De discussie tussen actief en passief beleggen wordt intensief gevoerd. Hierbij hebben zowel actieve managers als passieve beleggers een belang en zijn ze niet bang om met selectieve informatie de markt te bestoken, aldus FN kennisexpert Jasper Haak.
Hierbij is het volgens hem aan de media die hierover publiceren om kritisch te kijken naar de belangen en naar de inhoud van het onderzoek.
‘Recent stond er een artikel in het Financieele Dagblad over de achterblijvende resultaten van beleggingsfondsen. Hierbij worden de resultaten van een jaarlijks onderzoek van S&P Dow Jones Indices getoond.
Dit onderzoek vergelijkt het rendement van twintig beleggingsfondsen die alleen in Nederlandse aandelen beleggen met het rendement van de S&P Netherlands Broad Market Index. Hierbij worden de uitkomsten gebruikt om actief beleggen ter discussie te stellen. De berichtgeving over dit onderzoek laat zien dat onderzoeken van partijen die belangen hebben in een discussie extra kritisch moeten worden bekeken. Ook met dit onderzoek is het één en ander mis.
Index als benchmark
Allereerst is het niet goed om actief beheerde beleggingsfondsen uitsluitend af te rekenen ten opzichte van een index. Een index kan niet gekocht worden en de in het onderzoek gebruikte index al helemaal niet. Het is beter om deze beleggingsfondsen te vergelijken met passief beleggende equivalenten.
ETF’s of indexfondsen zijn wel verkrijgbaar voor particuliere beleggers en zijn daardoor een betere graadmeter voor actief beheerde beleggingsfondsen. Dan blijkt dat actieve beleggingsfondsen in Nederlandse aandelen gemiddeld genomen beter presteren dan passieve beleggingsfondsen in Nederlandse aandelen. Overigens bleef het rendement van alle beschikbare passieve beleggingsfondsen in Nederlandse aandelen achter bij de genoemde index.
Als er toch wordt gekozen voor een index, dan is het handig om als graadmeter een marktconforme en veelgebruikte index te nemen die ook door de onderzochte beleggingsfondsen gebruikt wordt. De S&P Netherlands Broad Market Index is dit zeer zeker niet aangezien geen van de beleggingsfondsen in Nederlandse aandelen deze index gebruikt.
Beleggingsfondsen die in Nederlandse aandelen beleggen gebruiken over het algemeen de Euronext AEX of Euronext AMX index of een combinatie hiervan. Deze indices zijn voor de Nederlandse beleggers veel beter herkenbaar.
Tussen de indices zijn er significante verschillen. Zo neemt de S&P Netherlands Broad Market Index het aandeel Royal Dutch Shell niet mee aangezien het geclassificeerd wordt als Brits aandeel, terwijl het aandeel wel onderdeel uitmaakt van de Euronext AEX Index.
Gezien het grote gewicht van Royal Dutch Shell in de Euronext AEX Index heeft dit een flinke impact. De achterblijvende rendementen over de afgelopen jaren van energieaandelen zoals Royal Dutch Shell zorgt voor een lager rendement van de Euronext AEX index ten opzichte van de S&P Netherlands Broad Market Index. Hierdoor bleek de S&P Netherlands Broad Market Index dus moeilijker te verslaan voor beleggingsfondsen die wel in Royal Dutch Shell belegden.
Appels en peren
Daarnaast worden er appels met peren vergeleken. Er zijn niet veel beleggingsfondsen die in Nederlandse aandelen beleggen. In het artikel wordt er over twintig beleggingsfondsen gesproken terwijl er later in het artikel over acht beleggingsfondsen wordt gesproken. Na uitvoerige controles vinden we geen twintig actief beheerde beleggingsfondsen die in Nederlandse aandelen beleggen (zelfs niet als we unit linked beleggingsfondsen meenemen), maar wel meer dan acht.
Een aantal van de beleggingsfondsen van de onderzochte beleggingsfondsen belegt in Nederlandse small- of microcap-aandelen. Dit zijn aandelen van kleinere Nederlandse bedrijven. Deze hebben een ander risicoprofiel dan aandelen van grotere Nederlandse bedrijven.
Daarmee kunnen rendementen van deze beleggingsfondsen van asset managers zoals Add Value Fund Management, Kempen Capital Management en Teslin Capital Management niet zomaar worden vergeleken met S&P Netherlands Broad Market Index, die voornamelijk bestaat uit de aandelen van de grootste Nederlandse bedrijven.
Indien de prestaties van deze beleggingsfondsen moeten worden beoordeeld dan kan er het beste worden gekeken naar de absolute rendementen over een langere periode aangezien er geen passieve evenknieën zijn (alleen de Think AMX ETF komt in de buurt). Als er dan toch een index gebruikt moet worden dan is de Euronext ASCX Index een veel betere maatstaf dan de S&P Netherlands Broad Market Index.
Relevantie
Nederlandse particuliere beleggers beleggen amper nog in beleggingsfondsen die alleen in Nederlandse aandelen beleggen. Conform ons periodiek onderzoek was dit 1,9 procent medio 2017. Dit maakt de relevantie van dit onderzoek met als aandachtsgebied beleggingsfondsen die alleen in Nederlandse aandelen beleggen als proxy voor actief fondsbeleggend Nederland zeer gering.
Onderzoeken naar categorieën zoals wereldwijde aandelen of Europese obligaties zijn veel belangrijker. Echter, ook hier blijft de uitdaging om vast te stellen wat als benchmark gebruikt moet worden. Equivalente passieve beleggingsfondsen, de specifieke benchmark van het actieve beleggingsfonds of een uniforme marktconforme index zijn alle drie mogelijkheden met sterke voor- en nadelen.
Samenvattend: Zowel het onderzoek door S&P Dow Jones Indices als de interpretatie van dit onderzoek laat nogal wat te wensen over. De conclusie dat de rendementen van actieve beleggingsfondsen achterblijven kan niet zonder meer getrokken worden. Passieve equivalenten zijn niet zonder meer een beter alternatief. Daarnaast is de relevantie van dit onderzoek zeer beperkt voor de doorsnee particuliere belegger.’
Jasper Haak is mede-oprichter van AF Advisors, een in Rotterdam gevestigde consultant in beleggingsoplossingen en research ten behoeve van asset managers en andere financiële instellingen.
Haak deelt op structurele basis met Fondsnieuws-lezers zijn kennis op het gebied van markt- en productontwikkeling. Wilt u meer bijdragen van onze FN Kennisexperts lezen, klik dan hier.