Duurzame fondsen zijn de laatste jaren als zoete broodjes over de toonbank gegaan. Niet verwonderlijk dat veel fondshuizen hun fondsen graag als Article 8 of 9 geclassificeerd zien onder de SFDR. Dat zijn immers de fondsen waarbij duurzaamheidscriteria een rol in het beleggingsproces spelen. We geven een overzicht van de meest populaire aandelenfondsen binnen deze groep over de afgelopen twaalf maanden.
Europa heeft de afgelopen jaren een consistente groei gezien in het vermogen van duurzame fondsen, meer recent onder meer door de Sustainable Financial Disclosure Regulation van de EU, kortweg SFDR. Deze regelgeving werd in december 2019 geïntroduceerd.
De SFDR deelt het beleggingslandschap op in drie groepen al naar gelang de duurzaamheidsdoelstellingen van de producten en de niveaus van vereisten voor het openbaar maken van informatie gerelateerd aan duurzaamheid. Fondsen die worden geclassificeerd als Article 9 hebben duurzaam beleggen als doel en kunnen daarmee ook wel worden aangeduid als donkergroene fondsen.
Daarentegen hebben Article 8 fondsen slechts tot doel ecologische of sociale aspecten te bevorderen en zijn ze dus eerder lichtgroen. Tot slot zijn er nog de Article 6 fondsen waaronder alle andere fondsen vallen die geen specifieke of expliciete duurzaamheidsdoelstelling hebben.
Geen duurzaamheidspredikaat
De SFDR is niet bedoeld als duurzaamheidspredikaat, maar menig vermogenbeheerder zal haar best gedaan hebben om de fondsen te classificeren als Article 8 of 9. Immers, duurzaamheid stond volop in de belangstelling van beleggers en er stroomden grote sommen geld naar dergelijke fondsen. Per eind 2021, bedroeg het totale vermogen in Article 8 en 9 fondsen niet minder dan 4 biljoen euro, oftewel ruim 42 procent van de totale Europese fondsenmarkt was geclassificeerd als een fonds waarbij duurzaamheidscriteria een rol spelen.
Hoewel er in het eerste kwartaal van 2022 nog altijd sprake was van een instroom, was deze minder spectaculair dan in 2021. Het Europese universum van duurzame fondsen trok circa 74 miljard euro aan, een daling van 37 procent ten opzichte van de instroom van 118 miljard euro in het vierde kwartaal van 2021. Dit was een van de grootste dalingen van de instroom die duurzame fondsen in de afgelopen drie jaar hebben meegemaakt.
Net als de impact van de COVID-19-pandemie begin 2020, heeft de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022 geleid tot verhoogde onzekerheid en volatiliteit op de financiële markten. Een economische achtergrond van hoge inflatie en het vooruitzicht van agressieve renteverhogingen hebben de bezorgdheid onder beleggers vergroot, wat heeft geleid tot een vertraging van nieuw geld in zowel conventionele als duurzame fondsen. Hoewel het vermogen in Europese duurzame fondsen een daling van 4 procent ten opzichte van december 2021 liet zien, kromp het totale Europese fondsenuniversum met meer dan 7 procent. Dat wijst erop dat het vermogen van duurzame fondsen veerkrachtiger was dan voor hun conventionele tegenhangers.
De top-5 van deze week geeft een overzicht van de aandelenfondsen die zijn geclassifiseerd als Article 8 of 9 (waarvan een distributievergoedingvrije aandelenklasse beschikbaar is in Nederland) gerangschikt op basis van de instroom over het afgelopen jaar tot en met eind mei 2022, ongeacht de Morningstar categorie.
Top 5: Fundsmith Equity aan kop
Op de eerste plaats staat het Fundsmith Equity van de vermaarde Britse belegger Terry Smith (foto). Het fonds heeft een Morningstar Analyst Rating van Gold, oftewel het hoogst haalbare predikaat. Zijn benadering staat vooral bekend om de strikte focus op het vinden van kwaliteitsbedrijven die hij vervolgens bij voorkeur voor altijd in de portefeuille wil houden.
Hoewel het fonds is geclassificeerd als Article 8, lijkt duurzaamheid niet of nauwelijks een rol te spelen in het beleggingsproces van het fonds. Het ontvangt daarom ook slechts een Low rating voor de Morningstar ESG Commitment Level. Morningstar gaf daarbij aan dat dergelijke benaderingen “gerechtvaardigde zorgen hebben gewekt over greenwashing onder vermogensbeheerders “. Een uitspraak waar Fundsmith het niet mee eens was. De controverse hield beleggers in ieder geval niet tegen om meer van hun geld aan Smith toe te vertrouwen. Het fonds verwelkomde 2,4 miljard euro aan instroom over de afgelopen 12 maanden, hetgeen het fondsvermogen boven de 8 miljard euro tilde.
Op de tweede plaats staat iShares MSCI EM SRI ETF. De tracker volgde tot en met november 2019 de MSCI EM SRI Index, maar iShares wijzigde die daarna in de MSCI EM SRI Select Reduced Fossil Fuel index. MSCI maakt bij het samenstellen van de index gebruik van een best-in-class ESG-aandelenselectieproces.
Daarbij wordt gekeken naar bedrijven die het best presteren op onder andere ESG-risicobeheer, zakelijke controverses en gegevens over klimaatverandering. Daarnaast worden een aantal industrieën uitgesloten, waaronder wapens, kernwapens, tabak, alcohol, gokken, entertainment voor volwassenen, kernenergie en genetisch gemodificeerde organismen. Tot slot, worden bedrijven die betrokken zijn bij de winning van fossiele brandstoffen niet in de index opgenomen. Het fondsvermogen bedroeg per eind april 2022 3,8 miljard euro met name dankzij een forse instroom van 2,1 miljard euro over de laatste 12 maanden.
De laagste trede op het podium is voor CSIF (Lux) Equity Emerging Markets ESG Blue dat inmiddels een fondsvermogen heeft van 3,6 miljard euro. De instroom over het afgelopen jaar bedroeg net geen 2 miljard euro. Het indexfonds van Credit Suisse volgt de MSCI Emerging Markets ESG Leaders index, welke bestaat uit bedrijven die goed presteren op het gebied van milieu, maatschappij en goed bestuur (ESG) in vergelijking met gelijkwaardige ondernemingen.
Ronald van Genderen is senior manager research analist bij Morningstar. Morningstar analyseert en beoordeelt beleggingsfondsen op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Morningstar is één van de kennispartners van Investment Officer en rangschikt wekelijks vijf beleggingsfondsen of aanbieders.