondstoffen-ETF’s; vrijwel alle instroom is vooral goudtrackers.
Discount
Garnry begrijpt die beleggers wel. ‘Wat waarderingen betreft lijken aandelen van mijnbouwers aantrekkelijk. Maar nergens ter wereld is de economie echt booming. Ook de waarderingen van financials leken na de financiële crisis goedkoop op basis van hun koersboekwaarde. Maar vooral in Europa handelen ze als gevolg van het onzekere klimaat nog altijd tegen een forse discount.’
Om de veranderingen in de grondstoffenmarkt verder in perspectief te plaatsen merkt hij op dat voordat de supercyclus aanbrak in 2003 de grondstoffenprijzen binnen een zeer nauwe bandbreedte bewogen. ‘In dat opzicht was de periode tot 2011 dus zeer uniek. Onze boodschap is dan ook dat er enorme veranderingen gaande zijn in de mijnbouwsector (en de energiesector) en dat er wel betere sectoren zijn voor beleggers om in te beleggen.’
Lees ook op Fondsnieuws: