De wereldwijde zorgen om de stabiliteit van Deutsche Bank zaaien andermaal twijfel over Europese bankaandelen. Door slechte leningen, megaboetes en vraagtekens over verdienmodellen staan de waarderingen in deze sector weer ter discussie.
Begin dit jaar richtten de zorgen zich eerst op de Italiaanse banken. Maar niet snel daarna kwam de soliditeit van andere banken op het continent ter discussie te staan.
Italië
Voor wat betreft Italië zijn de problemen rond Banca Monte dei Paschi di Siena niet van vandaag of gisteren. De ‘oudste bank ter wereld’ — waarin ook oud-ABN Amro-brokstuk Antonveneta is opgegaan — zeult nog immer een ondefinieerbare, slechte leningenportefeuille met zich mee.
De Italiaanse overheid wilde de helpende hand reiken, maar trok deze onder druk van andere eurolanden terug. Deze landen wezen de Italianen er fijntjes op dat eerst afgeschreven dient te worden op aandelen en obligaties, voordat staatssteun kan worden toegediend.
Dat ligt echter uiterst gevoelig in Italië, waar kleine spaarders juist waren aangezet om te beleggen in dit soort effecten. Hen laten bloeden, zou politieke zelfmoord voor primier Matteo Renzi zijn - vooral nu voor december een referendum is uitgeschreven, waaraan hij zijn lot verbonden heeft.
Banca Monte dei Paschi di Siena moet naar schatting 5 miljard euro ophalen om de buffers op orde te brengen. Het gerucht gaat dat hiervoor een investeerder uit het Midden-Oosten in beeld is.
Duitsland
Tegelijkertijd hebben zich inmiddels ook donkere wolken samengetrokken boven Deutsche Bank. Begin dit jaar werd duidelijk dat het model van de ‘universele bank’ op springen staat — iets waar andere bankconglomeraten al jaren eerder achter zijn gekomen. Harde reorganisaties werden afgekondigd door het hoofdkantoor in Frankfurt am Main (foto).
Maar het was de mogelijke megaboete van Amerikaanse toezichthouders voor de rol van Deutsche in de sub-prime crisis die pas echt als een bliksemschicht insloeg bij beleggers. Er werd in dit verband een boetebedrag genoemd van 14 miljard dollar.
Tot overmaat van ramp dienden zich onderwijl al weer nieuwe schandalen voor Duitslands grootste bank aan. Italië — dat eerder van Duitse politici de eigen banken niet mocht steunen — beticht Deutsche van marktmanipulatie.
Rusland
Ook krijgt Deutsche Bank het verwijt dat zij het niet erg nauw heeft genomen met het handelsembargo tegen Rusland. Miljarden aan ‘spiegeltransacties’ in aandelen kunnen worden aangemerkt als pure witwasconstructie.
De boetes — nog los van andere mogelijke straffen — zouden een aanzienlijke hap uit het eigen vermogen van de bank nemen. Enkele Amerikaanse hedgefondsen besloten uit voorzorg geen zaken meer te doen met Deutsche, dat tevens een van de grootste derivatenhandelaren ter wereld is en door het IMF in een rapport van deze zomer als ‘wereldwijde systeembank’ wordt aangemerkt.
De markten speculeren onderwijl op verschillende scenario’s: een snelle verkoop van de asset manager, een aandelenemissie, het afsplitsen van een ‘bad bank’ naar de overheid.
Deutsche Bank als systembank: Spin in web
Bron: IMF.
Nederland
In een analyse van de risico’s voor de financiële stabiliteit, merkte De Nederlandsche Bank (DNB) deze week vooral de Zuid-Europese banken aan als meest acute dreiging. DNB wees hierbij op de inefficiënte insolventiewetgeving in Zuid-Europa, die het probleem van de slechte leningen verergert.
Daarentegen hebben de Duitse banken volgens DNB geen acuut problemen met solvabiliteit of liquiditeit, maar wel met hun winstgevendheid. Met andere woorden, de Nederlandse toezichthouder ziet Deutsche niet omvallen.
De druk op de rentemarges, nog altijd de grootste inkomstenbron voor banken, raakt echter niet alleen banken in Duitsland, maar alle Europese banken.
Dividend discount
Voor beleggers is het moeilijk om een inschatting te maken van de toekomstige kasstromen van alle activa op de balansen van banken. De standaard discounted cashflow (DCF) methode om tot een waardering te komen, is daarom niet bruikbaar.
Het alternatief is de methode van het dividend discount model (DDM). Dit is gebaseerd op de aanname dat de koers van het aandeel de som moet zijn van de verdisconteerde toekomstige dividendbetalingen.
Ook analisten van Goldman Sachs kijken op deze wijze naar de sector. In een recent rapport concludeert de Amerikaanse zakenbank dat ondanks de margedruk het dividend dat de Europese banken uitkeren nog behoorlijk hoog is.
Zo bieden banken als ING, KBC en BNP Paribas een dividendrendement van rond de 6 procent. De spread tussen het dividendrendement van Europese banken en de 10-jaars kapitaalmarktrente is opgelopen tot 5,2 procent, tegen 2,8 procent gemiddeld.
Beleggers kunnen er volgens Goldman allerminst gerust op zijn dat de banken hun dividend op peil weten te houden. Voor banken als Nordea en HSBC achten de analisten de kans klein dat het dividend op het huidige niveau gehandhaafd kan blijven.
Maar voor de overige banken zien de Amerikanen de koersdruk vooral als een kwestie van gebrek aan vertrouwen. Ook onder bijvoorbeeld Nederlandse consumenten is dat nog altijd zeer laag in de sector.
Fondsenallocatie
Voor sectorfondsen die beleggen in financials is de onder- of overweging van Europa en banken dit jaar doorslaggevend geweest voor het rendement.
Zowel Paul Vrouwes van het NN Financials Fund als Patrick Lemmens van Robeco New World Financial Equities zeiden onlangs tegen Fondsnieuws dat ze terughoudend blijven met Europese banken.