Terwijl obligatiefondsen, opkomende markten en passieve fondsen in de eerste jaarhelft van 2023 volop in de belangstelling van beleggers stonden, waren er ook beleggingscategorieën die uit de gratie raakten. Beleggers keerden zich af van allocatiefondsen, gingen op zoek naar alternatieven voor liquid alternatives, terwijl valuefondsen weer weg zijn van teruggeweest.
De eerste zes maanden van 2023 waren allocatiefondsen ongunstig gezind. De asset class zag bijna 22 miljard euro aan beleggersgeld wegvloeien. Hoewel dat op een totaal belegd vermogen van om en nabij 1.600 miljard niet voor een aardverschuiving zorgt, noteerde de asset class in absolute getallen de grootste uitstroom.
Onderliggend geeft de uitstroom uit multi-assetfondsen bovendien enige reden tot zorg. De totale uitstroom van bijna 22 miljard euro bezorgt de asset class namelijk de slechtste start van een kalenderjaar in de afgelopen vijftien jaar. Van de zestig kwartalen sinds medio 2008 zijn er veertien kwartalen geweest waarin beleggers geld onttrokken uit mixfondsen. De asset class rapporteert nu voor het vierde achtereenvolgende kwartaal uitstroom, een evenaring van de slechtste reeks die de allocatiefondsen in 2009 neerzetten.
Daarmee loopt de populariteit van multi-assetfondsen terug, wat niet los gezien kan worden van de moeite die deze strategieën hebben om hun benchmark te verslaan. Hoewel markttiming, effectenselectie en allocatiekeuzes een belangrijke rol spelen in de mate van succes voor actief beheerde mixfondsen, concludeerden mijn collega’s Matias Möttölä en Thomas De fauw recent in hun onderzoek naar multi-asset fondsen dat het potentieel van deze strategieën sterk wordt beperkt door hun kostenniveau. Dat heeft er mede voor gezorgd dat bijvoorbeeld het gemiddelde neutrale mixfonds in de desbetreffende wereldwijde Morningstar categorie maar liefst 2,54 procentpunten op jaarbasis achterbleef bij de Morningstar Euro Moderate Global Target Allocation index over de afgelopen tien jaar tot eind vorig jaar.
Teloorgang voormalig boegbeeld Abrdn
Onder druk staat eveneens de belangstelling van beleggers voor liquide alternatieve strategieën. De asset class die een brede waaier aan beleggingsstrategieën vertegenwoordigt, heeft nu al veertien maanden achtereen een uitstroom moeten rapporteren. Daarmee lijkt de neergang die alternatieve strategieën sinds 2018 plaagt en kortstondig werd onderbroken door instroom in 2021, te continueren.
De teloorgang van de Abrdn Global Absolute Return Strategy symboliseert de moeilijkheden waarmee de categorie kampt. GARS, het voormalige boegbeeld van alternatieve beleggingsfondsen en eens de grootste absolute return beleggingsstrategie van Europa met een beheerd vermogen dat de 30 miljard euro ruim oversteeg, moet na een reeks van teleurstellende resultaten noodgedwongen de deuren sluiten. Na jaren van succes onder GARS-architect Euan Munro raakte het vlaggenschip stuurloos en konden veranderingen in zowel beleggingsproces als wisselingen in het beheerteam niet voorkomen dat Abrdn vorige maand aankondigde de stekker uit de eens zo vermaarde beleggingsstrategie te trekken.
Waarde delft wéér onderspit
De belangstelling van beleggers voor een andere beleggingsstijl waarvoor de zon sinds eind 2020 eindelijk leek door te breken is met het aanbreken van 2023 wat naar de achtergrond verdrongen. Zowel Amerikaanse als Europese large-cap waardecategorieën zien de interesse van beleggers afnemen. Een uitstroom van 6,4 miljard euro voor Amerikaanse waardeaandelen resulteert in een organische krimp van 15 procent, terwijl de 2,5 miljard euro die beleggers onttrokken uit Europese waardeaandelen overeenkomt met een organische krimp van bijna 11 procent.
Kijkende naar absolute fondsstromen, dan valt ook op dat beleggers nog steeds weinig heil zien in aandelen uit het Verenigd Koninkrijk. De large-cap categorie noteerde een uitstroom van bijna 10 miljard euro in het lopende jaar, terwijl ook de dividendcategorie met een uitstroom van 3,5 miljard euro tot de prominentere verliezers behoort. Dat het gebrek aan vertrouwen in de aandelenmarkt van het Verenigd Koninkrijk hardnekkig is, blijkt ook uit de fondsstromen: sinds juni 2020 zijn er slechts twee maanden geweest waarin beleggers per saldo vermogen alloceerden naar de lokale large-cap aandelenfondsen.
Als we kijken naar de asset managers die het meest zijn geraakt door de huidige trends in de fondsstromen, dan komen we tot de volgende top 5 op basis van netto uitstroom over de eerste jaarhelft van 2023 waarbij we zowel de uitstroom in Europese actieve als passieve fondsen in ogenschouw nemen.
Grootste pijn voor Credit Suisse
De netto uitstroom voor beleggingsfondsen van Credit Suisse is met 9 miljard euro het grootst geweest in het lopende jaar. De Zwitserse bank werd in een hectisch weekend in maart als gevolg van een ernstige vertrouwensbreuk en na bemiddeling van de Zwitserse toezichthouder van de ondergang gered door een samenvoeging met concurrent UBS. Of de gerealiseerde uitstroom direct verband houdt met deze omstandigheden is moeilijk aan te tonen, maar de netto uitstroom van 4,6 miljard euro in maart 2023 is de grootste maandelijkse uitstroom geweest die het fondshuis te verwerken heeft gekregen in de afgelopen vijftien jaar, terwijl de negatieve fondsstroombalans van 2,3 miljard euro in juni 2023 eveneens in de top-10 staat. Onder de fondsen die de hoogste uitstroom rapporteerden zijn veel obligatiefondsen te vinden, variërend van staatsobligatiestrategieën tot emerging markets corporate bond fondsen.
Royal London verloor ruim 8 miljard euro aan beleggersgeld, ongeveer 10 procent van het totaal beheerde vermogen, en staat daarmee op de tweede plaats. De maand maart bleek voor het fondshuis een dramatische te zijn, waarbij het Royal London US Equity Tilt fonds het leeuwendeel van de uitstroom te verwerken kreeg, namelijk 7,5 miljard euro. Ook de Japanse aandelenstrategie zag meer dan 70 procent van het beheerde vermogen wegstromen in de maand maart. De UK core equity strategie ten slotte behoorde ook tot de verliezers in het fondsaanbod van de asset manager, waarbij ruim 1,3 miljard euro aan vermogen werd onttrokken door beleggers in het tweede kwartaal.
Groeispecialist Baillie Gifford heeft zich nog niet kunnen herpakken nadat het na een periode van sterke instroom ten tijde van de coronapandemie vanaf januari 2022 in iedere maand beleggers vermogen zag onttrekken aan het fondsengamma. Het resulteert in de eerste zes maanden van 2023 in een uitstroom van ruim 4 miljard euro. De allocatiefondsen van het fondshuis zagen bijna 1,2 miljard euro aan vermogen wegvloeien, terwijl de aandelentak bijna 2,8 miljard euro aan uitstroom te verwerken kreeg.
Jeffrey Schumacher is director manager research bij Morningstar. Morningstar analyseert en beoordeelt beleggingsfondsen op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek. Morningstar is één van de kennispartners van Investment Officer en rangschikt wekelijks vijf beleggingsfondsen of aanbieders.
*De afbeelding bij dit artikel is een door AI-gegenereerde foto